Full text of "Neerland's Plantentuin : Afbeeldingen en beschrijvingen van sierplanten voor tuin en kamer"

See other formats

"'.'"'-

^':^

l--%. /

■*,€%::

"i*^- -v* .Ij

* A Jfc;

■#^*wFi

s ^ * —

. . *■ .

i'.Jfl

W .^Jf-.

'X*è&'ï\ .

m*&*

' *.-v

..■_.. ...
.- • . -

■ •"£■

• TT. ♦'!

- i,- '

ljW> *^£& -'T*

^/\

«,

i#i3 .5

r>H^ '• *t$

RSITY

OF ILLINOIS
LIBRARY

OuZn

Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Illinois Urbana-Champaign

http://www.archive.org/details/neerlandsplanten02oude

II
1

NEERLAND'S

PLANTENTÜIN.

NEEELAiWS

P L A N T E N ï T I N.

AFBEELDINGEN EN BESCHRIJVINGEN
YAX

E R F li A IM T E

VOOR TUIN EN KAMER,

(M'i.iimi *<-b:v aam il. mr. in uovivfhiv.

ONDER REDACTIE VAN

D'. C. A. J. A. OUDEMANS,

'Hoogleeraar in de Plantkunde aan het Alhenaeum lllnstre te Amsterdam.
EX ONDER VASTE MEDEWERKING VAN DE IIEEREN :

C. «LIJII, bloemist Ie Utrecht; J. li GR0ENEWE6EN , bloemist ie Amsterdam; J. II. KRELAGE , bloemist

Ie Haarlem , en II. WITTE, bloernisl aan 's lands kruidluin Ie Leiden.

TWEEDE DEEL

GRONINGEN. — i. 13. WOLTERS.
1866.

GEDRUKT BIJ GEBROEDERS KOITSEMA , TE GRONINGEN.

58 O

BLADWIJZER.

I. AFGEBEELDE EN BESCHREVEN PLANTEN.

Blz
Abronia fragrans Nutt. . 5
Acer campestre var. pul-
verulentum 120

Negundo ibliis ar-
genteo-variegatis . . .120

platanoid.es foliis ar-
genteo-variegatis . . . 1 20

■ ■ platanoides foliis au-

reo-variegatis . . . .120

pseudoplatanus foliis

variegatis 120

pseudoplatanus var.

Leopoldii 121

pseudoplatanus var.

tricolor 121

Acschynanthus Boschia-
nus Bi 42

Acsculus Hippocastanum
foliis argentco-variega-
tis. . ' ; 121.

Hippocastanum

foliis aurco-variegatis . 121,

rubicunda foliis

marginatis 121.

Agathea amelloïdes . . 42,

Ailauthus glandulosa fo-
liis variegatis . . . .122.

Ajuga reptans .... 42.

Aletris fragrans .... 45.

Alnus glutinosa var. aurea 122.

Amaryllis (in verscheiden-
heden) ...... 30.

Ataccia eristata Kunth. . .

Aucuba japonica Thunb.
var. grandidentata ma-
culata Hort. v. Sieb. . .

Batemannia grandiflora

Reich. fil 90.

Bauhinia tomentosa L. var.

glabrata 71.

Begonia baccata Hook.

fil H.

Pearcii Hook. fil. 8.

— Rex J. Ptz. . . . 46.

splendida . . l(j.

PI.

33
30

Bk
Berberis canadensis mar-

ginata 122

vulgaris foliis au-

reo-varicgatis . . . 122

Bromelia fastuosa Li.mil.

var. Berginanni Regel 89.
Broussonnetia papyrifera

foliis variegatis . . . 122.

Calathea tubispatha
Hook. fil. . .
Veitchiana

J. Veitch
Calceolaria Hyssopifolia

HBK. ..*....
Calodracon Jaequini . .
variegatum .

Carpinus Betulus foliis

argenteo-variegatis .

Betulus foliis

aureo-variegatis . . .

Castanea vesca foliis ar-
genteo-variegatis . . .

vesca foliis au-

reo-variegatis . . . .
Ceropegia sororia Haryev
Chamaeranthemum Beyri-

cIiüNees. fol. variegatis
Chamaerops humilis
Cirrhopetalura Pahudii

DE Vr

Cleraatis Jaekmanni . .
rubro-violacea

32
45

122

122.

123.

123.
87.

70.
45.

C'lianthus Dampieri CüNN.
var. floribus albis et var.
flor. rubro-marginatis .

Clintonia pulchella . .

Coelogync eristata Lindl.

Cordyline Cannaefolia

Cornus sericea foliis varie-
gatis

Corysanthes piëta Lixdl.

Craïaegus Oxyacantha fol.
argenteo-variegatis

Oxyacantha bil.

2:i
29.

30.

42.

44.

123.

.11 -variegatis

123.
1 23.

PI.

IV. V
(22,23)

• ' C

ISLADVn.IZKR.

Cureuligo reeurvata
sumatrana

Blz.
46.
46.

Dendrobium dixanthuni

Reich. fil 89.

formosuni

Roxb. var. gigantea . 34.

■ ■ Johannis

Reich. fil 7.

■ ■ Tattonianum

Reich. fil 6.

Desmodium pendulitiorum

Oud

Dianella tasmanica Hook. 32.

Dracaena australis . . . 44.

■ brasiliensis . . 45.

congesta . 44.

■ ferrea .... 45.

■ fragrans ... 45.

indivisa . . . 44.

rubra .... 44.

stricta. ... 44,

— tcrminalis . . 45.

Epidendnim myriacan-

thum Lisdl. . . . . 33.

Eriantkus Ravennae P. B. 11

EucodonopsisNaegelioides

Hort. v. Houtte . . 34,

Eulophia euglossa Reich.

FIL 88.

II (20)

Fieus elastica .... 45.

Suringarii Witte. . ,

Fragaria , Heus van Zuid-
wijk

indica .... 42,

Fraxinus excelsior f'oliis

argenteis 123,

■ Juglandifolia

var. Aucubaefolia . .123,

Gesneria sceptre cerise

Hort. v. Houtte . . 31.
Gladiolus Papilio Hook.

fil "0.

Habranthus fulgens
Hook. fil. . .

89.

PI. | Blz.

Hibiseus syriaeus l'ol. va-

riegatis 123.

Hvophorbe Verschaffeltii
H. Wendl 36.

Iris Kaempferi VON Sieb.
var. Alexander v. Hum-
boldt

— ■ var. Alcx-

111(21)
36

PI.

ander von Sieboldt . . .
— reticulata Bieb. . . 87.

Juglans regia laciniata

t'oliis variegatis . . . 123.

Kerria japonïca i'oliis ar-
genteo-variegatis . . . 123.

Laelia grandis Lixdl. .

Laniproeoceus Weilbachii

Oud

35.

Lantania Sellowiana . .

Latania borbonica . . .

Lilium Thunbergianum
var. aureum nigrü-ma-
culatum von Sieb. . .

Liniaria Cyrabalaria . .

Livistonia chinensis . .

Liiisia Psyche Reich. fil.

Lysimachia Xummularia .

Manettia micans P. E. .
Maranta zebrina . . .
Mespilus gernianica i'oliis
aureo-variegatis . . .
Monstera deliciosa . .
Lennea

Musa Cavendishii

paradisiaca

rosacea .

zebrina ....

Myoporum parviibliuni .

Myrsipbyllum asparagoi-

des Mill

Niphaea albo-lincata Hook

42.
45.

29.
42.
45.
71.
42.

46.

123.
46.
46.
46.
46.
46
46.
41.

35
34

BLADWIJZE!'..

Odontoglossum Bluntii
Reich-fil

Ophiopogon japonicus
AlT. var. fo]iis argenteo-
striatis Hort. v. Sieb.

Oxolis rosacea. . . .

Blz.
34.

42.

Paehy podium succulen •
turn A.DC 5.

Palafoxia Hookeriana

Torr. Grey .... 30.

Palumbina candida Reich.
fil 34,

Pardanthus Sinensis Ker. 29.

Pavetta Hookeri Oud. . . .

Pelargonium lateripes . 41.

Pelargonium s (aanbeve-
lenswaardige) 100.

Peristrophe lanceolaria
Nees 90.

Philadelphus coronarius
foliis argenteo-variegatïs 123.

foliis aureo-varie-

gatis 123.

Philodt'iidi'on pertusuni . 45.

pinnatifldum . 45.

Phoenix dactylifera . . 45.

Pioenen (aanbevelens-
waardige) 85.

Platycodon autuninalis
Decaisne

Podophvllum Emodi

Wall 29.

Prunus Padus foliis aureo-
variegatis 123.

Quereus Robur var. Con-
cordia 121.

■ Robur foliis ar-

jjenteo-varicaatis . . . 123.

Keus van Zuidwijk . . . .

Rhapis flabelliformis . . 45.
Rhododendron Hodgsoni

Hook. FIL . . . . . 32.
Rhododendrons (aanbeve .

lenswaardige) .... OS.

PI.

28, 29

I (19)

Ribes nigrum foliis aureo-

marginatis . . .
Russelia iuncea . .

Blz.

123.
42.

Salix aurita foliis varie-

gatis 123.

■ caprea . . . 123.

Saribus Chineusis . . . 45.

Sarmienta repens R. P. . 31.

Saxifraga sarmentosa . . 41.

Scilla Cooperi Hook . . 87,

Sedura Sieboldii . . . . 41.

Sollya hcterophylla . . 42.

Sparaxis pulcherrima

Hook. fil 33.

Staehytarpheta bicolor

Hook 7.

Sympboricarpos orbieula-
tus foliis aureo-varic-

gatis 123.

ïhibaudia eordifolia

HBK 70.

— coronaria Hook.

fil 66.

Jessicae Hook.

fil 31.

Tilia grandifolia foliis ar-

genteo-variegatis . . 123.
Tillandsia xiphoides Ker 88.
Torenia asiatica .... 42,
Trichopilia Turialvae

Reich. fii 35,

Ulmus campestris foliis ar-

genteo-varicgatis . . 123,
Ungnadia speeiosa Endl. 4,

Vitis elegans . .
Vittadinia triloba

42,
42

Wcigelia amabilis foliis
argenteo-variegatis . .123,

rosea naua foliis

argenteo-variegatis . .123.

PI.

1SLADWIJZKK.

II. MEDEDEELINGEN VAN WETEXSCHAFPELIJKEX AARD.

Blz.

De opleiding- van tuinbouwers in
België, door 0 1.

Erianthus Ravennae , cenc als
sierplant aanbevelenswaardige
grassoort, door H. Witte . 11.

Over het verplanten van oude
boomen , door 0 19.

Over het vermenigvuldigen van
verscheidenheden onder de Va-
rens , door 0 22.

Middel om Violieren met dub-
bele bloemen te verkrijgen ,
door O 27.

Over eenige planten , die tot het
vullen van bloemhangers die-
nen kunnen, door O. . , . 41.

Iets over sierlijke bladplanten
voor kamers en salons , door O. 43.

Iets over den klok van Munter,
door 0 48.

Iets betreffende het kweeke'n van
Palmen, door II. Vitte . . 50.

Iets over dokmiddelen voor lei-
boomen , door 0 60.

Iets over het vermenigvuldigen

van overblijvende Papaversoor-
tcn door wortclstckken , door
0 63.

Eene zeer aanbevelenswaardige
soort van naambordjes bij plan-
ten , door de Jonge van El-
lemeet en 0 64.

Afbeelding van den klok van
Munter 67.

De algemeene tentoonstelling van
tuinbouw te Londen (22 — 29
Mei 1866) door J. H. Krelage 72.

Immortelles , door 0 94.

Middel om Paeonia Moutan veer-
tien dagen vroeger dan ge-
woonlijk te doen bloeien ,
door 0 97.

Erythrina Crus galli voor den
vollen grond, door O. . . . 98.

Nieuwste proeven over den in-
vloed van het licht op het ver-
mogen van stengels om zich
om andere voorwerpen heen
te slingeren, door O. . . . 108.

Het bloeien van Dasylirion gra-
cile in de open lucht, door O. 116.

III. BOEKBESCHOUWINGEN.

Manuel de 1' Amateur des Jar-
dins. Traite général d' hor-
ticulture, par M.M. J. De-
CAiSNE et Ch. Naudin , Tomé
II, Paris 1866. (fr. 7.50) . .

Handboek voor den bloementuin,

Blz.

90.

met opmerkingen voor de be-
handeling der planten in de
koude en warme kas , door H.
Witte, Hortulanus aan 'sRijks
Academietuin te Leiden. —
Groningen , J. B. Wolters ,
1866. (f. 2.50)

IV. GEMENGDE BERICHTEN.

Blz.
Dood van J. Lindley .... 8.
» » J. F. C. Montagne . 28.
» P. J. Lenné. ... 39.
» R. K. Grevillc. . 107.
» » K. Fintelmann . . 107.
» G. H. Mettenius . . 119.
» F. von Siebold . . 132.
» » D. F. L. von Schlech-
tendal.
Handboek voor de Physiologie
der planten van Hofmeister.
Bloemen-tentoonstelling- in 't Pa-
leis voor Volksvlijt te Amster-
dam in 1866 10

Bloemen-tentoonstelling in 't Pa-
leis voor Volksvlijt te Amster-
dam in 1867 133

Internationale bloemen-tentoon-
stelling te St. Petersburg in

133.

93.

37.

1868 .........

Programma der internationale
bloemen-tentoonstelling te Pa-
rijs in 1867 103

Nader programma der internati-
onale bloemen-tentoonstelling
te Parijs in 1867 124.

Vertrek van Dr. B. Seeman
naar Amerika 37.

Tijdschrift van het Antwerpsen
kruidkundig genootschap . . 38,

Camellia's uit beetwortel ge-
sneden .40

Camellia's versierd met dia-
manten 40

Middel tegen den meikever . . 46,

Middel tegen de mieren . . . 107.

tea

118.

VOORBERICHT.

Een enkel woord ga aan den tweeden Jaargang van » Neêr-
lands Plantentuin" vooraf.

Ik gevoel mij namelijk verplicht, aan de inteekenaren op
dit Tijdschrift mee te deelen, dat de wijziging in den vorm,
die de » Plantentuin" reeds bij de 5e aflevering des vorigen
jaargangs onderging, hare oorzaak, had in eenige tot mij
gekomen verzoeken , om meerdere verscheidenheid in den tekst
te brengen, en daarin vooral eenige ruimte beschikbaar te
stellen voor korte berichten, op fraaie planten betrekkelijk,
die in andere tijdschriften mochten worden afgebeeld. Ik
gevoelde de rechtmatigheid van dit verlangen , voerde de
verandering in, en zal haar ook voor dezen jaargang in
stand houden.

Verder zijn alle maatregelen zoo getroffen , dat voortaan op
den len van elke maand eene aflevering het licht zal zien. Om
de andere, zullen die afleveringen 1 en 2 platen, doch altijd —
op zijn minst 16 bladzijden dntks bevatten. Ik zul er

mij op toeleggen, vooral nieuwe en fraaie planten te doen af-
beelden. Het is mij gebleken , dat lang bekende niet met die
onderscheiding ontvangen worden, welke aan hare jongere
zusters ten deel valt.

Eindelijk nog iets over het gebruik , dat ik bij de beschrij-
ving van de twee thans afgebeelde planten gemaakt heb van
de Latijn sche taal.

Ik beschouw het namelijk als tot mijne roeping te behoo-
ren , -nieuwe, zeldzame of minder goed bekende gewassen, en
bovenal de zoodanig en, die het eerst uit Nederland in den,
handel gebracht worden, ook bij den vreemdeling in te leiden ,
en de wetenschappelijke wereld ook buiten 's lands op de uit-
komsten aandachtig te maken, welke het onderzoek dier planten
hier te lande heeft opgeleverd. Geene taal is daartoe beter
dan de Latijnsche geschikt. — Wat echter in die korte me-
dedeelingen belangrijk is voor den Nederlandschen Lezer, wordt
hem in zijne moedertaal meegedeeld.

Dat eene algemeene belangstelling mijne pogingen , om ten
nutte van den Tuinbouw werkzaam te wezen , blijve onder-
steunen , hoop ik van harte.

Amsterdam . December 186.5.

0. A. J. A. OUDEMANS.

FICUS SURINGARII WITTE.

lith i Morrién&Amand Amst

Groningen J B W*

PLATYCODON AUTUMNALIS DECNE

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

PLATYCOBON AUTUMNALIS decne

PI. autumnalis Decne. (Revue Hortic. II, 2e Sér. , a° 1848, Fig. 19;
Lemaire , Jardin fleuriste , a° 1852, t. 250. — PI. sinensü Lixdl. ,
Journ. of the Hort. Soc. I, a° 1851, p. 305, e. ie. (vaiietas fl. du-
plici) ; Paxtox , Fl. Gard. II, t. 61. — PI. grandiflorus Lixdl. (non
De C), Journ. of the Hort. Soc. a° 1846; Hance Diagn. pi. nov. Austr.
Chin. ined. II, 12 in TValpees Ann. hot. Syst. II, p. 1040 (?). —
Perennis. Caules herhacci , ad 3 ped. alti , ereeti , stricti , sursum
ramosissimi , glabri , subteretes , glaueescentes. Folia hrevissime petio-
lata , sparsa , inferiora elliptiea vel ovato-elliptica , superiora lanceolata ,
omnia aeuta , inaequaliter argute-serrata , subtus glauceseentia , glahra.
Flores in cymas racemosas, ex axi centrali flore terminata progredien-
tes , civmque ea paniculam quasi amplam formantes , dispositi , pedun-
culati. Calyeis glaucescentis tuhus hemisphaericus , laciniis triangula-
rihus vel deltoideis , aeutis. Corolla ampla , alha aut eoerulea , venis
saturatiorihus retieulata , ex infundihuliformi eampanulato-expansa ,
laciniis ealycinis sextuplo longior, qxdnqueflda , mareescenti-persistens ,
laciniis late-triangularihus denique revolutis. Stamina 5, hasi in squa-
mulam seniiorbieularem densissime eiliatam dilatatis , filamentis applana-
tis, antheris ovato-lancoolatis dimidio brevioribus. Ovarium semi-inferum ,
apiee eonoideo supra lincam insertionis perianthemiorum exsertum ,
5-loculare, locxdis multiovulatis. Stylus medium corollae attingons , cy-
lindricus. Stigmata 5 , crassa , primo in clavum eoalita , demum lihera
rerlinata.

Folia inferiora 6 cent. longa , 3 cent. lata. Flores 5-6 cent. in dia-
metro.

Varictates 4 in tabula nostra depictas , corolla alha simplici et duplici
et corolla eoerulea simplici et duplici ornatas , aecepimus e Horto SrEBOL-
diano prope Lugd. Batavorum , uhi ex seminihus a" 1862 e Jedo allatis
prodierunt. —

PLATYCODÜN A.UTUMNALIS.

I >e eerste berichten, welke van de fraaie plant , hiernevens
afgebeeld, tot ons kwamen, dagteekenen van het jaar 1846.
Wij zijn ze verschuldigd aan den onlangs overleden Hoog-
leeraar Lindley , en vinden ze in het » Journal of the Hor-
ticultural Society" van het genoemde jaar. De geleerde
Schrijver, dit' destijds enkel over exemplaren met dubbelde witte
kroonen te beschikken had , meende , in de plant in kwestie
niet anders dan eene verscheidenheid van de reeds zeer lang
bekende Platycodon g ramliflorus te mogen zien , en werkelijk
vinden wij in den aangehaalden jaargang van het Engelsche
tijdschrift . wat tegenwoordig met den naam van PI. auium-
nalis bestempeld wordt , nog als PI. grandifhrus beschreven.
Later zag Lindley zijne fout in , en trachtte hij haar te ver-
beteren, door in den jaargang 1851 van hetzelfde » Journal"
den nieuwen naam van PI. sinensis voor onze plant voor te
stellen. Ongelukkig echter kwam deze verbetering in zoo
verre te laat, als reeds Decaisne drie jaar vroeger, d. i. dus
in 1848, het zelfde irewas, onder den titel van PI. aiitttm-
nalis (d. i. herfst-Platklok) , in de «Revue Horticole1' beschre-
ven en afgebeeld had. Daar er nu geen twijfel bestaat
aangaande de identiteit der planten, door beide g-eleerden
bedoeld, zoo vereischten het gebruik en de rechtvaardigheid ,
dat wij niet Lindley's (nieuweren), maar Decaisne's naam
overnamen , zoo als wij dan ook gedaan hebben.

PI. autwninalis is een langlevend gewas, waarvan dat
gedeelte, 't welk 's winters in den grond verscholen blijft,
telken jare een wassend aantal kruidachtige stengels naar
boven zendt, die tot 3 voet hoog worden, een statig voor-
komen hebben en in eene menigte bloeiende takken uitloopen.
Zoowel de stengels als de bladen, wier vorm het meest met
eene aan beide zijden puntig toeloopende ellips kan vergele-
ken worden, en wier rand in fijne en scherpe tanden van
i.

PLATYCODON AUTUMNALIS.

ongelijke grootte ingesneden is, hebben eene grijsgroene

kleur, en dat wel niet ten gevolge van haartjes, die, over
beider oppervlakte verspreid, de kracht van het oorspron-
kelijke groen zouden temperen — want zoowel stengel als
bladen zijn onbehaard — maar van dieper gelegen bijzon-
derheden in hun bouw, welke het hier de plaats niet is te
vermelden. Van onder naar boven nemen de bladen lang-
zaam in uitgebreidheid af, en men ziet de bloemen dan ook
uit de oksels van veel kleiner blaadjes oprijzen , dan die
elkander lager aan den stengel opvolgen.

Wat nu die bloemen zelven betreft , deze zijn gesteeld en op
ongelijke hoogten langs de takken gezeten, waarbij echter valt
op te merken , dat eene dier bloemen den tak altijd afsluit.
Deze eindbloem ontluikt altijd het eerst ; op haar volgt de
allerlaagste bloem , en eindelijk openen zich ook de tusschen
die uitersten gezeten bloemen op min of meer regelmatige
wijze. — Aan elke bloem onderscheidt men 5 kelkslippen ; eene
groote wijde kroon ; 5 meeldraden , die eerst eene soort van
knods vormen , doch later uiteen wijken , en een rolronden stijl ,
die zich naar boven in 5 stervormig uitgespreide stempels ver-
deelt. Al die onderdeden rusten op een half-kogelrond groen
lichaampje , waarin men , op eene horizontale doorsnede , een
5-hokkigen eierhouder met ontelbare eitjes herkent. — De
top diens eierhouders steekt in de bloem zelve uit en vormt
daar eene kegelvormige verhevenheid , die later in 5 tanden
uiteensplijt , en zoo een doortocht aan de talrijke zaden ver-
schaft. Juist door de wijze, waarop de zaaddoos openspringt,
is Platycodon van de g'ewone Klokjes (Cainpanula) onderschei-
den ; want bij deze laatsten ontsnappen de zaden door ronde
openingen , welke daarenboven onder de bloemdeelen gelegen
zijn. Ook bij Platijcodon vindt men de zamelharen , waarover wij
in ons opstel over Roëlla ciliata (Jaargang I) gesproken hebben.

I 3

PLATYCODON AUTUMNALIS.

Platycodon grandifloms wijkt van PI. autumiialis af door
een neêrliggenden tengeren stengel , waaraan daarenboven
niet meer dan een of twee bloemen voorkomen.

De exemplaren waarnaar onze platen genomen zijn, wer-
den door den Heer von Siebold in zijne kweekerij bij Leiden
geteeld uit zaad, in 1862 uit Jedo ontvangen. De dubbelde
bloemkroon van twee der afgebeelde verscheidenheden toont
duidelijk genoeg aan , dat dat zaad van lang gekweekte
tuinplanten afkomstig moet zijn geweest. Wij zeg-gen met
opzet «dubbelde bloemkroon" en niet «dubbelde bloemen",
omdat wij hier noch met eene vermindering , noch met eene
vermeerdering, en even min met een onnatuurlijken bouw
dier meeldraden te doen hebben , en deze werktuigen der-
balve — wat anders bij ware dubbelde bloemen regel is —
in geen enkel opzicht door het ontstaan van de tweede kroon
geleden hebben. Daar de gelegenheid om de bloemen met
dubbelde kroonen te onderzoeken ons niet gegeven werd,
kunnen wij aangaande haar verderen bouw geene volledige
mededeeling'en doen.

De naam Platycodon is van twee Grieksche woorden af-
komstig , waarvan het eene (platus) plat en het andere (koo-
doon) hlok beteekent. In onze taal zouden wij hem dus door
»Platklok" kunnen vertolken. PI. aittumnalis behoort oor-
spronkelijk in China te huis.

\ olgens berichten , ingewonnen bij den tuinman van den
Heer von Siebold, is Platycodon autumnalis geschikt voor den
vollen grond , en houdt zij het onder eene lichte bedekking
's winters zeer goed bij ons uit. Men vermenigvuldigt haar
uit zaad. In het aanstaande voorjaar zullen de thans afge-
beelde verscheidenheden door den Heer von Siebold in den
handel gebracht worden. O.

I. 4

DESMODIUM PENDULIFLORUM OUD.

DESMODIUM PENDULIFLORUM ou„

Desmodium petididijlorum Oud. Perennis, frutescens, 5-6 pedes altus.

Ranii penduli , ad 3 pedes longi , adpresse-pilosi , subtriquetri , suleati.
Folia trifoliolata , foliolis oblongis vel oblongo-laneeolatis , utrinque
acutis, mueronatis , integerrimis , supra glaberrimis , subtas densissime
adpresse-pilosis , terminali longius pcdieellato , eeteris paullo majus. Sti-
pulae lanceolato-setaeeae , serieeae. Racenri axillares , longi , flacoidi ,
penduli , multiflori , rliaehide adpresse-pilosa. Flores puipurei , soli-
tarii vel per paria juxta rliachidem dispositi , denique secundi , pedi-
eellati , pedieellis nonnumquam bifureatis , adpresse-pilosis , basi braeteis
1 (in unifloris) vel 3 (in bifloris) laneeolatis seariosis pilosis sufful-
tis. Calyx basi bracteolatus , dense-adpresse-pilosus , e basi attenuata
sensim ampliatus , tandem in limbum quinquefissum abiens , laciniis
lanceolato-acuminatis vel subulatis , eorolla quadruplo lirevioribus. Vexil-
lum obovatum brevius, alae et petala carinalia oblonga , longius ungui-
eulata , ultimis 4 basi (latere esterno) in auiiculam obtusam produetis.
Alae vexillo dimidio breviores , basi sua earinae firmiter adhaeren-
tes. Carina subineiu-va , obtusa , vexillum magnitudine aequans , usque
ad ï altitudinis in partes suas constituentes , sursum denique in imam
coalitas , soluta. Stamina diadelpha. Ovarium stipitatum , cum stylo
arcuato sericeum.

Differt species nostra ab affinibus Japonicis et Chinensibus ramis et
racemis multifloris pendulis , caule et foliis subtus dense adpresse-pilosis ,
ab aliis insuper foliolorum et stipularum forma.

Species japonica (?) a°. 1862 a cl. von Siebold in hortum suum
prope Lugdunum-Batavorum e Jedo introducta.

Onze afbeelding kan niet dan een onvolmaakt denkbeeld
geven van de plant, welke wij hier als eene nieuwe aan-
winst voor den vollen grond aan onze Lezers voorstellen,
ii. i

•

DESMODIUM PENDULIFLOHUM.

Wij konden over geene meerdere ruimte beschikken dan die
slechts door den top eens taks werd ingenomen, en toch is
Desmodïum pendtiliflorum eene 5 — 6 voet hooge plant, met
afhangende takken van meer dan een meter lengte. Men
stelle zich haar derhalve in hare natuurlijke uitgebreidheid
voor , in den vorm eener piramide van meer dan manshoogte ,
van half Augustus tot half October met purperen bloemen
overdekt , en men zal ons wel moeten toegeven dat wij recht
hadden, eenige ruimte voor de nieuw aangekomene in ons
Tijdschrift beschikbaar te stellen. Wij voegen hier ter meer-
dere aanbeveling terstond bij , dat Desmo&ium penduliflorvm
des winters op den vollen grond zonder bedekking overblijft.
Het geslacht der Desmodiums omvat ca 125 soorten en is
over de geheele Aarde verspreid. Het behoort tot de vlin-
derbloemige planten (Papilionaceeën) en toont dit ook ten
duidelijkst in den bouw zijner bloemen , die zijdelings-syrn-
metriek zijn en uit een 5-slippigen kelk, 5 vrije kroonbla-
den , 10 meeldraden en een enkelvoudigen stamper bestaan.
Bij de ontleding der bloemen van deze of gene Papilionacee
gebeurt het wel , en het zelfde geldt ook voor onze Desmo-
dium, dat men niet meer dan 4 kroonbladen binnen den
kelk besloten vindt. Een nauwkeuriger onderzoek leert dan
echter, dat een dier 4 blaadjes uit twee aaneengegroeide
stukken bestaat , zoodat de voltalligheid der bloemdeelen , ook
in die gevallen , aan geen twijfel onderworpen kan wezen.
Die twee ineengesmolten blaadjes nemen in elke vlinderbloem
de laagste plaats in. omvatten de meeldraden, en dragen te
samen , omdat zij eenige overeenkomst hebben met een
schuitje, den naam van Kiel. Links en rechts van deze
kiel vindt men een ander opstaand of naar buiten eenigszins
uitwijkend blaadje, een zoogenaamden Vleugel, en eindelijk,
aan de bovenzijde der bloem, een door zijne meerdere grootte

11. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELIN< ! KN

DE OPLEIDING VAN TUINBOUWERS IN BELGIË.

Onlangs verscheen er te Parijs een werkje van den op hel
gebied van den Tuinbouw met roem bekenden Charles Baltet
in het licht, waarin, ondermeer, eenige bijzonderheden wer-
den medegedeeld aangaande de gelegenheid , welke aan hen ,
die zich tot tuinbouwers en kweekers wenscben te bekwamen,
in België gegeven wordt run dat doel te bereiken. Die
bijzonderheden kwamen ons belangrijk genoeg voor om er de
aandacht, ook bij ons te lande, op te vestigen. Want achtte
Baltet liet raadzaam , den minister van landbouw in Frank-
rijk oplettend te maken op den hoogen trap, waarop de
tuinbouw in België staat , en op de oorzaken , die daartoe
geleid hebben, ook bij ons kan liet zijn nut hebben , te doen
uitkomen, welken weg onze zuidelijke naburen zijn ingesla-
gen om aan den tuinbouw in hun land een hooger aanzien
te verschaffen, en hem ten minste te doen deelen in de
voorrechten . welke aan den landbouw worden toegekend.

Eene der oorzaken van den bloeienden toestand , waarin
de Tuinbouw in België- verkeert, is daarin te zoeken, dat
er in dat land twee leerscholen voor tuinbouwers , eene te
Vilvoorden en eene te Gend, bestaan, welke voor een deel
door den Staat onderhouden worden en waarop de Regeering
het oppertoezicht uitoefent. — Hij die , in België , lust en
opwekking gevoelt, zich later als tuinbouwer neer te zetten ,
is niet, zoo als bij ons, genoodzaakt zich te bepalen bij het
bezoeken van eene reeds gevestigde kweekerij , en daar alleen
de handgrepen Ie leeren kennen, welke hem door den tijd

OPLEIDING VAN TUINBOUWERS.

van dienst moeten wezen ; hij kan ook een anderen , en zeker
beteren , weg inslaan , dien namelijk van zijne opleiding te
zoeken aan eene der hier boven genoemde scholen , waar
niet alleen praktisch , maar ook theoretisch onderwijs gege-
ven wordt , en dat wel door mannen , wier namen op weten-
schappelijk gebied een goeden klank hebben. Men is het
tegenwoordig vrij wel eens omtrent de grondstelling, dat
theorie en praktijk elkander de hand moeten geven , wil men
op goede uitkomsten hopen ; en het is wel niet aan te ne-
men , dat men den tuinbouw in dit opzicht met eene andere
maat zou wenschen te meten, dan andere toegepaste weten-
schappen. Met te meer vrijmoedigheid kan en mag men het
derhalve uitspreken , dat het te betreuren is , dat bij ons de
gelegenheid niet bestaat om toekomstige tuinbouwers eene
wetenschappelijke opleiding te geven — wetenschappelijk ,
in zoo verre als zij niet alleen noodig hebben het hoe, maar
ook het waarom te weten der handelingen , welke hun beroep
medebrengen.

De Leerschool voor Tuinbouw te Vilvoorden werd in der
tijd, met behulp van 't Belgisch gouvernement , gesticht door
L. de Bavais, in het afgeloopen jaar overleden, en in de
betrekking', waarin hij tot die school stond, opgevolgd door
den Heer Debrichy. Aan genoemde Inrichting wordt onder-
wijs gegeven in de Botanie , de Bloemkweekerij , den Groente-
en Ooftbouw, de Rekenkunde, het Fransch en het Vlaamsch;
daarenboven — in het 2e studiejaar — in den aanleg van
tuinen en het bouwen van kassen , en in het 3C en laatste
jaar in de beginselen der natuur- en scheikunde en der geo-
logie. Buitendien worden de kweekelin^en in de e-elewnheid
gesteld, zich in elk opzicht praktisch te oefenen , en dat wrel
op een terrein van 172 morgen groot.

De Tuinbouwschool te Ml voorden staat onder bijzonder

DESMODIUM PENDULIFLORUM.

alles overschaduwend blaadje , dat met den naam van Vlag
bestempeld wordt.

De meeldraden , binnen de kiel besloten , zijn , zoo als wij
mededeelden, 10 in getal. Hiervan is er slechts één vrij,
terwijl de 9 anderen tot een bundel of liever tot een van
voren gespleten cilinder vereenigd zijn , die den zachtharigen
en gesteelden eierhouder omvat. — Van de peulen onzer
plant kan ik niets mededeelen, omdat ik ze niet gezien heb.

De fraaie , overhangende , rijke bloemtrossen komen uit de
oksels van bladen voor den dag, die elk afzonderlijk uit 3 klei-
nere blaadjes bestaan, welke nu eens meer tot den zuiver-, dan
eens meer tot den uitgerekt-elliptisehen vorm naderen , spits
toeloopen, gaaf van rand, en van onder, even als de takken
waardoor zij gedragen worden , met dicht aaneenliggende
zachte haren bedekt zijn. Aan den voet van eiken bladsteel
vindt men twee lange smalle bruinachtige schubbetjes.

Desmodïum penduliflorum ' t alleen in hare geheele

houding', maar daarenboven in bijzonderheden af van D. ra-
cemosum DC. . die ook wel in tuinen aangetroffen wordt en
eveneens uit Japan tot ons gekomen is. Het zij hier genoeg-
zaam er op te wijzen, dat zoowel de takken als de bloem-
trossen bij laatstgenoemde soort rechtop staan; dat haar stengel
en hare blaadjes onbehaard zijn , en dat aan laatstgenoemde
organen daarenboven een eirond-langwerpige , in plaats van
een zuiver- of uitgerekt-elliptische vorm wordt toegeschreven.

Hoewel de stengel van onze Desmodium spoedig houterig
wordt, zoo sterft hij toch jaarlijks tot op den grond af. Onze
plant moge dus in vollen bloei een heesterachtig voorkomen
hebben, tot de ware heesters behoort zij niet.

ii.

DESMODIUM PENDULIFLORUM.

Zoo als reeds hier boven medegedeeld werd, is D. pendn-
liflor%m eene volle-gronds-plant. Zij houdt liet 's winters
zonder bedekking uit. De Heer von Siebold bracht baar in
het najaar van 1864 in den handel, en levert haar thans
af tegen /' 1,50 het stuk.

OPLEIDING VAN TUINBOUWERS.

toezicht van den Staat , d. i. van eene Kommissie van 3
personen , door den Koning benoemd , die de School jaarlijks
ten minste tweemaal bezoeken en den betrokken Minister een
verslag hunner bevindingen voorleggen. Buitendien beraad-
slaagt die Kommissie telken jare in de maand Augustus
met den Direkteur en de Leeraren der Instelling over hare
belangen.

De Tuinbouwschool te Gend komt , wat hare orgauizatie
betreft, in de meeste opzichten met die van Vilvoorden overeen.
Alleen schijnt de Direkteur, de Heer L. van Houtte, daar
onafhankelijker te zijn. Als leeraren telt die School de
Heeren Crépin, Pijnaert, Rodigas en Burvenich.

Het verblijf der leerlingen duurt ook hier 3 jaar. Wekelijks
wordt aan genoemde School 15 uur onderricht gegeven, en
brengen de kweekelingen even zoo vele uren in afzonderlijke
studie door. Onderwezen worden hier dezelfde vakken als aan
de School te Vilvoorden ; daarenboven echter het teekenen en
het boekhouden.

Gedurende het zomer-halfjaar wordt wekelijks eene bota-
nische exkursie gehouden. Het geheele schooljaar duurt van
1 Febr. tot 15 December, en de praktische oefeningen heli-
ben plaats in het etablissement van den lieer van Houtte.

Bovenstaande mededeelingen , die niets meer zijn dan eene
schets , leeren ons toch , dat er in België jaarlijks 50 tuin-
bouwers kunnen gevormd worden, aan wie het althans aan
wetenschappelijke opleiding niet heefl behoeven te ontbreken,
en die, na goed volbrachten studietijd , het voorrecht hebben,
met een attest te worden begiftigd , 't welk hun overal ter
aanbeveling strekken kan. Dat door maatregelen als de in
dit opstel geschetste, allen gebaat worden, die de hulp van
tuinbouwers in meerdere of mindere mate noodig hebben , Aalt
niet te ontkennen. Doch het is even 'min twijfelachtig, dat

OPLEIDING VAN TUINBOUWERS.

die maatregelen strekken kunnen om den tuinbouwersstand te
verheffen en den tuinbouw te doen bloeien. Want de over-
tuiging zal wel algemeen worden gedeeld , dat wie met rede
handelt , grooter achting verdient dan de empiricus , en dat
nieuwe ontdekkingen en toepassingen voornamelijk te ver-
wachten zijn van hem , wiens handelingen door nog andere
drijfveeren dan routine bestuurd worden. O.

III. AANBEVELENSWAARDIGE PLANTEN UIT BINNEN-

LANDSCHE TUINEN EN BUITENLANDSCHE

TIJDSCHRIFTEN.

A. VOOR DEN VOLLEN GROND.

1. Ungnadia speciosa Endl. (Revue Hortic. 1865, pi.
16). Een boom uit de onvruchtbare ravijnen van Texas en
Nieuw-Mexico , die wel is waar niet eerst onlangs ontdekt
is , maar toch in onze tuinen en parken minder gezien wordt
dan hij wel verdient. Hij behoort tot dezelfde familie als
de wilde Kastanje (Aesciilus Sipjpocastanum) , maar onder-
scheidt zich van alle soorten van dit geslacht door zijne ge-
vinde bladen , die elk uit 7 blaadjes bestaan. In Europa
bereikt hij zijne natuurlijke hoogte niet , maar trekt hij toch
de aandacht, even goed als in zijn vaderland, door zijne
sierlijke houding en zijne groote bladen. Bloeien doet U.
speciosa bij ons op den vollen grond niet gemakkelijk , wel
echter in eene oranjerie. Men ziet het hare bloemen terstond
aan , dat zij naar den typus van die van den wilden Kastanje

VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

B. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

gebouwd zijn. Zij zijn lichter of donkerder rozerood , bevat-
ten 4 bundels van eene g-ele franje (staminodiën) en 7 ver
naar buiten uitstekende meeldraden met steenroode helm-
knoppen.

2. Abronia fragrans Nutt. (Botan. Magaz. 1865, pi.
5544). — Deze nieuwe soort van het kleine geslacht Abronia ,
waarvan A. umbellata het meest bekend is , wordt door Hooker
genoemd » a valuable addition to our garden flora," en in-
derdaad, de plant is bijzonder fraai. Zij gelijkt, bij een
oppervlakkigen blik , veel op eene Primula , maar behoort tot
de Nyctagineeën. Men vond haar aan de oostelijke helling-
der Rocky-mountains tusschen 403 en 45° N. Br. De meest
kenmerkende eigenschappen dezer plant zijn , dat zij een
neerlig-genden stengel , maar opgerichte takken voortbrengt ;
dat zij kruiswijs staande eironde bladen heeft ; dat zij lang
gesteelde , zeer dichte , bloemschermen draagt van 8 cent. in
middellijn; eindelijk, dat hare trompetvormig-e , 2^- centiin.
lange , bloemen eene porseleinwitte kleur hebben en uiterst
aangenaam rieken. Elk bloemscherm is in een krans van
bijna cirkelronde groene schubben gevat met een witten rand.
Stengels en bladen zijn beiden vleezig. Des zomers kan
Abronia fragans buiten doorbrengen.

3. Pachypodium succulentum A. de Cand. (Botan. Magaz.
1865, pi. 5543). Van deze plant, reeds van vroeger be-
kend, en afgebeeld in het Bot. Reg. , pi. 1321 en in Lodd.
Bot. Cab., pi. 1676, halen wij alleen de keurige plaat aan,
onlangs in het Bot. Magaz. in 't licht verschenen. Men zal
zich herinneren, dat de Pachypodiums Kaapsche planten

VOOR DE WARME KAS.

zijn uit de Orde der Apocynaceeën , met een knolvormigen
stengelvoet , vleezige steng-els en dikke bladen , — planten ,
die terstond liet vermoeden opwekken, dat zij van drooge,
heete streken afkomstig zijn.

C. VOOR DE WARME KAS.

4. Calathea Veitchiana J. Veitch (Bot. Mag. 1865
pi. 5535). Onder de Maranthaceeën , zoo opmerkenswaardig

wegens hare groote , fluweelzaclite , sterk genuanceerde bla-
den , kunnen weinige of geene soorten met de hier aange-
haalde wedijveren , die door Mr. Pearce uit het westen van
tropisch Zuid-Amerika aan de Heeren Veitch werd toege-
zonden. Elk blad is hier lichtgroen van grond, in een
breeden donkergroenen rand gevat , en daarenboven aan weers-
zijden van de middennerf met eene overlangs loopende rij van
aaneengeschakelde donkergroene vlekken geteekend , in vorm
overeenkomend met eene Avassende maan. — De bloemaar is
5£ — 8 cent. lang , p. m. 5^ cent. in middellijn , rust op een
stengel van de dikte eener penneschacht , doch steekt niet
boven de bladen uit. Zij bestaat uit dakpanswijs over elkaar
gelegen groote lichtgroene schubben, die, met uitzondering-
van de allerhoogsten , elk 3 — 6 bloemen dragen. Deze bloe-
men zijn wit met eene rozerood gevlekte onderlip , en steken
even buiten de groene schubben uit. J. Veitch noemde deze
plant naar zijn vader.

5. Dendrobium Tattonianum Reich. fil. (Bot. Mag. 1865,
pi. 5537). Door J. G. Veitch in Noord-Australië , niet ver
van de kust , ontdekt , bloeide deze soort voor 't eerst te
Chelsea in de lente van 1865. Zij werd door Reichenbach
genoemd naar Lord Egerton of Tatton. Wij treffen hier

C. VOOR DE WARME KAS.

peervormige schijnknollen , smalle vleezige bladen , en middel-
matig groote bloemen aan, waarvan er 12 — 15 stuks telkens
tot een tros vereenigd zijn. De kelk- en bloembladen zijn
balf wit half geel , en de lij) is donkerpaars gevlekt. De
bloei duurt 2 maanden en valt in met Augustus.

6. Dendrobium Johannis Reich. fU. (Bot. Magaz. 1865,
pi. 5540). Even als D. Tattonianum, afkomstig uit Noord-
Australië , en ontdekt door John G. Veitch. Schijnknollen
lang, rolrond. Bladen smal, vleezig, aan hun top in twee
ongelijke tanden uitloopend. Bloemtrossen rijk. Bloemen
wijd uit elkander gezeten , met spiraalswójs gewrongen bruin-
paarse kelk- en kroonbladen en eene gele lip, iets grooter
dan bij D. Tatlonianitm , d. i. 3^ cent. in middellijn. Rei-
chenbach noemde deze soort naar haar ontdekker , maar be-
diende zich daarbij niet van zijn geslachte- , maar wel van
een zijner voornamen.

7. Stachytarpheta bicolor Hook. (Botan. Magaz. 1865,
pi. 5538). Eene nieuwe Verbenacee uit Bahia , met eironde
gezaagde bladen en slanke aren van ongesteelde , lange , half
buis- half trechtervormige , lichtblauwe bloemen met eene
witte keel. Opmerkelijk is bij deze soort de even onder haar
midden bijna rechthoekig naar buiten gebogen kroonbuis , en
de purperen kleur der bloemknoppen.

8. Calathea TUBisr-ATHA J. 1) . Hooit . (Bot. Mag. 1865,

■

pi. 5542). Deze soort van Calathea werd met en nevens de
onder N". 4 aangehaalde C. VeitcMana , en ook door Pearce
ontdekt. Zij wordt 1^ — 2 voet hoog en draagt elliptische,
14 — 22 cent. lange, bladen, die langs hun rand en vlak
langs de middennerf donkerder van tint zijn dan op het tus-
schen die strooken gelegen gedeelte , doch juist daar ter
plaatse eene telkens afgebroken rij van langwerpig- vierkante,
paarswijs bij elkander gezeten , donkerbruine vlekken vertoo-

GEMENGDE BERICHTEN.

nen. Tusschen die bladen rijst op zijn tijd een 3 decim.
hooge bloemstengel naar boven , waarop eene 3 cent. lange ,
dunne , rolronde aar rust , aan welker samenstelling niet meer
dan een drietal groene schubben en twee gele, even naar
buiten stekende, bloemen deelnemen.

9. Begonia Pearcii /. D. Rook (Botan. Magaz. 1865,
pi. 5545). Eene, wat hare botanische kenmerken betreft, aan
B. cinnabarina verwante soort , uit La Paz , waar zij ont-
dekt werd door Pearce, ingevoerd door de firma Veitch.
Zij heeft een opgaanden zachtharigen stengel ; scheef-eironde ,
aan hun voet hartvormig ingesneden, fijn-puntig uitloopende,
van boven donker fluweelgroene, van onder bleek-rozeroode
bladen, en groote gele bloemen. Onder de laatsten hebben
de mannelijke 4 vrije blaadjes , en de vrouwelijke een in 5
afgeronde slippen verdeeld, uit één stuk gevormd, bloemdek.

IV. GEMENGDE BERICHTEN.

Den len November 1.1. overleed te London Dr. John Lindley,
een der Kruidkundigen , aan welke niet alleen de geheele
kruidkundige wetenschap, maar vooral ook de tuinbouw de
grootste verplichting had. Den 5en Februari 1799 te Catton
bij Norwich geboren , mocht Lindley slechts een 66-jarigen
ouderdom bereiken.

Hij was jaren achtereen de ziel der » Horticultural Society"
en doceerde de Kruidkunde aan » University-College " (van
1829—1861) en te Chelsea.

GEMENGDE BERICHTEN.

In het nummer van 4 Nov. 1.1. van den » Gardener's Chro-
nicle" is bekend gemaakt, dat de internationale Tentoon-
stelling van Tuinbouw te London plaats zal hebben van den
22en tot en met den 25en Mei e.k. Even als te Brussel en te
Amsterdam , zal aan die Tentoonstelling een wetenschappelijk
kongres worden verbonden. Secretarissen van het uitvoerend
bewind zijn de Heeren Mr. Thomas Mooee, Dr. Robert Hogg
en Dr. Berthold Seemann , en 2e Secretaris de Heer Mr.
Richard Dean. Volgens latere berichten is de leiding

van het kongres opgedragen aan den Hoogleeraar Alphonse
De Candolle van Genève.

Niet lang geleden werd de uitgave aangekondigd van een
Handboek van de Physiologie der planten , te redigeeren door
Prof. Hofmeister , en te schrijven door de Heeren Hofmeis-
ter, A. de Bary, Th. Irmisch , N. Pringsheim en J. Sachs.
Men stelde zich voor , dat Handboek in vier deelen het licht
te doen zien , waarvan het eerste , in drie hoofdstukken , over
het leven der plantencel en de vormleer van de vegetatieve
organen der gewassen (door Hofmeister) ; over de wetten, waar-
door de opeenvolging der knoppen beheerscht wordt (door Th.
Irmisch), en over den inwendigen bouw der vegetatieve werk-
tuigen bij de Vaatplanten (door A. de Bary) handelen zou;
terwijl het tweede aan de Vorm- en Levensleer der Cham-
pignons en Korstmossen (door de Bary), der Wieren (door
Pringsheim), der Mossen (in uitgebreiden zin) en der Vaat-
Cryptogamen (door Hofmeister) ; het derde aan de voorttee-
ling der Phanerogamen (door Hofmeister), het vierde ein-
delijk aan de experimentele Physiologie der planten (door
Sachs) zou worden toegewijd.

Dezer dagen nu verscheen het 4e deel van dezen veelom-
vattenden arbeid , in den vorm van een lijvig 8" boekdeel

GEMENGDE BERICHTEN.

van 514 bladzijden (met 50 houtgravuren) in het licht. Over
den inhoud van dit werk uit te wijden, zou hier misplaatst
zijn. Men kan zich echter een denkbeeld vormen van de
volledigheid en de nauwgezetheid, waarmee het werd ge-
schreven, door de mededeeling, dat Sachs zes volle jaren
besteedde om alles wat tot zijn onderwerp betrekking had , te
verzamelen , ten einde eerst daarna aan den eigenlijken arbeid
te gaan, d.w. z. onder bet kennis nemen van den inhoud zijner
bouwstoffen , de belangrijke en onomstootelijke uitkomsten van
de minder belangrijke en twijfelachtige af te zonderen : in
één woord , het ontleedmes der kritiek aan te wenden , opdat
bet beeld van den tegenwoordigen toestand van de Levens-
leer der Gewassen zoo zuiver mogelijk uit zijne handen komen
zou. De uitgever (W. Engelmann te Leipzig) heeft aange-
kondigd, dat de verhandeling over de » Leer der plantencel "
van Hofmeister , en die over de » Vorm- en Levensleer der
Champignons en Korstmossen" van de Baby reeds ter perse
liggen, en dat het gebeele werk in 1866 ten einde zal
worden gevoerd.

Van 14 — 19 April zal er in bet Paleis voor Volksvlijt te
Amsterdam eene tentoonstelling van bloemen gehouden wor-
den . uitgeschreven door de Direktie van dat gebouw , en
waarvan de organizatie is opgedragen aan de Heeren
J. B. Gkoenewegen en J. C. Krook, beiden te Amsterdam.

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

FICUS SURINGARII e. witte.

(IN HOKT. LT7GD. BAT.)

Folia sparsa, longe-petiolata , juniora cordato-ovata , adulta cordato-
suborbieularia , versus apiceni paullo contracta , omnia membranaeea ,
aequilatcra , inaequaliter dentato-serrata , basi luculenter obtuse-biloba ,
apice acute-aeuminatu , pagina superiore lucida , setulis remotis albis
mido oculo distinguendis obsita , nervis primariis 5 , cum aliis pulchre
roseis , percursa , subtus in scolcti ramificationibus tantum tenere pilosa ,
caetero glabra.

Internodia et petioli juniora hirtella , adulta glabra. Stipulae virides
cadueae glaberrimao. Nodi pulchre rosei.

Petiolos vidi cent. 11 et laminas 17 cent. in diametro transversali ,
21 cent. vero in diametro longitudinali metientes.

Detexit hanc specicm in insula, Amboina eamque in Hortum Lugduno-
Batavum introduxit expertissimus Tfa-sjiann. Differt ea ab affinibus
F. sulraeemosd Bl. et F. variegatd Bl. textura foliorum semper mem-
branaeea , numquam coriacea ; porro eorum forma, numquam oblonga ;
denique nervis primariis 5 neque 3 , cum aliis pulchre roseis , et facie
laminarum superiore sctulosa neque glabra.

De plant, afgebeeld op PI. III, behoort tot de Vijgen,
en werd door den Heer Teysmann, Hortulanus aan 's Lands
Plantentuin te Buitenzorg , ontdekt op Amboina. Zij kwam ,
onder meer andere gewassen, zonder naam van Buitenzorg
in den Leidschen akademietuin aan, en dit was oorzaak dal

FICUS SURINGARII.

de Heer M. Witte, EJortulanus aan dien tuin, hare ver-
wantschap nader trachtend te bepalen, de overtuiging kreeg,
dat hem eene nog onbeschreven Vijg was toegezonden, en

dat hij daaraan turn den naam van den Leidschen Hoog-
leeraar in de Kruidkunde, "YV. F. R. Suringar, verbond.

Ficiis Sv/rvngarii heeft eenige verwantschap tot F. subra-
semosa Bi., en F. variegata Dl. , maar wijkt toch van beiden
af, door hare vliezige - - niet leerachtige — en daarenboven
naar het cirkelronde — niet naar het langwerpige — over-
hellende bladen. Buitendien is de bovenvlakte dier werktuigen
bij F. Suriïiffar'ti met duidelijke, ook met het ongewapend
oog zichtbare, witte borsteltjes bezet, bij de beide andere
genoemde soorten daarentegen geheel kaal.

Hun schoonste sieraad ontleenen de bladen onzer nieuwe
Vijg aan het kontrast tusschen de glanzig groene bovenvlakte
en de fraai-rozeroode nerven en aderen , die zich daarin naar
alle zijden een weg banen. Uit den top des bladsteels ziet
men 5 van die nerven, als staafjes van een waaier, zich
naar buiten begeven, en, naar mate zij den omtrek naderen,
al fijner en fijner takjes uitzenden, tot zij zelven eindelijk in
allerfijnste aderen worden opgelost. Verbeeld u dit roode
adernet uitgespreid op eene vlakte van het helderst , vrolijkst.
glanzigst groen — op bepaalde plaatsen, d. i. in het midden
van elke, tusschen twee steviger nerven besloten, ruimte,
getemperd door een zilverwitten weerschijn, waarop de sneeuw-
witte borsteltjes al weder sprekend te voorschijn komen — en
Gij zult U een denkbeeld kunnen maken van den aangenamen
indruk, dien Ficus Suringarii te weeg brengt.

Daarbij komt dan nou', dat de bladen onzer Vijg, even
als die van vele andere soorten, vrij groot zijn en iets
statigs hebben, hoewel aan den anderen kant al weder de
lange bladstelen aan het geheel eene zekere losheid mede-
ui.

FICXTS SI'llINGAUH.

deelen, en maken dat de statigheid niet in stijfheid ontaardt.
Het grootste blad, dat wij van F. Suringarü ter bezichti-
ging kregen, had een bladsteel van 11 centim., en eene schijf
waarvan de breedte 17 en de lengte 21 cent. bedroeg. Uit
de afmetingen der schijf laat zich gemakkelijk afleiden , dat
de volwassen bladen onzer plant ten naaste bij cirkelrond
zullen wezen. Dit is dan ook inderdaad het geval , maar wij
belmoren er dan toch bij te voegen, dat zij aan hun voet in
twee afgeronde lobben , en , naar boven , min of meer onver-
wacht in eene punt uitloopen , zoodat zij eigenlijk de gedaante
van een cirkel zoowel als die van een harten-aas in zich
vereenigen. De rand der bladen is oppervlakkig-ingesneden ,
d. w. z. draagt eene reeks van op elkander volgende, nu eens
wat grootere, dan eens wat kleinere tanden , die van elkander
veelal door bochtige inhammen gescheiden zijn. - Voegen
wij bij deze beschrijving nu alleen nog , dat de vorm der
jongere bladen van F. Suringarii dikwerf meer naar het
eironde dan naar het hartvormige overhelt , dan hebben wij
onze schets van die werktuigen voltooid.

Hij , die zich nu een exemplaar van onze Vijg aanschaft ,
en dit dagelijks met eenige aandacht beschouwt, zal ontwa-
V&n, dat elk nieuw blad, dat door de plant als ware het
naar buiten wordt geschoven, aanvankelijk tusschen twee
groene blaadjes van een geheel anderen vorm is ingesloten;
dat die blaadjes echter later afvallen en een paai' dwarse
litteekens op den bladsteel achterlaten. Het is misschien
overbodig, onzen Lezers te herinneren, dat die beschuttende
werktuigjes geheel overeenkomen met die, welkt- wij reeds in
den eersten Jaargang van dit Tijdschrift voor Begonia Lapey-
ronsü beschreven hebben, en dus den naam van steunhlaadjes
belmoren te dragen.

Misschien vraagt nu deze ui' gene belangstellende Lezer of

IK. :i

FICT8 SURINGARII.

Lezeres: kan men l>ij de nieuwe Ficus met eenigen grond op
bloemen hopen?

Het is voor het oogenblik moeilijk daarop een ander dan
het volgend antwoord te geven: Uw Vijg zal, als hij
den bloeibaren ouderdom bereikt heeft, niet minder zeker
bloeien dan zoo vele andere harer naaste verwanten, die bij
ons in kassen gekweekt worden, maar stel U niet voor, dat
hij daardoor in waarde voor U stijgen, of dat de sierlijkheid
zijner bladen door zijne bloemen op den achtergrond zal
worden geschoven. Tot hem , wien de zin dezer woorden
niet terstond duidelijk is, vergunnen wij ons eenvoudig- de
vraag te richten , of hij den g'ewonen Vijg onzer hoven of
buitenplaatsen immer in bloemdosch heeft zien prijken; en
luidt het antwoord daarop ontkennend, dan kunnen wij ook
volstaan met de verklaring, dat Ficus Surivc/arii ten op-
zichte van dien bloei volmaakt met Ficus Carica, d. i. den

gewonen Vijg, overeenstemt.

Men vindt namelijk, bij al wat Vijg heet, wel bloemen,
maar deze zijn zóó opgesloten en zóó verborgen , dat men
ze nooit te zien krijgt, tenzij men er opzettelijk naar
zoeke. Wie bet niet weet, zal waarschijnlijk verwonderd
opzien als wij hem zeggen, dat zij verscholen zitten in de
vijgen zelven, waaruit dus voortvloeit dat de laatsten, hoe
algemeen zij ook als zoodanig beschouwd worden , toch niet
tot de ware vruchten kunnen belmoren , omdat door de na-
tuur geene bloemen in vruchten worden voortgebracht. De
kogelronde broze korreltjes, die de gedroogde Smyrnasche
vijgen voor een groot deel opvullen, dat zijn de ware vruch-
ten der ondenverpelijke plant ; en daar het nu eene bekende
zaak is, dat elke vrucht door eene bloem wordt voorafge-
gaan , zoo is bet duidelijk , dat men eenvoudig eene groene
viji)- behoeft door te snijden om de bloemen van den Vijg te

III. 4

FICUS SURINGAIUI.

vinden. — Zóó is het dan ook werkelijk. Elke groene vijg
bevat duizenden bloempjes, maar deze zijn zóó klein, zóó
nietig', dat zij niet dan door bet vergrootglas duidelijk gezien
kunnen worden; en thans vragen wij, ook met het oog op
de plaats, welke zij innemen, of men wel ooit vaneen Vijg
zal kunnen beweeren, dat bij zich door zijne bloemen als
sierplant aanbeveelt ?

Uit al het vorenstaande volgt, dat datgene, wat wij van
den gewonen Vijg als de vrucht beschouwen, omdat het
eetbaar is, niets anders is dan een vleezig urnvormig werk-
tuig , waaraan eenvoudig de rol van drager en beschutter
der bloemen is toebedeeld. Neem eene zonnebloem ; beschouw
die naauwkeurig, en Gij zult ontwaren dat gij eigenlijk niet
ééne, maar bonderden kleine bloempjes voor U hebt, die,
alleen doordien zij zoo dicht op elkander gezeten en daaren-
boven — als moesten zij tot een ruiker dienen — door een
krans van groene blaadjes naar buiten afgesloten zijn , het
voorkomen hebben van een ondeelbaar geheel. Neem nu die
bloempjes een voor een wreg, en Gij zult een vleezigen plat-
ten koek overhouden , waarop de plaats , vroeger door elk
bloempje ingenomen , nog door een kuiltje wordt aangeduid ,
en die derhalve zal kunnen vergeleken worden niet een in
de breedte in plaats van in de lengte uitgezetten , en daarbij
in dikte aanzienlijk toegenomen steel. Elke vijg nu is niets
anders dan zulk een vlcezige koek; maar, bleef deze bij de
zonnebloem vlak, bier is bij, door bet rijzen der randen,
zak- of urnvormig geworden. Een bewijs te meer voor onze
stelling, vinden wij nog in deze twee bijzonderheden: 1".
dat elke vijg aan baar top eene fijne opening doet zien, en
2°. dat rondom die opening eenige schubbetjes gezeten zijn .
die, wat baar aard betreft, geheel met de groene blaadjes
aan den omtrek eener zonnebloem overeenkomen.
ui.

FICUS 3URINGABII.

Mocht het dus gebeuren, dat F. Suringarii ook bij ons

hare bloemen tot ontwikkeling' bracht, dan zouden wij , even
als bij den gewonen Vijg", uit stam en takken eenvoudig-
urnvormige werktuigen naar buiten zien komen, en zou het,
met het ooi;- op de sierlijkheid , alleen de vraag kunnen
wezen, of die organen hier met fraaie kleuren geteekend zijn.

Voor het oogenblik nu weten wij daarvan niet^ te zeg; en,
maar er bestaat veel kans voor het vermoeden , dat het niet
zoo wezen zal.

De Vijg, die het onderwerp van dit opstel uitmaakt, is
niet de eenige, welke door de eilanden van den O. Indischen
archipel of door het vaste land van Indië wordt opgeleverd.
Alleen in de Flora van Xed. Indië en die van Sumatra toch
van den Hoogleeraar Miquel, vinden wij niet minder dan
"243 soorten van Vijgen (in den ruimen zin) beschreven.
Daarenboven is de verspreiding der hier bedoelde planten
zelfs niet eenmaal tot Azië bepaald , maar strekt zij zich ook
over Afrika en Amerika uit. Ook in die werelddeelen be-
loopt het getal soorten honderdtallen , en men kan dan ook
met recht verzekeren , dat het geslacht der Vijgen tot een
der uitgebreidste van het Plantenrijk behoort.

De Vijgen tieren voornamelijk in heete gewesten , waar
zij , in eeuwenheugende wouden , met andere planten de rol
van lianen vervullen , of zich als alleenstaande zuilen voor-
doen , wier uitgespreide kroon door tal van loodrecht neer-
hangende en in den bodem doorgedrongen luchtwortels onder-
steund wordt. Opmerkelijk zijn , in dit laatste opzicht, vooral
Ficus Benjamina, indica en elastica, omtrent welke Junghxhn
in zijn » Java" zich aldus uitlaat: «Onderscheiden zich an-
dere boomen door de hoogte , welke zij bereiken of door de
schoonheid hunner bloemen . de meeste Ficus-soorten daaren-
tegen kenmerken zich, bij mindere hoogte, door den grooten

III. n

FICCJS SUMNGARII.

omvang en de buitengewone digtheid van haar loofgewelf,
en de schoone groene kleur harer bladeren , die den verkwik-
kendsten lommer in liet rond verspreiden. Hunne kroon
vormt als het ware een gewelf, dat verre in het rond neer-
waarts hangt, ja, menigwerf in bogen tot nabij de aarde
reikt; onder een dergelijk groen dak rust de reiziger het
liefst uit om zijn maaltijd te doen met de spijzen , die hij
heeft medegevoerd. Dan ontsteken de Javanen vuren of be-
geven zij zich tusschen de luchtwortels , die afwaarts hangen
van de lange horizontale takken, en bij honderden in den
bodem zijn doorgedrongen, waar zij even zoo vele neven-
stammen hebben gevormd. Die wortels strekken tot steun
aan de takken en omgeven, als zuilen, den hoofdstam, die
op zijne beurt uit niets anders bestaat dan uit verscheidene
tientallen van dergelijke dooreengewarde en zaamge vlochten
nevenstammen. — Op die wijze verkrijgt een Ficus-stam eeue
middellijn van 20 , 50 , ja menigwerf van verscheidene hon-
derd voet; hij vormt een vlecht-, een traliewerk, dat de
onderste horizontaal uitgestrekte takken met den bodem ver-
bindt ; in het midden openingen - - als het ware deuren en
vensters — heeft, waardoor men kan heenkruipen, en dal
in het rond met zuilengangen is versierd, waarin men zijn
togt kan voortzetten."

In Europa wordt, langs de boorden der Middellandsche
Zee, alleen de gewone Vijg {Ficus Cariat), en dan nog wel
in gekweekten staat gevonden. Over het nut der Nijgen
zou zeer veel te zeggen vallen. Hier volsta de mededeeling,
dat de meesten een wit melksap bevatten , 't welk , van
sommigen verzameld en gedroogd, als kaoutchouc of gom-elas-

tiek in den handel komt.

ui.

FICUS SURINGAKII.

De Flens Suringarii laat zich , even als verreweg de
meeste Ficus-soorten , zeer gemakkelijk vermenigvuldigen , zoo
door het stekken van jonge koppen als door bet markotteeren
van groote koppen of takken. De laatste wijze van handelen
is vooral zeer aan te bevelen om fraai gevormde planten te
erlangen , waarvan de stam geheel en al met bladen versierd
is. Om de laatsten goed donkergroen te krijgen en zoo
doende de sterk gekleurde nerven beter te doen uitkomen ,
moet men zijne planten niet al te zonnig plaatsen en tamelijk
vochtig- houden. Het dikwijls doch luchtig verpotten in blad-
aarde , met zand en koemest gemengd , levert wezenlijk
voordeel op.

Met April 1866 zullen wij deze plant, waarvan de editie
zich in ons bezit bevindt , in den handel brengen , en zal
ieder in de gelegenheid zijn, zijne verzamelingen daarmede te
verrijken.

Gr.

in.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

ERIANTHÜS RAVENNAE pal. de beauv.

EENE ALS SIERPLANT AANBEVELENSWAARDIGE GRAS-SOORT.

Onder het vele goede , dat de tuinbouw in de laatste jaren
heeft uitgewerkt, behoort ongetwijfeld, dat men, ter versie-
ring van tuinen en buitenplaatsen , een aantal planten heeft
leeren aanwenden , welke vroeger alleen in de kasten , en wel
meestal in de warme kasten werden gekweekt.

't Was voornamelijk in Duitschland, waar de aestethische
tuinbouw zeker wel zijne warmste voorstanders en kundigste
beoefenaars heeft, zoo mede in Frankrijk, dat men op het
denkbeeld kwam om sommige planten , die op hare oor-
spronkelijke groeiplaatsen in korten tijd eene beduidende ont-
wikkeling verkrijgen , en , 't zij door het sierlijke in haar
geheelen groei en houding , 't zij door fraai gevormde of groote
bladeren , hare Flora's ten sieraad verstrekken . maar daarente-
gen in onze kasten, in enge bloempotten gekweekt, zich slechts
armelijk ontwikkelen , gedurende de zomermaanden op eene
vrije en zoo veel mogelijk aan hare natuurlijke eischen vol-
doende standplaats in den open grond te kweeken. - - En de
uitkomst bewees, dat men niet verkeerd had geoordeeld, toen
men meende, langs dezen weg voor de grootere en kleinere
tuinen eene nieuwe bron van luister te openen. Feu aantal
planten toch, vroeger luttel geacht, achteraf gezet, ja zelfs
weggeworpen, omdat ze in geenen deele aan de eischen \an

ERIANTHUS RAVENNAE.

het schooue konden beantwoorden, bleken nu, konden ze zich
slechts bij benadering in haren oorspronkelijken vorm ont-
wikkelen, planten te zijn van inderdaad groote waarde voor
hem , die hecht aan grootsche of sierlijke vormen. Het ligt
thans niet in ons plan, eene breede lijst van soortgelijke plan-
ten te geven , welke tegenwoordig elders , en ook reeds meer
en meer hier te lande , als zoodanig- worden aangewend , maar
wij herinneren, als bewijs voor onze stelling, alleen aan het
geslacht Solarium, dat, meer dan eenig ander plantengeslacht
veronachtzaamd , een groot aantal soorten bevat , die , tijdelijk
in den vrijen grond geplaatst , tot de prachtigste planten
kunnen gerekend worden , en van welke vele reeds gretig
worden gezocht en gaarne gezien. — Een aantal anderen ,
uit verschillende familiën en ver uiteenliggende hemelstreken ,
vormen tegenwoordig in sommige handelscatalogi eene geheel
nieuwe rubriek : die namelijk van sierplanten voor ^azons en
perken; en, moge de handelsgeest hier ook al wat onder
mengen, wat er eigenlijk niet in t'huis behoort, toch bevat
die rubriek vele gewasserf/ welke , doelmatig geplaatst , bij
luttel zorgen, een waar genot opleveren, vooral gedurende de
tweede helft van den zomer. — Het is hierbij over 't alge-
meen niet te doen om de bloemen, maar schier uitsluitend
om, door de vaak groote bladeren of de bevallige houding
der geheele plant , hetzij 'zij geheel op zich zelve in een
grasperk , of midden in grootere of kleinere bloemperken sta ,
het vaak stijve en daardoor eentoonige van deze laatsten weg
te nemen, en, door 't krachtige groen, in 't kleurenspel der
bloemen meer schakeerhnr te brengen.

Op de vraag , wat de familie der Grassen voor dit doel te
geven had, werd, nevens het Zuid-E uropesche Hengelriet
[Arundo Donax), gewezen op een Gras uit de Pampas van
Buenos Ayres, hetwelk duizenden jaren slechts den blik niogt

') Ter loops stippen we hier ook eene verscheidenheid : G. argenteum var.
roseum aan. die mede aldaar I sterk ontwikkelde stengels droeg en door
den niet te miskennen rooskleurigen gloed der bloempluimen zich zeer aan-
beveelt.

ERIANTHUS RAVENNAE.

opvangen van den wilden bewoner van Zuid- Amerika, eer
't beschaafd Europa het aan zijne bedoelingen wist cijnsbaai'
te maken. — De Gynerium argenteum kwam in onze tuinen
om er, met de sierlijke hooide en door den wind zoo ligt
bewogene bloempluimen, een geheel nieuw effect te weeg
te brengen. Men moet deze plant in volle ontwikkeling ge-
zien hebben om haar naar waarde te schatten. Zoo hadden
wij, in de maand September j. 1. , hij een bezoek op het
landgoed Overduin , van den Heer Mr. W. C. M. de Jonge
van Ellemeet, te Üost-Kapelle bij Middelburg, het genoegen,
eene plant van (fyneriwm argenteum te zien , welke niet min-
der dan 42 sterk ontwikkelde bloemstengels droeg. Wij
zullen niet ligt den schoonen herfstmorgen vergeten , toen
wij , aan de andere zijde van eenen breeden vijver staande ,
dat tal van zilveren pluimen, tintelend van dei) daauw, dooi-
de herfstzon beschenen, in stille eenzaamheid bewonderden,
terwijl het bruin, rood en geel der herfstbladeren aan de
omringende natuur reeds dat onbeschrijfelijk schoone en groot-
sche karakter schonk, aan onze hemelstreek zoo bijzonder
eigen ]).

Dat de Europesche tuinbouw zich deze plant eerst zoo laat
aantrok, vindt eene vrii irereede verklaring in de zeer ver
afgelegen en niet zeer herbergzame streken waar ze gevonden
wordt; maar vreemder inderdaad moet het schijnen, dateene
andere Grassoort uit de Europesche Flora, niet minder sier-
lijk in hare ontwikkeling en in de nabijheid van bewoonde
streken voorkomende, nog zoo weinig bekend is. Wij bedoe-
len de Erianthus Ravennae van de meeroevers der landen aan

ERIANTHÜS RAVENNAE.

de Middellandsche en Kaspische zeeën , op ong*eveer 40D N. Br.

De inderdaad prachtige ontwikkeling" dezer plant gedurende
den afgeloopen zomer in den Leidschen Akademietuin , noopte
ons , hier dienaangaande 't een en ander mede te deelen.

Eriantlms Ravennae Palissot de Beauvais , door Linnaeus
in zijne Species Plantarum tot Andropoyon , en in zijn Systema
Veyetabilium tot Saccharum (het geslacht waartoe , gelijk
men weet , het Suikerriet behoort) gehragt , behoort tot eene
afdeeling van planten , die zich door sterke ontwikkeling ken-
merken, de Andropoyoneae namelijk. Het geslacht Eriantlms
telt verscheidene soorten , welke vooral in Zuid- en Noord-
Amerika , ook in Japan , Oost-Indië en Nieuw-Holland oor-
spronkelijk voorkomen, doch waarvan slechts ééne enkele, de
E. Ravennae, tot de flora van Europa behoort, alwaar zij,
gelijk wij reeds opmerkten , voornamelijk in de landen aan
de Middellandsche Zee voorkomt. Deze soort wordt volgen-
derwijze beschreven :

E. Ravennae: perennis; panicula ramosissima, foliis cari-

natis , valvis spiculae sessilis glabris, spiculae pedicellatae

basi pilosis , pilis spiculam ciugentibus eamque aecmantibus ;

dat is: de bloempluim i.- sterk vertakt en wordt door gekielde

....
bladeren omgeven ; de kleppen van het zittende aartje zijn

kaal, die van het gesteelde daarentegen zitten in haartjes

weggedoken, welke de leugte der aartjes zelven bereiken.

De g-eheele plant sterft 's winters tot op den grond toe af,

maar blijft daaronder leven.

Maar het zij ons vergund, onze Lezers, in meer woorden,
een beter denkbeeld te geven van de plant , waarvan sprake is.

Vergelijkenderwijze kunnen wij haar plaatsen nevens Gy-
nerium aryenteum , waarmede ze echter nog al eenig verschil
oplevert. Even als deze, stoelt zij zich zeer uit, en verkrijgt
zij, na twee of drie jaren, een beduidenden omvang, terwijl

EUIANTHUS RAVENNAE.

hare bladeren , die ongeveer van dezelfde lengte zijn als die
van 6r., met bevallige bogten naar alle zijden overhangen. -
De groeiwijze der bloemstengels verschilt echter, en hier is
het voordeel aan de zijde der nieuw aanbevolene. Bij het
Amerikaansche Pampas-gras toch , bestaat de geheele blader-
massa schier uitsluitend uit eene wortel rozet , terwijl bij E.
Ravennae de bloemstengels, die mede eene vrij aanmerkelijke
hoogte bereiken , geheel , tot tegen de bloempluim aan , met
bladeren bezet zijn , die op nog geen voet afstands van elk-
ander staan , den stengel met haren voet als in kokers in-
sluiten , en waarvan de hoogsten en laagsten weinig verschil
in lengte opleveren. Hieruit volgt dat, terwijl eene goed
ontwikkelde plant van üynermm eene digte bladermassa ver-
toont, die zich echter, tijdens de ontwikkeling der bloem-
stengels, niet meer verheft, en waaruit de naakte stengels
naar boven schieten, het voorkomen van Erianthus , door
de boven elkander geplaatste en dus vrijer ontwikkelde
bladen, ligter en losser en derhalve veel bevalliger wezen
zal. Voeg hier nog bij, dat de bloemstengels, vooral aan de
zonzijde roodbruin, hier en daar niet groen afgezet, en over
hare geheele lengte digt met grijsachtige haren bezel zijn;
voorts, dat de bladeren ongeveer het dubbele der breedte
hebben van die van Gi/nerittm en eene breede witte streep
het blad in de geheele lengte doorloopt, dan volgt uit een en
ander, dat Erianthus veel beeft, wat haar met het, omzijn
sierlijken groei teregt zoo zeer gezochte, Pampas-gras kan doen
wedijveren. - De bloempluimen van dit laatste schijnen liet
echter op bare beurt te winnen. Deze zijn bij Gyneriwm meer
gesloten, bij Erianthus daarentegen ijler en wijder; ook- zijn
die der laatste meer of min rosachtig gekleurd , en vertoonen
zij. ofschoon digt met zilverachtige haren bezet, toch dien
fraaijen zilverglans niet, waaraan de eerste haar soortsnaam

ERIANTHUS RAVENNAE.

verschuldigd is. Ook in grootte schijnen zij het te verliezen ,
hoewel takken , door Sputöerber nabij Napels verzameld ,
pluimen van 0.40 el lang" dragen, die eveneens met een
zeer digt en zilveraehtig haarbekleedsel bezet zijn. Onze
plant is op dit oogenblik nog niet volkomen genoeg ontwik-
keld om bet laatste punt met juistheid te kunnen bepalen.

Voor een viertal jaren ontvingen wij van den botaniseben
tuin te Parijs bet zaad van deze ons toen nog onbekende
plant, onder den naam van SaccAarum Bavennae Linn. In een
warmen bak gezaaid , kwam het spoedig op , en , zouder verder
naar den oorsprong der plant te vragen en alleen op den
naam Saccharum. , welke aan eene soort van Suikerriet denken
deed , afgaande , werden onze voorwerpen naar de warme kast
gebragt. — Ze groeiden er, ja — maar 't was gras en
't bleef gras , dun en spichtig , zonder zich door iets bijzon-
ders te onderscheiden, zoodat ze, luttel geacht, tegen den
winter tusschen andere planten in, en uit het gezigt geraak-
ten. — Dit » uit het gezigt geraken" nu is meestal even
goed als een doodvonnis. Planten , die zwak of ziek zijn ,
worden daardoor aan de vergetelheid prijs gegeven; blijven
onder den invloed , die haar achteruitgang misschien deed
ontstaan, en worden ten slotte weggeworpen. Het is eene
zeer verkeerde gewoonte, waaraan de meeste kweekers zich
schuldig maken , de zieke planten — omdat men zich daar-
voor schaamt — achteraf te zetten. Schaamt men zich dan
voor zieke kinderen , of brengt men een zieken huisgenoot
naar het slechtst voor zieken ingerigt vertrek , naar den
kelder b. v. '7

Het ging er onze grasplanten dan ook naar. Eéne bleef
er over, en die zag er, toen ze in 't voorjaar weer voor den
dag kwam, dan ook zoo ongunstig uit, dat haar lot reeds
was beslist, toen het ons — zeker wel wat laat — in de

ERIANTHUS RAVENNAE.

gedachte kwam om toch eens na te zien , waar die plant
eigenlijk t'huis behoorde, daar het vreemd scheen, dateene
tropische grasplant, waarvoor we haar aanvankelijk hielden
(dom, niet waar Lezer, maar toch eerlijk dat we het ver-
tellen), in de wanne kast zoo zwak groeide. — Nu was het
ons dan ook spoedig duidelijk: het woord SaccharttM, het-
welk ons had misleid, veranderde in Erianthus, en de
breedtegraad waarop ze oorspronkelijk groeide , helderde het
ziekelijk voorkomen in de wanne kast gereedelijk op. -
Er schuilen er nou- wel meer in de warme kasten, Lezer,
waaraan ruimte , die we beter konden gebruiken , brandstof-
fen en moeite besteed worden, om.... er zieke planten
van te maken.

Op eene warme standplaats in den open grond geplant,
bleek het al spoedig dat de aanbeveling, die we later van
ons Gras lazen, meer dan waarschijnlijk gegrond was;
eerst nu weten we, dat die nog beneden de waarheid bleef.

Dezen zomer ontwikkelde onze plant een aantal bloem-
stengels, die opvolgend sterker en hooger werden, zoodat
de krachtigsten eerst nu. medio October, de helft van haren
wasdom hebben bereikt. Daar onze plant in het voorjaar ver-
plaatst moest worden, en het daarop volgend aanhoudend
drooge weder haar lang deed stilstaan, mogen deze oorzaken
wel als de reden dier late ontwikkeling worden beschouwd.

Hoewel Erianthus Ravennae niet bijzonder keurig schijnt
op den grond, bonden we toch een lossen en voedzamen, maar
tevens zandigen, grond voor baar voor 't best: vooral zal een
Losse ondergrond, die 't water gemakkelijk doorlaat, nuttig zijn.
Daar de plant oorspronkelijk dicht bij bet water gevonden
wordt, ligt het voor de band, dat men de begieting er van
niet altijd aan de natuur overlaten, maar daaraan in de meeste
gevallen krachtig zal moeten te hulp komen. Hetzelfde is

ERIANTHUS RAVENNAE.

trouwens ook met Oynereum het geval. Laat men dit na,
dan zullen de planten ook wel groeijen en bloeijen , maar
bij goed en oordeelkundig verzorgde planten altijd achterstaan.

JErianthus schijnt nog minder gevoelig voor onze winter-
koude te zijn dan Gynerium , welke, ongedekt, veelal ge-
deeltelijk bevriest. Voorzigtigheidshalve evenwel achten wij
het raadzaam de , overigens zeer kleine , moeite te nemen ,
haar in 't najaar met eene rietmat te omwinden , en die
tijdig in het voorjaar weder weg- te nemen , waarna de nieuwe
bladeren spoedig met kracht te voorschijn komen.

Eriantlms Ravennae kan , nevens het Amerikaansche Pam-
pas-gras, het Hengelriet, enz., iederen liefhebber ten zeerste
worden aanbevolen. Met meer andere alleenstaande planten
van sterke ontwikkeling, zooals Ricinus , Wigandïa, enz.
enz. , geven zij aan eiken tuin eene levendige en frissche
bevalligheid , en verhoogen het effect der bloemperken in niet
geringe mate.

Ook onder de lager groeijende Grassen zijn er nog vele,
welke door de liefhebbers wel verdienden gekend te worden ,
daar ze weinig opoffering vorderen en , met oordeel geplaatst ,
zeer voldoen. — Misschien komen wij hierop later nog wel
eens terug.

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

CIRRIIOPETALUM PAHUDII de m.

C. Pahudii de Vmese (Illustrations d'Orehidêes des Indcs Orientales
Néerlandaises , a° 1854, t, III; Miq. El. Ind. Bat. III, p. 652. —
BólbophyUwm Pahadi (Pahudii?) Rchb. hl. in "Walpees Anu. bot.
syst. VI, p. 264. — ('irrhopetalum : flagrllifurme Teysmajoj et Binnen-
dijk Mss. — Rhizoma repens squamis imbricatis amplexantibus obsi-
turn. — Pseudobulbi compresso-cyHndracei , 10 — 13 cent. longi, 2.5
cent. lati, utrinque contracti, paullo curvati, laevi (non sulcatü), sin-
guli squama ampla spathiformi satis longe acuminata emarcida pro majori
parte involuti , unii'oliati. — Folia eUiptico-oblonga , acuminata, basi
in petiolum contracta, in pseudobulborum apice solitaria , 36 cent. longa,
10 cent. lata. — Seapi radicales rubelli, ad 18 cent. longi, e basi
pseudobulborum annosiorum defoliatorum curvatim emcrgentes, bracteis
viridibus alternantibus amplexantibus sursum sibi magis approximatis
et involucri speciem efformantibus obsiti. — Flores 8 — 12 maximi , ad
scaporum apicem umbellatim eongesti , fusco-rubri , minutissime rubro
punctati. Perianthii folia externa ad 8 cent. longa, apicem versus fili-
lormia ; interna breviora angustiora ; label lum columnae basi dilatatae
et productae mobilis articulationis ope affixum , primum carnosum cras-

sum adscendens, deinde vero deorsum inflexum angustatum acutum.

....
Columnae brevions latiorisque crassae apex fere truncatus, lateribus

cornutus, medio apice mucronulatus.

Cirrhopetaliim Pahudii, door wijlen den Hoogleeraar de
Vriese geheeten naar den Heer Pahud, weleer Gouverneur-
Generaal van Neêrlands-Indië , werd op den Javaanschen
berg Salak ontdekt door den Heer Tetsmann , Hortulanus
aan 's Lands Plantentuin te Buitenzorg , en van daar naar
genoemden tuin overgebracht. Na de nieuw gevonden plant
onder den naam van Cirrhoyetalum flageUiforme in zijne
verzameling opgenomen te hebben , beijverde zich de Heer

CIRRHOPETALUM PAHUDII.

Teysmann allereerst, eene teekening daarvan te doen ver-
vaardigen en die aan den Heer de Vkiese toe te zenden.
Eerst later worden levende exemplaren van C. Pahiidii van
Buitenzorg naar Leiden overgevoerd.

De bedoelde teekening, alsnog in het archief van den
Leidsehen Plantentuin aanwezig, nu is het, waarnaar de 3e
plaat van de Vriese's Ilhistrations (T Orchidées des Indes
Orientales Néerlandaises in 1854 vervaardigd werd; eene
bijzonderheid, die het niet overbodig- is te kennen, dewijl
sommige punten van de beschrijving, door de Vriese aan
zijne afbeelding toegevoegd, en in andere werken, zoo als in
Miqüel's Flora van. Ned. Indië en Reichenbach's Orchideeën
in Walpers «Annales" (VI, p. 264) overgenomen, niet ge-
heel in overeenstemming zijn met wat het onderzoek der
levende plant ons heeft opgeleverd. Zoo worden o. a. de
knollige stengels , uit wier voet de bloemdragende stelen te
voorschijn komen . door de \ riese gesleufd geheeten . wat
zij inderdaad niet zijn ; en wordt door hem met geen enkel
woord melding gemaakt van de vliezige rokken, waarin die
stengels aanvankelijk weggedoken en later nog voor een groot
deel verborgen liggen, en die toch op den indruk, door de
plant te weeg gebracht , van onmiskenbaren invloed zijn. —

C. Pahudii is eene Orchidee, en groeit, even als vele
andere tropische soorten der zelfde familie , in de bergwouden
op oude stammen. Tusschen mos en de overblijfselen van
de verweerde schors kruipt haar stengel, onder het vormen
van telkens nieuwe, rechtopstaande, groene, vleezige scheu-
ten, verder en verder, waarbij hij echter niet nalaat op den
duur nieuwe wortelvezels voort te brengen, die als vasthou-
dende en opslurpende werktuigen terzelfder tijd dienst doen.

Op onze teekening onderscheidt men duidelijk twee soorten
van knollen . namelijk de zoodanigen uit wier voet een bloem-

IV. ■-

CIKBHOPETALÜM PAHl'DII.

stengel naar boven rijst, en weder anderen, die geen bloemen
voortbrengen , maar door een groot fraai blad worden ge-
kroond. Gene moeten als ouder, deze als jonger beschouwd
worden; eene opvatting, voortgevloeid uit de waarneming,
dat het blad hier altijd aan den bloemstengel voorafgaat , ja
zelfs wordt afgeworpen alvorens zelfs de aanleg tot dien
bloemstengel zichtbaar wordt. Van daar dan ook bet bleeke
litteeken, dat aan den top van eiken ouderen knol wordt aan-
getroffen; het is de plaats, vroeger door een blad ingenomen.

Uit het vorenstaande nu vloeit van zelf voort , dat , op
onze teekening, het jongste einde des kruipenden stengels
naar links, het oudste naar rechts gekeerd is, en verder dat,
terwijl de achterste of oudste der drie knollen met ontloken
bloemen prijkt, de daarop volgende die bloemen nog slechts
in den toestand van knop doet aanschouwen.

Elke knol onzer Cirrliopdulum brengt nimmer meer dan
één langwerpig-elliptiscb , leerachtig, in volwassen staat 36
cent. lang en 10 cent. breed, blad voort, en dit wordt dus ,
na afgeworpen te zijn , door geen ander vervangen. Juist
gesproken , is dit blad reeds aanwezig- , lang- vóórdat de
groene rolronde scheut, die het draagt, den vleezigen vorm
van later heeft aangenomen, ja, men kan met volle recht
aannemen, dat de bouwstoffen, waaruit die knollen langza-
merhand ontstaan , door het blad geleverd , d. i. ten gevolge
van het zoog-enaamde ademhalingsproces aan den dampkring
onttrokken worden , altijd onder dien verstande , dat de anor-
ganische elementen der luchtzee door bet blad tot organische
verbindingen worden saamgevoegd.

Wenden wij ons nu tot de bloemen onzer plant, dun zien
wij, dat deze ten getale van acht of meer aan den top ih'us
roodachtigen en van afstand tot afstand met kleine groene
blaadjes bezetten steel schermswijs bij elkander zitten. Elke

CIRRHOPETALUM PAHUDII.

bloem bestaat uit (> blaadjes, in twee met elkander afwis-
selende kransen geplaatst, cl. w. z. zou dat de blaadjes van
den eenen tusschen en niet tegenover die van den anderen
komen te liggen, en beslaat, zoo als de plaat zulks aanduidt,
eene zeer aanzienlijke oppervlakte. Vijf van de zes blaadjes
loopên in een rankvormig aanhangsel uit, en hieraan is onze
plant haar geslachtsnaam van Cirrhopetalum, (d. i. Rankbloem)
verschuldigd. Het Gf' blaadje , dat naar onder gekeerd is ,
draagt geene rank en is smal-hartvormig. Alle blaadjes zijn
bruinrood , maar daarom niet allen even donker. Het hart-
vormige blaadje of lipje en het vertikaal naar boven gerichte ,
winnen het in dit opzicht van de anderen.

Het geslacht Cirrhopetalum is verwant aan de Megacllni-
u ui s, de Sarcopodiims en de Bolbophyllums , en werd onlangs,
met de beide voorlaatsten , door Prof. Reichenbach uit Ham-
burg- weder met het geslacht Bólbophylliitn vereenigd (zie de
Annales bot. syst. van Walpers, Deel VI, p. '243). Zulke
verwisselingen van plaats , en das ook van naam , komen op
systematisch-botanisch gebied niet zelden voor, en zijn een-
voudig het gevolg van het verschil in opvatting omtrent de
waarde en het gewicht der kenmerken , die ons het recht
moeten geven , planten met min of meer ongelijkvormige
bloemdeelen als soorten (in de menschelijke maatschappij zou-
den wij zeggen: leden) van het zelfde geslacht te beschou-
wen , of als eene afzonderlijke inroep aan te merken , en als
een nieuw geslacht tegen andere reeds bestaande over te
stellen.

Het geslacht Cirrhopetalum werd in 1824 door Lindlev
gegrondvest, en omvat de zelfde planten, die een jaar latei-
door Reinwarot in de Regensburger Flora (Vol. II , p. 4)
onder den titel Zygophyllum beschreven werden. Het recht
der prioriteit besliste ook hier, dat aan Lindley's benaming

CIRRHOPETALUM I'AHl'lilI.

boven die van Reinwardt de voorkeur gegeven zou worden.
Op dit oogenblik kent men ongeveer 30 soorten van Cirrho-
petalum. Zij behooren allen tot de Oude Wereld , en komen
vooral voor op het vaste land van Indië , de eilanden van den
Oost-Indischen Archipel en die van den Stillen Oceaan, op
Ceylon , Madagascar , enz. Een der meest verspreide soorten
is C. Thouarsii, eene der meest bijzondere C. JJedusae, aldus
geheeten naar de zeer lange rankvormige gekronkelde bloem-
bladen , wel geschikt om de gedachte aan de schoonste der
Gorgonen , en haar in slangen veranderd hoofdhaar te ver-
levendigen.

...
C. Pahudii is het naast verwant aan C. caudatum W al-

lich [Icones plantarum Indiae Orieiitalts. Madras 1851, N".
1 658) , maar wijkt daar toch van af door hare houding , de
groepeering harer bloemen , den bouw van het lipje , den niet
gewimperden zoom der drie buitenste bloemblaadjes, enz.

De afbeelding, die wij onzen Lezers hiernevens van C.
Pahudii aanbieden , is de tweede , welke van die plant ge-
leverd wordt. De eerste vindt men in het , wegens zijn
hoogen prijs voor partikulieren minder toegankelijke , werk
van wijlen den Hoogleeraar de Vriese , waarvan de titel
hier boven reeds werd afgeschreven. Beide afbeeldingen
hebben echter een verschillenden oorsprong. De onze werd
naar een bloeiend exemplaar van den Leidschen Hortus in
1865 door den gunstig bekenden teekenaar Wendel vervaar-
digd, terwijl die van de Vriese in den Buitenzorgschen tuin
door de teekenstift van van Aken werd voortgebracht.

De Cirrhopetalums zijn over 't algemeen epidendrische
Orchideeën en uit dien hoofde voor potkultuur ongeschikt,
terwijl ze daarentegen, tegen een stuk hout gehecht en in

CIUUHOPKTALrM PAHUDII.

de warme kast , op eene beschaduwde plaats , niet te ver van
't glas, opgehangen, zich <roed ontwikkelen; deze wijze van
kweeken heeft nog dit voordeel, dat de planten eigenlijk
geene plaats in de kast wegnemen.

Sommige soorten van Cirr. kan men echter nog", des ver-
kiezende, in potten houden, door ze hoog te planten; voor
C. Pahudii is dit echter om de volgende reden onmogelijk ;
althans als men wil dat de plant zich goed ontwikkelen zal.

De stengelleden namelijk tusschen die verdikkingen welke
men schijnknollen noemt , en die tegen 't voorwerp , waaraan
zij zich met hare talrijke wortels over de geheele lengte vast-
hechten, voortkruipen , zijn zeer lang-, langer dan bij eenige
andere ons bekende soort. Aan onze plant, die van een zwak
uitsprnitsel uit eene halfdoode van Java ingevoerde gekweekt
is, bereikten zij eene lengte van 0.21—0.24 meter, zich
daarbij gewoonlijk steeds naar ééne zijde ontwikkelend. —
Door winden en draaijen zelfs, is zulk eene plant dus niet
binnen de grenzen van een bloempot te houden. — Men
neme , zelfs al ontvangt men slechts eene zeer jonge plant ,
een stuk stam of tak van den een of anderen boom, welken
doet er weinig toe , mits de schors niet te glad zij , van
p. m. 0.10 dikte en minstens 0.G0 a 0.70 lengte (des ver-
kiezende nog langer) , en hechte de plant daar aan het uiterste
einde aan vast , natuurlijk in zoodanige rigting , dat de plant
over de geheele lengte van het hout heen kan groeijen: een
weinig Sphagnum (Veenmos) aan het digtst bij de plant
gelegen gedeelte van het hout, zal de wortels gemakkelijker
doen vatten. - - Alleen op deze wijze kan en zal deze fraaije
plant zich goed ontwikkelen. Natuurlijk komen hier de ge-
wone zorgen met betrekking tot warmte en vochtigheid voor-
alle soortgelijke planten in aanmerking-. W.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

OVER HET VERPLANTEN VAN OUDE BOOMEN

Het is van algemeene bekendheid, dat men, vooral in
Frankrijk , reeds voor eenige jaren begonnen is met te be-
proeven, oude boomen te verplanten, ten einde daardoor te
genioet te komen aan het bezwaar, om, bij het aanleggen
van nieuwe lusthoven of parken , altijd genoodzaakt te wezen,
zich met jong plantsoen tevreden te stellen, en zoo doende
jaren achtereen naar een weinig schaduw te moeten wachten.
De voorloopige uitkomsten dier proeven, nu en dan in perio-
dieke bladen bekend gemaakt, waren wel in staat om de
algemeene aandacht te boeien en de verwachting in spanning
te houden aangaande de eind-uitspraak, die, in de toekomst
besloten, eerst later daarover zou kunnen vernomen worden.
Het is ons aangenaam te kunnen mededeelen, dat de tijd ten
gunste van de werkelijk kapitale operatie, waarop wij doelen,
heeft beslist. Het verplanten van zeer oude en groote boo-
men , in dien zin , dat zij geen oponthoud in hun groei .
geen achteruitgang ondervinden , en niet , na eenigen tijd
kwijnend te hebben voortgesukkeld , eindelijk toch sterven -
behoort inderdaad tot het gebied der mogelijkheden. Zelfs
zeer gevoelige en kostbare boomen laten het verplanten toe.
Het komt er alleen op aan , dat de leiding der operatie aan
een bekwaam man worde toevertrouwd , en dat men niet
opzie tegen de onkosten, die, tot het goed bereiken van
het doel, onvoorwaardelijk nooditr zijn.

Onze tegenwoordige mededeeling steunt op een offciëel
rapport, opgemaakt door de Heeren Rivière, Mathieu, Foi u-
niki; , Jamin, Martin, Ermens, Leroï en Rooillard, en wel

V.)

OVER HET YEUPLANTEN VAN OUDE BOOMEN.

naar aanleiding van een verzoek des Heeren Alexandre
Moyon , die, vier jaar geleden, op de g-rondbezitting-en van
den Graaf' Pillet-Will te Parijs (rne Moncey, N°. 12) zich
met het verplanten van zeer oude hoornen had bezig gehou-
den. De zeer gelukkige uitkomst van Moyon's bemoeiingen
wordt in dat rapport in het volle licht gesteld, en hem daar-
voor de hoogste lof toegekend.

In het park van den Graaf' Pillet-Will, werden door
Moyon , vier jaar geleden , veertien oude boomen , nl. 9 wilde
Kastanjes , 1 Acacia (Robinia) , 1 Esch , 1 Catalpa en 2
Linden verplant, die op dit oogenblik van alle andere boomen
in het zelfde park , doch die onaangeroerd bleven staan , vol-
strekt niet te onderscheiden zijn , of' wel , door de ontwikke-
ling van eene menigte bijloten uit het oude hout , een nog
dichter bebladerd voorkomen gekregen hebben , dan hun van
nature eigen was. Geen dier boomen heeft door de operatie
het minst geleden , een feit , in het bedoelde geval des te
merkwaardiger, omdat er van de 14 verplante boomen 3,
nl. 2 Linden en een wilde Kastanje, met en bij elkander,
dat is in ééne kluit werden overgezet. In het rapport wordt
deze handeling, en naar wij meenen te recht, een «tour de
force': geheeten.

De boomen, waarover wij thans spreken, waren 18 — 20
meters hoog, en hadden eene vlucht van 15 — 16 en, op één
meter hoven den grond , een omvang van 2^ meters. De
krachtigste daaronder werd met eene kluit van 5 meters
breed en 2.30 meters dik of hoog, bij benadering 77.400
kiloos wegend — het gewicht van den 20 meters hoogen
boom zelven en dat van het verplaatsipgs-toestel niet mede-
gerekend — 80 meters verplaatst; eene operatie, waartoe
niet meer dan 8 man noodig waren.

Ten bewijze , dat ook gevoelige en kostbare boomen zonder

OVEli HET VERPLANTEN VAN OUDE BOOMEN.

gevaar , en zelfs op grootere afstanden dan die binnen de
grenzen van een park vallen , van de eene plaats naar de
andere kunnen overgebracht worden, deden wij mede, dat
dezelfde Movon in 1863 eene Ara/ucaria imiricata van Van-
nes (72 uur van Parijs) is wezen halen, om die in bet park
van Monceaux , waarvan zij thans een der schoonste sieraden
is, neder te zetten. Deze Araucaria was 6^- meters hoog,
en had eene kluit van 1.4 meters breed en 1.5 metershoog,
waar buiten de wortels aan alle zijden 1 meter uitstaken.
Houdt men in het oog", dat de wortels van genoemde plant
zeer bros en sponzig zijn , en bijna geene aanraking verduren
zonder te sterven , en dat ook de o'evoeli"-heid voor uitwen-
dige beleedigingen van stam en takken bijzonder groot bij
haar is , dan mag zonder overdrijving gezegd worden , dat
Moyon het schijnbaar onbereikbare op het gebied van het
verplanten van boomen , werkelijk bereikt heeft.

Moyon is dezelfde persoon , aan wien , onder oppertoezicht
van den Heer Barillet-Deschamps , het overbrengen van
groote boomen naar de tuinen en wandelwegen van Parijs
werd toevertrouwd , en die daarbij geene andere werktuigen
gebruikte dan die tot dat doel door hem zelven waren uit-
gedacht. Tot de nieuwste uitvindingen van denzelfden ge-
malen werkman, behoort, volgens de kommissie, hierboven
genoemd, eene kar op vier wielen, die langs draagbare hou-
ten of ijzeren rails wordt voortgestuwd, en waarmee men,
met behulp van niet meer dan 6 personen, de grootste boo-
men, met eene kluit van. 7 meters in middellijn , verplaatsen
kan. Genoemde kar kan geheel uiteengenomen , maar ook
weder in weinige oogenblikken ineen worden gezet, en onder-
scheidt zich vooral daardoor zeer gunstig boven andere der-
gelijke werktuigen, «lat hare massieve wielen in alle richtingen
bewegelijk zijn en daarbij altijd aan elkander evenwijdig

OVER HET VERPLANTEN VAN OUDE BOOMKN.

loopen , zoadat men haar zoowel in de lengte als in de breedte
vooruit kan stuwen , ten gevolge waarvan velerhande hinder-
palen in den af te leggen weg onmiddellijk kunnen worden
te boven gekomen.

Bij deze kar behooren nu natuurlijk nog* eene reeks van
werktuigen , die tot het uithalen en ongeschonden bewaren
van de kluit moeten dienen ; want het zal wel bijna over-
bodig zijn hier nog bij te voegen , dat het groote geheim
om , bij het verplanten van oude boomen , zeker van een
goeden uitslag te zijn, hierin gelegen is, dat men trachte,
hunne wortels noch door onmiddellijke aanraking, noch door
ze aan schudding of uitdrooging" bloot te stellen , te belee-
digen , en hen de vatbaarheid te doen behouden om hunne
verrichtingen , zoodra de plaats der bestemming bereikt is ,
ongestoord voort te zetten.

Volgens het rapport der Heeren Rivière , Mathieu , enz. ,
hebben de werken van den Heer Moyon zeer veel bijgedra-
gen tot het verfraaien van het nieuw Parijs , » la ville la
plus belle , la plus agréable , la plus salubre qui ait été
éclairée par Ie soleil , rafraïchie par Peau , ouverte a toutes
les influences atmosphériques et (let wel !) animée par 1'ai-

mable esprit de ses habitants."

OVER HET VERMENIGVULDIGEN VAN VERSCHEIDENHEDEN ONDER
DE VARENS.

Al wie niet geheel vreemdeling is op plantkundig
gebied , weet , dat men de werktuigen , welke met de
zaden der hoogere , ons meer van nabij bekende , planten

OVEB HET VERMENIGV. VAN VERSCHEIDENH. ONDEU DE VARENS.

overeenstemmen , bij de ~\ arens aan de achterzijde der bladen
zoeken mort. Mikroskopisch kleine doosjes, met een ont-
zaggelijk fijn stof gevuld, zitten daar — althans gedurende
een gedeelte van het jaar — in bruine kussentjes op elkander
gehoopt. Een enkel schrappen met een bot mesje is vol-
doende om die kussentjes van de hen steunende opperhuid
af te nemen, en het poeder, op die wijze verzameld, kan,
althans met het oog op het doel dat men er meè wenscht te
bereiken, met den naam van Varen-zaad bestempeld worden.
Wat wij hier verkondigen is niet bloot eene op weten-
schappelijke gronden steunende beweering; o neen! ook de
praktische ervaring heeft tot het zelfde besluit gevoerd . en
men vindt dan ook sedert een geruimen tijd op vele der
zaadlijsten , die telken jare tusschen de botanische tuinen
van Europa gewisseld worden , een zeker aantal Varens op-
gesomd , wier sporen — want aldus worden die stoffijne
lichaampjes geheeten — in ruil worden aangeboden. Wie
dus Varen-zaad — of Varen-sporen — uitzaait , kan , mits
hij daarbij zekere voorzorgen in acht neme , met grond op
een oogst van jonge Varenplanten hopen.

Een opmerkzaam waarnemer kan het verder niet ontgaan,
dat de bruine kussentjes, waarvan wij hierboven spraken,
niet ordeloos, maar met groote regelmaat over de achter-
vlakte der Varen-bladen verspreid staan , en dat de oorzaak
van dien regelmaat vooral daarin te zoeken is, dat die kus-
sentjes geheel en al den loop der grovere en fijnere aderen
volgen, die, even als bij een Linde- of Eikeblad, ook bij
het Varenblad tusschen het groene weefsel doorschemeren ,
en aan dit laatste de noodige vastheid geven. Daar nu die
aderen zich volgens bepaalde wetten vertakken, zoo is het
niet ander., mogelijk of' ook de bruine kussentjes moeten re-
gelmatig geplaatst zijn.

OYEK HET VERMENIGVULDIGEN VAN

Na deze opmerkingen kunnen wij een stap verder gaan.

De titel van ons opstel spreekt van » Verscheidenheden
onder de Varens". Ook deze zinsnede zal voor sommige
Lezers eenig-e opheldering hehoeven. Men weet, ja, dat er
verscheidenheden onder de Rozen en Dahliaas en Asters en
Fuchsiaas zijn; maar verscheidenheden onder de Varens —

planten, die geene bloemen voortbrengen in welken

zin zoude dat woord hier wel belmoren te worden opgevat?
Wij antwoorden : in denzelfden zin , als waarin men het voor
al die planten bezigt , die , hoewel op zekeren tijd met bloe-
men getooid , echter niet om die bloemen , maar om hare
bladen gekweekt worden. Wie heeft niet wel gehoord van
den bontbladiiren Hulst , van den bruinbladigen of Bloed-
beuk , van den bonten Esch , enz. ? Welnu , even als de
gewone Hulst , de gewone Beuk en de gewone Esch nu en
dan spelingen in de kleur of in andere eigenschappen hun-
ner bladen doen zien , zoo ook de Varens. Hier echter open-
baren zich de verscheidenheden veelal daarin , dat de anders
gave of gladde bladen diepe insnijdingen bekomen of een
gekroesd uiterlijk aannemen, ofschoon ook het ontstaan van
gele strepen op een anders volmaakt groen blad niet tot de
zeldzaamheden behoort.

Daar nu deze ingesneden of gekroesde verscheidenheden ,
even als de variëteiten van vele andere planten, door de
liefhebbers van Varens vooral gaarne e-ezien worden , en er
dus op den duur navraag naar die spelingen of monstrosi-
teiten bestaat, zoo spreekt het van zelf, dat het den kwee-
ker niet onverschillig- kan zijn te weten , hoe hij te werk
moet gaan , om deze op groote schaal te vermenigvuldigen ,
en dat wel zóó, dat er tusschen de van de norma afwijkende
individuen geene anderen met gewone bladen oprijzen. Dit
laatste is vooral daarom wenschelijk , dewijl de spelingen in

VERSCHEIDENHEDEN ONDER DE VARENS.

het uiterlijk der bladen zich bij de uit zaad (sporen) geteelde
voorwerpen niet dadelijk , maar eerst op een meer gevorder-
den leeftijd vertoonen , en de kweeker zijne zorgen en moeite
niet gaarne wijdt aan planten, waarvan hij weet, dat de
aftrek veel geringer is dan van anderen , wier vermenigvul-
dio-inn- hij zich ten doel heeft o-esteld.

Tot voor korten tijd nu wist men inderdaad niet, hoe
het aan te leggen , om tot eene gewenschte uitkomst te
geraken. Wel had de ondervinding geleerd , dat men de
Varens even goed als vele andere planten scheuren kan , en
ook dat men ze uit kan zaaien ; maar tevens , dat men bii
de eerstgenoemde wijze van handelen altijd het nadeel be-
liep , goed gevulde oude individuen verloren te zien gaan ,
en dat met geen ander vooruitzicht , dan slechts een zeer
beperkt getal nieuwe planten te bekomen , en dat , bij de
tweede, de verhouding tusschen de ziekelijk en normaal ont-
wikkelde individuen veelal zeer ten nadeele was van gene. -
Hoe het echter aan te leggen om die bezwaren te boven te
komen, dit, zeg ik, was tot voor- korten tijd een raadsel.

Een Engelschman , Kencely Beidgmann geheeten , wist
echter dat raadsel te ontsluieren en der natuur haar geheim
te ontwringen. Geleid door de opmerking, dat, zoowel bij
de diep ingesneden als bij de gekroesde of gekrulde verschei-
denheden der Varens , de aderen in die gedeelten van het
blad, waarin de ziekelijke afwijking zich het sterkst vertoont,
een geheel anderen loop hebben dan in de gezonde, zoo zelfs,
dat hare vertakking in het eerste geval aan geene vaste wet-
ten meer schijnt gebonden te zijn , kwam hij op het denk-
beeld , of niet bij voorkeur die kussentjes van bruine spore-
doosjes geschikt zouden wezen , de meermalen genoemde
spelingen voort te planten, welke men van de in hun natuur-
lijken loop gestoorde nerven of aderen zou kunnen verza-

OVER HET VERMENIGV. VAN VERSCHEIDENH. ONDER DE VARENS.

melen. Proeven in den hier bedoelden g-eest werden terstond
genomen , en Bridgmann zag tot zijne vreugde , dat hij
juist g-ezien en zich geene luchtkasteelen had voorgespiegeld.
In meer dan één zin gewijzigd, leerden die proeven hem,
dat men het in zijne hand heeft , om van eene der spelingen ,
waaraan het eene of andere Varen onderhevig- is, öf niets
anders dan normale , öf niets anders dan abnormale , öf een
mengsel van beide soorten van planten te bekomen. Verza-
melt men het sporenstof van de geheele onder vlakte der bla-
den , dan gebeurt het laatste ; bepaalt men zich echter tot
het bijeenbrengen van de bruine kussentjes alleen van het
ziekelijk ontwikkelde gedeelte , of, om juister te spreken . van
die plekken , waar de aderen zich het meest afwijkend van
haar natuurlijken loop vertoonen , dan geschiedt het eerste,
terwijl ook geheid ongedeerde voorwerpen van ingesneden of
gekroesde variëteiten te verkrijgen zijn, als men maar zorgt,
zich, bij de inzameling van de sporen, aan de geheel regel-
matig vertakte aderen te houden.

Bridgmann's proeven werden genomen met Scolopendriwm
officïnale multi/idtm, Scolopendriwm ojficinale laceratum, S'co-
lopendrium ojicinale Cristagalli , Scolopenclrium ojficinale mar-
ginatum, Nephrodiwm molh cymbiferwm, en Lastraea Fïlïx-
mas cristata, allen verscheidenheden met sterk ingesneden of
gekrulde bladen , die , daar zij voor den vollen grond geschikt
en daarbij zeer los en sierlijk zijn, der aanbeveling wel waard
mogen heeten. — Het is nu te bezien of die speling-en onder de
Varens, welke zich door gestreepte bladen onderscheiden, op
de zelfde wijze als de anderen behandeld, ook de zelfde uit-
komsten zullen opleveren. Mocht dit het geval wezen —
Bridgmann's ontdekking zal er op te hooger prijs om moeten
worden gesteld. O.

MIDDEL OM VIOLIEREN MET DUBBELE BLOEMEN TE VERKRIJGEN.

De Heer Emile Chaté, kweeker te Parijs onbekend door
zijne bij den boekhandelaar Donnaud uitgegeven geschriften
over de kuituur van vele der meest gezochte sierplanten, heeft
onlangs, in een nieuw werkje over de Violieren (Culture des
Girqflécs [Matthiola incana] ) , de manier bekend gemaakt ,
waarop men in zijne familie, sedert meer dan eene, halve
eeuw , en met de beste uitkomsten , is te werk gegaan om
dubbele Violieren te verkrijgen. Zij bestaat hierin, dat men
de met zorg gekozen tot zaadwinning bestemde individuen in
April overhrenge op eene drooge en naar het Oosten gekeerde
standplaats; tegen den bloeitijd alleen de hoofdspil en de
bloeiende takken van den eersten rang late staan , en op de
laatsten niet meer dan 10 — 12 bloemen beware; zorge, dat
alle nakomende scheuten zorgvuldig worden verwijderd; ein-
delijk, dat men, bij de inzameling van de rijpe bauwen , het
bovenst \ gedeelte daarvan afknijpe en afzonderlijk beware.
Volgens deze wijze van handelen verkrijgt men, volgens Chaté,
zaad (uit het f onderst gedeelte der bauwen) waaruit 80
percent planten met dubbele bloemen opschieten. Het zaad
uit het afgeknepen gedeelte der bauwen levert daarentegen
80 percent voorwerpen met enkele bloemen. Dit laatste kan
dan echter weder dienen om den oogst voor een volgend jaar
te verzekeren. Zoodra de Violieren nl. met dubbele bloemen
bedeeld zijn , brengen zij g-eene vruchten meer voort , zoodat
men, verstoken van die met enkele bloemen, in het geval
zou kunnen komen, de vermenigvuldiging te moeten staken.
De kweekers van Violieren leggen er zich dan ook op toe,
de voorwerpen met enkele van die met dubbele bloemen reeds
onder hunne zaailingen te leeren onderscheiden, om daardoor

MIDDEL OM VIOLIEHEN MET DUBBELE BLOEMEN TH VERKRIJGEN.

in staat gesteld te worden , de eersten , reeds van den be-
ginne, zoodanig' op te leiden, als wij zulks hierboven in korte
trekken hebben aangegeven.

III. GEMENGDE BERICHTEN.

Den 9 Januari overleed te Parijs, in den ouderdom van
bijna 82 jaar, Jean Francois Camille Montagne, een der
beroemdste kenners van Cryptogamen , die Frankrijk immer
heeft voortgebracht. Geboren in 1784 te Vaudoy, trad hij
reeds op 14jarigen leeftijd in militaire dienst, en bereikte
hij, na het doorloopen van verschillende graden, in 1815
den graad van Chirurgijn-Majoor. Zijne studie der Crypto-
gamen dagteekent van het jaar 1832 - - dat, waarop hij
gepensioneerd werd. - Tot haar voelde hij zich , behalve
door natuurlijke neiging , ook aangetrokken door nationaal
eergevoel , daar Gaudichaud en Auguste de St. Hilaire
hunne op verschillende reizen verzamelde Cryptogamen aan
buitenlanders ter bestemming moesten toevertrouwen , omdat
in geheel Frankrijk, een 40 jaar geleden, geen enkel kruid-
kundige gevonden werd, aan wien die taak kon worden
toevertrouwd.

21.

. .

■-■:■'

, I 'lli/l<i<-i ' (l//>t> - ll'ttt V teil . Hoc/f

I ., ■ ,,■/,,„/., Ai /'/ .■/ /.niifai .

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

NIPHAEA ALBO-LINEATA „ook

VAR. REÏICULATA PI,. ET LIND.

W. alho-lineata Hook. var. reticulata 1'l. et Lnsro. (Hooker, Bot. Magaz.
t. 4282 ; Lematre in Flore des Serres, III, t. 210 ; Hajststein in Linnaea,
XXVII, p. 704 [quoad speciem] ; Planchon in Flore des Serres , VIII,
t. 823, p. 201, et Huoker, Bot. Magaz., t. 5043 [quoad varietatem] ;
C. Muller in Wilpeks Ann. bot. syst. V, p. 417). — Synonimae :
Nvphaea a/rgyronewra Pl. et Likd. (Flore dis Serres , VIII , t. 823) et
N. anoectochilifolia et discolor Waxsz. (in MSS. et hortis quibusdam).

Caulis viridis , cum petiolis , pedunculis et ealyeibus rufeseenti-hir-
sutus. Folia deeussata , petiolata , ovalia , obtusa , ba-si in petiolum
subcontracta , crenato-serrata , albido-hirsuta , supra albo-nervosa , infra
quoad juniora saltem rubieunda. Peduneuli ex axillis foliorum superio-
rum dimensionibus suis abrupte reductorum subcorymbosi , satis longi ,
folio tamen breviores. Calyx semisuperus , aequalis , 5-partitus , laciniis
rotundatis extus et intus birsutis. Corolla rotato-subinfunilibuliforniis ,
subaequalis. Stamina inelusa , libera , eonniventia ; 4 fertilia subaequa-
lia, quintum sterile , earnosum , corollae dorso suo adnatum, difforme.
Glandulae perigynae nullae. Ovarium uniloculare , placentis didymis
polyspermis ; stigmate simpliei.

Folia vidi 7 cent. longa, 4^ cent. lata ; pedimculos 3i cent. longos ;
corollas 1| cent. in diametro metientes.

Planta nostra floruit in Horto Lugduno-Batavo , ibidemque e semini-
bus prodiit, quae anno 1865 promulgavit Hortus Cracovadensis.

De plant , welke onze Lezers hiernevens afgebeeld vinden ,
draagt haar geslachtsnaam [Niphaea) naar het Grieksche
»Niphas", dat sneeuw beteekent, en door Hooker gekozen
werd om te zinspelen op het zuivere wit harer bloemen.
De bij- of soortsnaam (alèo-lineata) heeft op de zilver-

NIPHAEA ALBO-LINEATA VAfi. KETIOtïLATA.

witte .strepen betrekking-, die van de hoofdnerf der bla-
den naar buiten loopen , terwijl eindelijk het bijvoeg-gel
»reticulata" (van het Latijnsche »Rete" [een Net]) te ken-
nen geeft , dat die zilverwitte strepen op hare beurt door
even zoo gekleurde en tot een wijdmazig net samenkomende
dwarsarmen (aderen) verbonden zijn.

De ontdekking- van N. albo-liueala dag-teekent van het jaar
1845, toen Purdie, een der verzamelaars van den tuin te
Kew, haar bij de stad Ücana, in Nieuw-Grenada , op voch-
tige plekken tusschen de rotsen aantrof. Kew was dan ook
de eerste plaats in Europa, waar onze Niphaea bloeiend ge-
zien werd ; en dat Sir Hooker van die omstandigheid partij
trok, om zijn «Botanical Magazine" met eene fraaie plaat
op te luisteren , kan geene verwondering wekken. Werkelijk
vinden wij op pi. 4282 van evengenoemd tijdschrift N. albo-
lineata dan ook in bare oorspronkelijke gedaante , d. i. alleen
met de zilverwitte hoofdstrepen , maar niet met het tusschen
deze zich uitstrekkend aderliet afgebeeld. Dat echter ook dit
meer eenvoudige kleed onzer Niphaea reeds indruk maakte,
kan o. a. daaruit worden afgeleid, dat Ch. Lemaire, toen-
maals redacteur van de » Flore des Serres", Hooker's plaat
reeds in Maart 1847 (Deel III, pi. 210) in zijn tijdschrift
overnam.

Het schijnt niet dat Niphaea albo-lineata , in de eerste jaren
na hare ontdekking . van Kew naar de tuinen van het vaste
land overging , want anders is het moeilijk te verklaren , hoe
Planohon, die Lemaire in 1849 als redacteur der «Flore
des Serres" opvolgde, de zelfde plant, welke in het 3C deel
onder bovengemelden naam was opgenomen , in het 8° deel
(pi. 823) nog eens, maar nu als Niphaea nrgyroneura aan
zijne Lezers voorstelde. De rechtvaardigheid eischt echter
dat wij hier bijvoegen , dat de exemplaren , welke Planohon

VI. 2

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

CORYSANTHES PICTA um.

Corymnthes piëta Lindl. (Gen. et Spec. Orehid. 394.7 ; Blumb,
Flora Javae, nova Series I, p. 147, tab. 64, tig. 1 [mala!] — Cal-
eearia piëta Bhme. Bijdr. p. 418, t. XNXIII.

Plantiila socialis, tuberibus rbizogenis propogata. Tubera solitaria
vel gernina, globosa , ut fibrae radicales filiformes simplices villosius-
cula. Scapus brevis, in basi teretiuseula vagina acuta menibranacea
arcte amplectente cinetus, superne altero latere canalioulatus. Folium
cordato-ovatum , acuminatum, margine undulatum , textura tenuissima
membranacea, reticulato-ncrvosum , lacvigatum , nitidiusculuni , nervis
reticulatis'purpurasccntibus. Flos supra ad exortum basios folii , fere
sessilis, satis magmis, atropurpureus. Bractea basin ovarii brevem
sulcatam ampleetens, lineari-lanceolata , acuminatissima , longissima.
Perigonii bilabiati phyllum postieum (s. galea) fornicato-adscendens ,
cuneatum , in apice condüplicato tridentatum , dente intermedio snbulato ,
lateribus obtusis ; labium inferius ad basin usque in laeinias quatuor
elongato-angustissimas sububto-acuminatissinias flaeeidas partitum, qua-
rum anteriores duae (s. phylla lateralia exteriora enb labello paten-
tissimae v. dependentes, duae paulo breviores (s. phylla interiora basi
eum illis connata) interdum ad labelli limbum antennarum quorundam
insectorum instar arrectac. Labellum gynostemium ampleetens , ima
Bcrotiformi-bicalcaratum , in fundo ante gynostemium eum gibbere,
superne rceurvum et in limbum ascendentem ventrieosum rotundatum
subbilobum in lobis erosulum dilatatum. Gynostemium brevissimum,
rectum, erassum , obtusum. Anthera terminalis , margini androclinii pos-
tico adnata, unilocularis , bivalvis, valvis marginibus ipsius antberae
lateralibus membranaceis tandem dilatatis constitutis. Pollinia 2, ellip-
soidea, bipartibilia , pulverea, denti obtuso androclinium antice termi-
nanti agglutinata. Stigma magnum, cireulare, eoncavum, argute
marginatum. (Bli me 1. c.)

Plantulam elegantissimam mensc Octobri llurentem detexii beatus
lli.r.Mi'. in uno eacuminum montis Salak Javae occidentaHs , tam in ;oló

CORYSANTHES PICTA.

levi humifero terrestrem , quam in vctustis nmscosisquc arborum truncis
epiphyticam.

Tabula nostra depicta ad cxemplum florentem in Horto academieo
Lusduno-Batavo . die 11 m. Nov. a°. 1865.

Corysanthes picta (woordelijk: fraai gekleurde Heliabloem)
is eene Javaansche Orchidee , door Blume op een der toppen
van den berg" Salak, in westelijk Java, ontdekt en aldaar
in de maand October bloeiend gevonden. De eerste beschrij-
ving van dit allerliefste plantje vindt men in de » Bijdragen
tot de Flora van Nederlandsch-Indië" van genoemden ge-
leerde, in 1825 te Batavia in het licht verschenen; eene la-
tere , meer uitvoerige , in het kort vóór zijn dood ten einde
gebrachte deel van de nieuwe serie der » Flora Javae" (bl.
147). In de zelfde » Flora Javae" vindt men ook eene ge-
kleurde afbeelding van Corysanthes picta (pi. 04 fig. 1), die
echter , wat nauwkeurigheid en waarheid van koloriet be-
treft , voor de onze moet onderdoen. Onze teekening werd
door den Heer Wendel vervaardigd naar een bloeiend exem-
plaar uit den Leidschen plantentuin , op den Hde" Novem-
ber 1865.

Blume vond C. picta zoowel op den grond als op boomen

groeien , maar altijd tusschen mos en vergane overblijfselen

van plantaardigen oorsprong , zoodat men haar onder de epi-

phytisehe of die Orchideeën rangschikken kan , welke niet zoo

l zeer aan den vasten bodem als wel aan organischeu afval

! gebonden zijn , die in een staat van vermolming verkeert.
De verborgen deelen onzer Orchidee bestaan uit een paar
knolletjes en eenige vleezige vezeltjes ; gene vooral belangrijk
omdat zij de plant in stand houden, en ook tot hare ver-
menigvuldiging kunnen bijdragen ; deze , omdat zij aan het
groeiend en bloeiend individu de sappen toevoeren , die het
noodig" heeft om te blijven bestaan. — De voorbeelden van

NIPHAEA ALBO-LINEATA VAR. KETICULATA.

onder de oogen kreeg, in schooner dosch prijkten dan die
van Hooker, va. a. w. dat het fijnere adernet, waarnaar bij
de plant van laatstgenoemden vruchteloos gezocht wordt , zich
bij die van den eersten in al zijne schoonheid vertoonde ; eene
omstandigheid , die , ook in andere gevallen , al licht tot eene
verg'issing aanleiding had kunnen geven. Nog- vóórdat de
tekst voor pi. 823 was afgedrukt, werd het Planchon ech-
ter duidelijk, dat zijne oorspronkelijke meening, als zou de
wit-geaderde Nlphaea eene nog niet bekende soort van dit
geslacht wezen, den toets eener nauwgezette kritiek niet
kon doorstaan , en van daar , dat die tekst dan ook niet van
JV. argyroneura , maar wel van N. alho-llneata var. reticulatd
gewag- maakt. Het besluit , dat zich aan Planchon , na eene
aandachtige vergelijking van Hooker's plaat met zijne levende
voorwerpen opdrong, was dus, dat beiden de zelfde soort
vertegenwoordigden , maar dat zijne planten , door hare wit-
geaderde bladen , toch zoo zeer van die van Hookeu ver-
schilden, dat zij als eene verscheidenheid der oorspronkelijke
soort konden worden aangemerkt. — Omtrent de afkomst
van de door Planchon bedoelde planten , wordt ons mede-
gedeeld , dat zij als bij toeval uit aarde voor den dag kwa-
men , die tot het verzenden van geheel andere gewassen ,
uit de zelfde streken waar Purdie gezameld had , naar de
kweekerij des Heeren Linden te Brussel , gediend had.

Onze plaat van Niphaea albo-lineata var. reticulata werd
vervaardigd naar een bloeiend exemplaar uit den Leidschen
Akademietuin , aldaar gewonnen uit zaad van den Hortus te
Krakau. Zij stelt ous de plant met haar kruidachtigen
stengel , hare kruiswijs geplaatste , ovale , gekartelde , bladen
en hare melkwitte, trechtervormige , bloemen in natuurlijke
grootte voor. De zilverglanzige , grovere en fijnere, nerven
komen, zoodra de plaat slechts in eene gunstige richting
VI. ■•<

NIPHAEA ALBO-LINEATA VAR. RETICULATA.

tegenover het licht gehouden wordt , terstond te voorschijn ,
en geven aan de bladen zoo iets schilderachtigs , dat deze
de vergelijking met die van andere fraaie-bladplanten gerus-
telijk kunnen doorstaan.

De Ni'phaea's behooren tot de familie der Gesneriaceeën ,
en zijn het naast aan de Achimenessen , de Gesneria's en
de Gloxinia's verwant. Zij behooren dan ook te huis in de
warme kas , hoewel het vaststaat , dat men ze des zomers ,
onder een glazen stolpje , zeer goed in eene kamer ten toon
kan stellen.

Men vermenigvuldigt de Niphaea's 1° door zaad en 2° door
aardknoppen , d. z. in de aarde verscholen , dicht met vlee-
zige schubben overdekte , spillen , welke door middel van
dunne draden aan de ondergedolven deelen der plant beves-
tigd zijn. Het zijn deze zelfde geschubde voortbrengselen ,
die in eene pot, waarin eenmaal eene Niphaea bloeide, doch
die later afstierf, tot het ontspruiten van nieuwe individuen
aanleiding geven. Wil men de vermenigvuldiging door aard-
knoppen bewerkstelligen , en spoedig- bloeibare planten heb-
ben , dan moet men die knoppen in haar geheel overplanten ;
want al heeft ook de ondervinding geleerd , dat elke schub
van zulk een knop een nieuw individu kan leveren, zoo
staat het toch tevens vast , dat de dus verkregen afstamme-
lingen een zeer geruimen tijd noodig hebben om volwassen
te worden. — Voor het overige komt de kuituur der <
Niphaea's met die der Achimenessen overeen.

Volledigheidshalve vermelden wij , dat ook Hooker op
pi. 5043 van zijn «Botanical Magazine" eene afbeelding van
N. albo-liiieata var. reticulata gegeven heeft.

II. AANBEVELENSWAARDIGE PLANTEN UIT BINNEN-

LANDSCHE TUINEN EN BUITENLANDS! ! II E

TIJDSCHRIFTEN.

A. VOOR DEN VOLLEN GROND

10. LlLIUM THUNBERGIANUM var. AUREUM NIGRO-MACULATUM

9. Sieb. (Flore des Serres, 1865, XVI, p. 1627). Eene
zeer fraaie oranjegele Lelie , met zwarte vlekken aan de
binnenzijde der blaadjes , ingevoerd door von Siebold uit
Japan.

11. Twee purperen verscheidenheden van Clematis, bei-

den hybriden , en wel de Cl. Jackmanni en Cl. rubro-violacea

(Flore des Serres , 1365, XVI, pi. 1628—31). Men vindt
hier bloemen van 12 centim. in middellijn.

12. Pardanthüs sinensis Tier. (Flore des Serres, 1865,
XVI, pi. 1632). Eene zeer fraaie Iridacee, reeds sedert
geruimen tijd bekend , maar wel der moeite waard om nog
eens in het geheugen teruggeroepen te worden. De bloemen
zijn scharlakenrood met donkerder vlekken , en hebbeu aan
de plant den naam van tijger-Iris doen geven. Werkelijk
heeft Pardanthüs in haar voorkomen dan ook veel van eene
Iris. Elke plant draagt talrijke bloemen van 4 — 5 centim.
middellijn.

13. Podophyllum Emodi Wall. (Flore des Serres, 1866,
XVI, pi. 1659—60). Eene Berberidee van de 10—14000
voet hooge toppen van het Himalaya-gebergte , die zich vooral
door groote, handvormig-ingesneden , aanvankelijk met don-
kerbruine vlekken geteekende, bladen en door scharlakenroode
bessen onderscheidt, die 7 cent. lang en 4 cent. breed wor-

B. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

den. De bloemen , die in April of Mei voor den dag

komen , ziin wit en hebben niet veel aanbevelenswaardig*.
De vruchten echter, een uitstekend sieraad, blijven, al rij-
pend , den gansenen zomer aan de plant bevestigd.

14. Palafoxia Hookeriana Torr. et Graij (Bot. Magaz.,
1865, pi. 5549). Eene kruidachtige Composita uit Nieuw-
Mexico , Texas en Arkansas , die in Europa het eerst bloeide
te Kew, in 1863. Het meest in het oog loopend zijn bij
deze plant hare lancetvormige , 3-nervige , volmaakt gave
bladen , en hare purperroode (soms ook wel vleeschkleurige
of witte) bloemen. De straalbloempjes hebben eene in dncen
gespleten plaat. P. Hookeriana wordt 2 — 4 voet hoog, ter-
wijl hare bladen eene lengte van '3 p. dm. en hare bloem-
hoofdjes eene middellijn van 1 p. dm. of meer bereiken.

B. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

15. Zestien nieuwe en verschillende bastaarden van Ama-
iivllis (afdeeling Hippe as tra) , prijkende met de vurigste kleu-
ren , vinden de liefhebbers dezer planten afgebeeld in de
» Flore des Serres", 1865, pi. 1610 — 1617, en verkrijgbaar
gesteld bij L. van Houtte te Gend.

16. Clianthus Dampieri Cunii. var. floribus albis et var.
fl. rubro-marginatis (Flore des Serres, 1865, XVI, pi. 1626).
Van Cl. Dampieri, eene Australische Papilionacee , waarvan
men tot kort geleden niet anders kende dan exemplaren met
roode bloemen, werden onlangs, in Australië zelf, anderen
met witte bloemen ontdekt, en dit gaf aanleiding tot het
bewerkstelligen van eene kruising , waarvan de uitkomst was ,

B. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

dat men individuen met witte doch rood gezoomde bloemen
verkreeg'. Het is deze verscheidenheid , waarmede van Houtte
ons op pi. 1626 zijner »Flore" doet kennis maken. Zij is
merkwaardig en sierlijk genoeg' om met vertrouwen te kun-
nen worden aanbevolen.

17. Gesneria (Nae&elia) sceptre cerise (Flore des Serres,
1865, XVI, pi. 1638, 39). Eene hybride uit de kweekerij
des Heeren L. van Houtte te Gend, waarvan echter de
stamplanten niet genoemd worden. Eene prachtige aanwinst
voor de Kaapsche kas , zoowel om hare gebronsde bladen ,
als om de bijzonder rijke en kolossale pyramiden van half-
kersenroode half-gele bloemen , die als klokjes van hare stelen
naar beneden hangen.

18. Sarmienta repens R. P. (Flore des Serres, 1866,
XVI, pi. 1646). Ook eene Gesneriacee, even als de vorige,
maar nu geene bastaard , doch eene ware en daarbij tot
heden onbekende soort. Uit Chili aangevoerd , waar zij op
boomen en bemoste rotsen in kruipende houding werd aan-
getroffen , verlangt deze plant echter geene hoogere warmte
dan die eener Kaapsche kas. Hare bladen zijn kruiswijs
geplaatst, klein, eirond, vleezig. gestippeld: hare bloemen
oranjerood , klokvormig (met eene ingesnoerde keel) , van
hare stelen loodrecht neerhangend en in haar geheele voor-
komen overeenstemmend met kleine bloemen van Mitraria
coccinea.

19. Thibaudia Jessicae J. D. Iloohcr (Bot. Magaz., 1865,
pi. 5547). Een prachtige onbehaarde heester uit de familie
der Vacciniaceeën , waarschijnlijk afkomstig van de bergen
van Caracas, en door Linden onder den naam van Th. ma-
crophylla H. B. K. ingevoerd. Wij vinden hier hangende
takken; groote, kort-gesteelde , eironde bladen, en korte
trossen van 10 — 12 rolronde, naar onder buikig-opgeblazen ,

K. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

bleek-kerseropde bloemen. Elk blad bereikt eene lengte van
10, en elke bloem eene lengte van | p. dm.

20. Calceolaria hyssopifolia H. B. K. (Bot. Magaz. ,

1865, pi. 5548) Deze plant bloeide voor 't eerst in Au-
gustus 1865 bij den Heer Henry te Edinburg , en dat wel
in de open lucht , en uit zaad , van Quito afkomstig. Zij is
eene bewoonster van de Andes en leeft 10 — 11000 voet
boven de oppervlakte der zee.

C. hyssopifolia is een heester van 2 — 4 p. voet, vrij
sterk getakt, en zoo goed als onbehaard. Zij draagt ten
deele lancet-, ten deele lijnvormige bladen van 1^ — 2^ p.
duim lang , en bleek-zwavelgele bloemen. De bovenlip komt
even boven den kelk uit, en is, even als de bijna cirkelronde
onderlip, sterk opgeblazen.

21. Dianella tasmanica Hooit. (Bot. Magaz. , 1865, pi.
5551). Eene zeer te waardeeren oranjeiïeplant uit Tasma-
nië, vooral opmerkelijk omdat zij, hoewel tot de Liliaceeën
behoorend , echter eene bes tot vrucht heeft. Daarbij maken
die bessen, blauw van kleur, van baardunne stelen afhau-
gend en tot rijke trossen vereenigd, bet grootste sieraad der
plant uit. — De bladen van dit merkwaardig gewas zijn
lintvormig, fijn-gezaagd, 3—4 p. voet lang, en zijne bloe-
men bleekblauw en | p. dm. in middellijn. De laatsten
gelijken eerst veel op de bloemen eener blauw-bloeiende
voorjaars-Scilla, maar hangen in plaats van rechtop te staan ,
en slaan hare blaadjes spoedig naar achter om.

De waarde van D. tasmanica wordt daardoor verhoogd,
dat de plant niet telken jare behoeft te worden uitgezaaid ,
maar in den grond met een wortelstok overblijft.

22. Rhododendron Hodgsoni ./. D. Hooker (Bot. Magaz. ,

1866, pi. 5552). Eene der edelste soorten, die de oostelijke
helling van den Himalaya-keten tot sieraad verstrekken. Eerst

B. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

door Griffith in 1838 in Bhootan, en later door J. D. Hoo-
ker in de valleien van Oost-Nepal en Sikkim op 10 — 12000
p. voet boven de oppervlakte der zee ontdekt, bloeide zij in
April 1865 voor liet eerst te Kew. Als eene opmerkens-
waardige bijzonderheid wordt vermeld , dat de bleekbruine
bast van dezen heester in handbreede platen loslaat, en dat
zijne bladen dikwerf 18 p. dm. lang worden.

R. Hodgsoiii bereikt eene hoogte van 10 — 12 p. voet;
heeft zeer leerachtige, langwerpige, stompe bladen, met een
gaven rand en een zilverwit of roestkleurig vilt aan hunne
ondervlakte; bloemschermen van 4 — 8 p. dm. in middellijn,
en bleekpurperen , dicht op elkaar gezeten, bloemen met een
1^ — 2^ p. dm. wijden mond. De plant maakt eene aller-
bekoorlijkste uitwerking.

23. Sparaxis pulcherrima J. D. Hooker (Bot. Magaz.,
1866, pi. 5555). Eene zeer fraaie soort, met overhangende ,

1^ p. dm. lange , donker-bloedroodpurperen , klokvormige
bloemen. Zij is afkomstig' van de Kaap en gelijkt veel op

S. pendula . maar is daarvan toch in meer dan één opzicht
onderscheiden. Zij bloeide in October 1865 bij de Heeren
Backhouse te York.

24. Epidexdroi myrianthtjm L'uidl. (Bot. Magaz., 1866,
pi. 5556). Deze Epidendrum, door Skinneb ontdekt in de
bergen van Guatemala , zeer hoog boven de zee , werd tot
in 1865 nooit in bloei gezien, zonder twijfel, volgens Hoo-
ker , omdat zij te warm werd gehouden. Het gelukte hem
althans haar in bloei te brengen, eenvoudig' door haar naar
de oranjerie te verplaatsen. De rozeroode bloemen zijn in
honderden tot dichte trossen , en deze weder tot kolossale
pluimen vereenigd, zoodat men uit de verte meenen zou,
een bloeienden Sering in plaats van eene bloeiende Orchidee
vóór zich te zien.

VOOR DE WARME KAS.

25. Eucodonopsis Naegelioides Hort. v. Houtte (Fl. des
Serres, 1865, pi. 1608). Eene door kruising van Eucodonia
Ehrenbergii en Naegelia zebrina splendens verkregen ver-
scheidenheid. De donkergroene fluweelachtige bladen , en de

groote , overhangende , roode bloemen , met hare aan de bin-

nenzijde gele buis , en haar donker gespikkelden zoom , ma-
ken deze plant tot een waar sieraad onder de Gesneriaceeën.
In houding komt zij het meest met eene Gloxinia overeen.

26. Dendbobium formosüm Roxb. var. giganteum (Flore
des Serres, 1865, pi. 1633 — 34). Eene verscheidenheid van
de bekende Deudrobium formosüm uit Britsch-Indië , met
tweemaal grootere bloemen. Eene uitmuntende aanwinst, die
wij verschuldigd zijn aan de Heeren Low te London.

27. Odontoglossum Blunti A'chb. Jil. (Flore des Serres ,
1866, pi. 1652). Eene allerprachtigste Orchidee, door de
verzamelaars Weib en Blunt te gelijker tijd in de bosschen
van Santo Fé de Bogota ontdekt. Door Reichenbach als
eene van Odontoglossum Alexandrae (zie Deel I, blz. 34)
onderscheidene soort beschreven, werd echter door Bateman
de meening uitgedrukt, dat. O. Blunti slechts eene speling
van deze laatste wezen zou. Hoe dit echter ook zij , wij
hebben hier weder met eene dier aantrekkelijke gewassen te
doen, waarin de natuur al hare middelen om te behagen
schijnt te hebben uitgeput. Het doorschijnend wit der bloem-
blaadjes is hier met een rozerood waas overtogen en op be-
paalde plaatsen door rozeroode vlekjes gebroken.

28. Palumbina candida Rchb. Jil. (Bot. Magaz., 1865,
pi. 5546). Deze Orchidee, die in 1843 door Lindley tot
de Oncidiums gebracht en O. candidum geheeten werd, is
eerst onlangs door Prof. Reichenbach jr. , op grond van een
onderzoek op betere exemplaren dan waarover Lindley te

C. VOOR DE WARME KAS.

beschikken had , van Oncidium afgescheiden en , tot een
zelfstandig' geslacht verheven , onder den nieuwen , hierboven
afgeschreven , naam in de wetenschap ingevoerd. Door Hart-
weg in der tijd uit Mexico ingevoerd , ging- en bleef de
plant , omdat men haar te warm gehouden had , verloren.
Zij schijnt echter later op nieuw te zijn ingevoerd , daar
Reichenbach's onderzoek op bloeiende exemplaren van den
Heer Schiller te Hamburg volbracht werd , en de plaat van
het Botanical Mag*azine naar een fraai individu van den Heer
Day werd op steen gebracht.

P. candida is een lage Orchidee met smalle platte sten-
gels , die elk slechts één lintvormig blad van 6 p. dm. tot
1 p. voet voortbrengen. Hare bloemtrossen zijn ijl , opge-
richt , slank , en dragen niet meer dan 4 of 5 witte bloemen
op een purperen steel. Alleen de lip heeft aan haar voet
eenige purperen stippen op een geel veld. Het verdient
opmerking , dat men bij P. candida , in plaats van twee
vrije , slechts één onderst kelkblad vindt.

29. Trichopilia Turialvae Rclib. Jil. (Bot. Magaz. , 1865,

pi. 5550). Deze Orchidee werd genoemd naar den vulkaan
\

Turialva (= witte toren , omdat zijne kruin door eeuwige

sneeuw bedekt is) , behoorende tot den bergketen van "\ era-
guas in Centraal-Amerika , tot welke groeiplaats zij bepaald
schijnt te zijn. Zij komt in uiterlijk veel met T. picta Lem.
overeen , en heeft bleekgele bloemen , die , volgens Beichen-
bach , aanmerkelijk in grootte en diepte van kleur verschillen
kunnen. De lip is voor de helft goudgeel met bloedroode
spikkels. De bloemen komen aan korte stelen en van elkan-
der afgezonderd voor den dag. De bladen zijn langwerpig.
Deze soort werd door Hermann Wendland ontdekt.

30. Laelia grandis Lindl. (Bot. Magaz., 186G, pi. 5553).
Deze Laelia. , welke in de zomermaanden bloeil , is afkom-

C. VOOR DE WARME KAS.

stig van Bahia en gelijkt sprekend op eene Cattleya. Zij
heeft een knodsvormigen stengel van iets minder dan 1 p.
voet hoog, en brengt nimmer meer dan één leerachtig lan-
cetvormig blad en twee bloemen voort , die , aan een betrek-
kelijk langen steel, boven elkander gezeten zijn. Groot is het
kontrast in kleur tusschen de lip, die wit en purper-geaderd,
en de overige 5 bladen der bloem , die nankingeel zijn.
Daar de lengte der kelk- en kroonbladen ongeveer 2 p. dm.
bedraagt , en die bladen daarbij wijduitgespreid zijn , is het
wel na te gaan, dat de bloemen van L. grandïs voor die
der Cattleya's niet behoeven onder te doen. Onze plant
bloeide voor 't eerst bij den Heer Morel te Parijs in 1850;
daarna in 1851 te London, en nu weer in 1864 te Kew.

31. Begonia baccata J. D. Hooier (Bot. Magaz., 1866,
pi. 5554). Deze Begonia is vooral opmerkelijk door hare
vruchten , die tot de bessen behooren , eene bijzonderheid ,
welke , onder de zeer talrijke soorten van het geslacht , tot
hiertoe alleen voor B. Mannii bekend was. Zij werd op
St. Thomas en in Fernando-Po door G. Mann ontdekt , en
bloeide voor 't eerst in 1861 te Kew. De duimdikke sten-
gels zijn met een roestkleurig vilt bedekt, en dragen 6 — 10
dm. lange, hartvormige, onbehaarde, glanzige bladen. De
bloemen zijn melkwit en bestaan uit slechts twee blaadjes,
die eene ruimte van 2^ p. dm. bespannen.

32. Hyophorbe Verschaffelti Herm. Wendl. en H. ama-

\
ricaulis Mart. , beiden Palmen van de eilanden Mauritius

en la Réunion , vindt men , ten voete uit , doch op zeer ver-
kleinde schaal, afgebeeld op pi. 462 en 63 van Lemaire's
Illustration Horticole (1866). Op de tentoonstellingen te
Gend en te Brussel, in 1859 en 1864 gehouden, verwier-
ven deze planten veel bijval. Zij werden door den kweeker
Versch afpelt ingevoerd.

III. GEMENGDE BE11ICHTEN.

Dr. E. Regel , viee-presideiit der Maatschappij ter bevor-
dering van den Tuinbouw in Rusland , heeft door middel
eener circulaire bekend gemaakt , dat bij gezegde Maatschappij
het voornemen bestaat om, tegen Pinksteren 1868, te St.
Petersburg eene groote Tentoonstelling van voortbrengselen
uit het Plantenrijk , benevens al zoodanige voorwerpen van
kunst of industrie te openen , welke met de kweekkunst in
eenige betrekking staan , of tot het versieren van tuinen
dienen kunnen. Z. K. H. Grootvorst Nikolaas heeft het
patronaat over die Tentoonstelling- wel willen aannemen.
Even als te Brussel , Amsterdam en nu eerlang te London ,
zal ook te St. Petersburg een kongres van plantkundigen ,
kweekers en liefhebbers aan de Tentoonstelling verbonden
worden. In zijne circulaire vraagt Dr. Regel al verder om
al die inlichtingen en wenken , welke men zou meenen dat hem
van nut konden wezen bij het vaststellen van regels omtrent
1° de beste orde van vervoer van voorwerpen , voor de Rus-
sische Tentoonstelling bestemd, 2° het gemakkelijk en aan-
genaam maken van de reis voor exposanten en leden van
den jury, en 3" de keuze der voorwerpen, waaromtrent een
wedstrijd zal worden uitgelokt.

Dr. B. Seemann is , door eene plotseling opgekomen reis
naar Centraal-Amerika , genoodzaakt geworden , zijne betrek-
king van Secretaris der Londensche internationale Tentoon-
stelling voor 1866 neder te leggen, en is daarin opgevolgd
door den Heer Dr. Masters.

GEMENGDE BERICHTEN.

Het Antwerpsen Kruidkundig- Genootschap is sedert 15
Dec. 1865 begonnen, een Tijdschrift uit te g-even, aan
«Land- en Tuinbouwkunde en verdere wetenschappen" ge-
wijd , en geredigeerd door de Heeren de Beuceeb , de Smedt ,
Dillen , Edward Dujardin , Goossens , van Herendael en
Hendricx. Men heeft de uitgebreidheid van dit tijdschrift
op 12 vel druks in 8", en de prijs daarvan voor Nederland
op f 2. — bepaald. Op het oogeublik liggen 3 afleve-
ring-en van het Antwerpsche tijdschrift voor ons , waarin ,
behalve een » Voorwoord " van de Redactie , de volgende
stukken worden aangetroffen :

«Het planten der boomen" , door J. I. de Beucker.

» Bescherm en verzorg uwe kinderen en huisdieren", door D.B.

«De Scheikunde", door Is. de Smedt.

» Landbouwelijke huishoudkunde", door P. Goossens.

«Insecten-vernielende vogels". (Overgenomen uit eene re-
devoering van Msgr. Donnet, Aartsbisschop van Bordeaux.)

» Eenige middelen tot bescherming der bloemplanten en
vruchtboomen tegen ziekten en insecten".

«Voorzorgen bij het enten der vruchtboomen", door
J. I. de Beucker.

De strekking van het Tijdschrift wordt door deze opsomming-
beter toegelicht dan wij in staat zouden wezen zulks met woor-
den te doen. Den tuin- en landbouwer op te kweeken in de
kennis van de elementen der natuurwetenschappen ; hem het
hoe en het waarom zijner handelingen , als ware het , al
spelend onder het oog te brengen , en hem een zékeren
leiddraad te verschaffen in het uitoefenen van al die hand-
grepen , welke te samen zijn beroep uitmaken — ziedaar , wat
ik mij voorstel , dat het Antwerpsch Kruidkundig Genootschap
met de uitgave van zijn tijdschrift zich heeft voorgesteld.

Het is mij aangenaam te kunnen getuigen , dat ik de tot

&EMENGDE BERICHTEN.

heden geleverde opstellen met zeer veel genoegen gelezen
heli, en dat zij geheel voldoen aan de beginselen, door
welke , naar ik meen , de redactie , ter bereiking van hare
taak , zich heeft laten leiden.

Bij het vele , dat België reeds voor den tuinbouw en de
tuinbouwers deed, verrast ons de verschijning van het Ant-
werpsche tijdschrift niet. Het is én in taal , én in wijze
van bewerking, én in strekking, én in prijs aanmerkelijk
onderscheiden van alle andere periodieke geschriften van den
zelfden aard , welke in voornoemd Koningrijk het licht zien.
Hierin , en in de bekende virtuositeit in hun vak van vele
mannen , die wij nu reeds als medewerkers hebben leeren
kennen , ligt voor ons de voorspelling , dat het Antwerpsche
tijdschrift eene gelukkige toekomst te gemoet gaat.

Met deze weinige woorden wenschen wij het aan allen
aan te bevelen , die , ook in Nederland , het schoone , het
weldadige beroep van tuin- of landbouwer uitoefenen.

Den 23en .Januari 1.1. overleed de Hoofd-Directeur der
Koninklijke tuinen te Potsdam bij Berlijn, Dr. Peter Joseph
Lenné , die zich vooral in het aanleggen van parken , uitge-
strekte lusthoven, enz., een welverdienden naam had ver-
worven. Hij was zoowel bij het Pruissische volk als diens
Vorst geacht en bemind , en had , ook als wetenschappelijk
man , beteekenis. Ten bewijze van een en ander halen wij
aan , dat eene der straten van Berlijn naar hem genoemd ;
dat de Koninklijke tuin van Sans-Souci in 1848 met zijn
marmeren borstbeeld opgeluisterd, en dat aan een geslacht
onder de Leguminosen (Lcmira) zijn naam gegeven werd.
Lenné bereikte den ouderdom van 77 jaar.

GEMENGDE BERICHTEN.

Uit Parijs wordt geschreven (/' ' Horticulteur Francais , 1866,
N°. 1), dat men, door de schaarschte van voorjaarsbloemen
gedreven, aldaar begonnen is met Camellia's uit ronde ra-
pen en beetwortels te snijden. Op een afstand maken deze
nagemaakte bloemen eene verrassende uitwerking , zoo zelfs , \
zeg-t onze berichtgever , dat het :

»De presser tendrement uu navet sur son coeur,"
van Alfred de Musset, van bittere ironie in waarheid
dreigt over te gaan. De kweekers te Parijs hebben echter
een te goeden dunk van de aristocratie, dan dat zij immer
zouden vreezen, dat deze de bedoelde metamorphose onder
hare bescherming nemen zou. » On peut , sans manquer aux
convenances , remplacer , au jour de Tan , Ie bouquet de
rosé par un cornet d'amandes pralinées ; mais s'entourer de

fleurs en navets , pour recevoir ses amis , ce serait

ou plutöt ce ne serait pas une preuve que 1'horticulture fait
des progrès en France."

Van geheel anderen aard dan het bovenstaande , is een
bericht uit Weenen , 't welk ons meldt , dat de Keizerin van
Oostenrijk , op eene der onlangs aan het Hof gegeven
«Soirees", een bouquet in de hand hield, waarin de blaadjes
der (wezenlijke) Camellia's elk versierd waren met een dia-
mant, bij wijze van een dauwdrop. Beide berichten echter
leeren ons hoe hoog de Camellia nog altijd onder de sier-
planten staat aangeschreven.

C i

CORYSANTHES PK TA.

■

Orchideeën met eert paar in den grond verscholen k Hol-
letjes , zijn niet zeldzaam ; zelfs bij ons te lande treft
men ze — en dat nog wel in het wild — aan; en wij zijn
juist aan het onderzoek naar het leven van die meer toe-
gankelijke soorten [Orchis latifolia, O. Morio , O. mascula,
enz.) de kennis verschuldigd, dat, van de twee knolletjes,
er slechts ëén — het minst gerimpelde — tot de bloeiende
plant behoort , terwijl dan het andere als eene nalatenschap
van een ouder individu beschouwd moet worden, maar van
te meer belang, omdat hij zich als eene voorraadschuur van
verwerkt voedsel kennen doet , waaruit de jonge plant , ge-
durende de eerste perioden van haar bestaan , slechts te
putten heeft.

Naar boven , gaan de beide knolletjes terstond over in een
groenen , aan de eene zijde gesleufden stengel , die op zijne
beurt een fraai geteekend blad draagt , doch aan zijn voet
ook weder door een kleiner blaadje omgeven wordt.

Reeds in niet bloeienden staat, maakt Corysanthes j)icta
eene verrassende uitwerking door het fraai adernet, waar-
mee het grootste harer beide bladen geteekend is. Verbeeld
u een hartvormig groen veld , met een golfswijs op en neèr-
gaanden rand , en een drietal , aan weerszijden van de hoofd-
nerf , onder eene sierlijke kromming van onder naar boven
loopende bleekpurperen aderen , die door dwars loopende staaf-
jes met elkander en met de middelnerf verbonden zijn! Komt
echter de bloem te voorschijn , dan kan de uitspraak omtrent
ons plantje geene andere zijn , dan dat het met de sierlijkste
onder hare verwanten kan wedijveren.

Zoo als uit onze plaat kan worden gezien , bestaat elke
bloem, om zoo te zeggen, uit twee helften of lippen , waar-
van de eene of bovenste sterk gebogen en eenigszins toege-
vouwen is, en hierdoor, zoowel als door haar opgerichten

CORTSANTHES PICTA.

stand , eenige overeenkomst met een kaske of helm vertoont
(vanwaar dan ook de naam van Corysanthes of Helmbloem),
de tweede echter meer den vorm heeft van een hellend,
niet volkomen gesloten , bekken met een fijn gekartelden en
gewimperden rand. Behalve deze twee helften, maken ech-
ter ook nog vier van de vijf borstelvormige slippen, die aan
den voet der onderlip in een krans gezeten zijn , deel van
de bloem uit. Slechts die slip , die tegenover het hartvor-
mig stengelblad en onder den eierstok der bloem gezeten is ,
behoort er niet toe , en wordt door Bltjme als een schutblad
beschouwd. Tellen wij nu het getal der borstels, dat is 4,
op bij dat der lippen , dat is 2 , dan verkrijgen wij het
getal 6 of datgene , 't welk in de samenstelling van de bloem
der Orchideeën altijd teruggevonden wordt. Botanisch ge-
sproken , zouden wij derhalve zeggen : de bloem van Cory-
santhes picia bestaat uit 6 onderdeden: één helm- en twee
borstelvormige blaadjes, die tot een buitensten, en één bekken-
en twee borstelvormige blaadjes , die tot een binnensten krans
vereenigd zijn. Over de meer verborgen onderdeden der
bloem spreken wij niet , omdat de daaromtrent mede te dee-
len bijzonderheden, zonder schetsteekeningen, niet begrijpelijk
zouden zijn. Alleen dit , dat Corry santlies picta tot de Or-
chideeën met één helmknop en aaneengekleefde stuifmeel-
korrels behoort.

Het verdient wel eenige opmerking , dat de tijd , waarop
Blume C. ficta op een der toppen van den Salak in bloei
aantrof, ten naastebij overeenstemt met dien, waarop het
plantje te Leiden bloeide. Het eerste had plaats in de maand
October, het tweede in de maand November. Hieraan knoopt
zich de opmerking , dat de bloemen dier Orchidee bijzonder
lang stand houden. Die , welke den 6''en November voor
't eerst open gezien werden , vond men eerst den 17'lcn Ja-

COKTSANTHES PICTA.

nuari daaraanvolgend in verlepten staat terug- , en dan nog
onder bet vermoeden , dat de plant gedurende de laatste
twee dagen van haar bloei wat droog gestaan had.

De ondervinding heeft mij geleerd , dat dit plantje geene
te heete standplaats verdraagt. Herhaaldelijk toch ontvingen
wij het in levenden toestand van Java en trachtten wij het .
door het met en op dezelfde plaats van de Anoectochilus-
soorten te kweeken , te behouden , maar te vergeefs , tot wij
er eindelijk boven verwachting in slaagden , door den pot ,
waarin het van Java was aangevoerd , op de koudste plaats
in de Orchideeënkas neer te zetten. Er was toen niets van
de plant te zien , maar enkele zeer kleine ronde knolletjes
overtuigden ons toch dat wij baar weder in bezit hadden.
Wij hielden dien pot aanvankelijk slechts matig vochtig,
met eene wijde lage stolp er over heen. Weldra groeiden
de knolletjes uit en de hierbij gaande plaat vertoont ze ,
zooals zij zich in weinige maanden ontwikkeld hadden.

Fijne vergane houtaarde , met wat droog" fijn gewreven
Sphagnum , waarbij nog wat zuiver wit zand , is de beste
grond voor C'. picta. Men drukt die aarde niet te vast
aan, en plaatst eene stolp over den pot, om, zonder veel
te gieten , toch de aarde voortdurend min of meer vochtig
te houden. Eene beschaduwde standplaats is zeer noodza-
kelijk en eene gemiddelde temperatuur van 65° Fahr. vol-
doende. Men vermenigvuldigt dit plantje dom- de knolletjes,

2-i. 5

CORYSANTHES PICTA.

die naauwclijks de grootte van eene kleine erwt hebben ;
zoodat men , wanneer het plantje afgestorven is , en dus in
tijdelijken toestand van rust verkeert , de aarde eerst moet
laten opdroogen , om ze daarna zorgvuldig na te zien. Men
plant de kuolletjes dan weder in versche aarde, en zorgt
aanvankelijk alleen dat die niet kan uitdroogen , om , eerst
wanneer de plantjes te voorschijn komen , wat meer , doch
altijd zorgvuldig, te gieten.

20.

LAMPROCOCCUS WEILBACHII OUD

LAMPROGOCCUS WEILBAGll 1 1

(niiik) oud.

•

Aechmea Weilbaehii F. Didr. (Index Seminum in Horto botanico
Hauniensi a°. 1854 collectoruni. — Lamprococcus Lawentianus K. Kocb ,
Wochenschrift , 1860, p. 73).

Pseudoparasitica , stolonifera , glabra. Folia basi latissima , ventricoso-
concava, marginibus spinosa, deinde multo angustiora, lingulata , inte-
gerrima , acuta vel breviter aeuniinata , utrinque lepidibus obsoletissimis
tenniter sparsis obsita , viridia. Scapus ereetue , pedalis , spathis steri-
libus appressis induviatns. Infloreseentia paniculata, apice simplieiter
spicata , 4 — 6 poll. longa : intemodiis raebeos subflexuosis , Loferioribus
c. 1 poll. longis. Ranii 5 — 9 , sensim breviores , patentes , 4 — 6 flori ,
singuli spatha appressa , eoacava , ovato-lanceolata vel ovata , integerri-
ma , acuta herbaeea , e. 2 poll. longa suftulti. Flores sessiles , dissitius-
euli , in ramis subbiseriati , suberecti, 10 lin. longi , braetea appressa,
cordato-ovata , aeuniinata , herbaeea , ovaiïo 3 — 4 plo breviori stipati.
Alabastrum subovatum , pallide coeruleseens. Perigbnii superi laeiniae
calycinae erectae , sinistrorsum imbricatae , dorso eearinatae , latiuseulae ,
altero latere supra apicem mucronulatum oblique dilatatae , peraeta.
fructificatione apieibus circa lacinias petaloïdeas constrictae ; laeiniae
'interiores petaloïdeaé erectae dextrorsum imbricato-contiguae , obovato-
oblongae , apice rotundato obtusae , fornicatae , eiliatae , pallide eaesio-
roseae , supra ealyeem eito atrofïïscae , basi intus in utroque latere
squama cuneato-flabellata , denticulato-ciliata , hyalina , incurva auctae.
Stamina disei excavati margini inserta, alterna basi cum petalis connata ;
filamenta robusta , marginibus contigua, seraiteretia , supra basin latiora,
alba , apice sphacelato , trancato , brevissime producta ; antherae erectae ,
arcte conniventes , oblongae , utrinque aeutae , dorso supra medium
affixae i mediante conneetivo a filamentis subdistantes ; granula polünis
subglobosa. Ovula placentis 3 axillaribus supra medium loculamentorum
multisrriatiin inserta, inieriora deflexa, reliijua horizontalia , anatropa,
rapbe ad cbalazam in appendieem longiusculam curvatam producta,
exostomio aperto, endostomio clauso retracto. Stylus semel spiraliter
tortus , filamentis brevior. Lobi stigmatis subtorti intus villosuli.
Bacca ....'.•" Semina . . . . ?

Scapi pars superior, rachis inllorescentiae , spathae, bracteae ovaria-
que punicea ; rachis ejusque rami , laeiniae calycinae extus ovariaque
punetis elevatis alepidotis conspersa.

LAMPROCOCCUS WEILBACHII.

Detexit hanc plantam in monte Corcovado prope Rio de Janeiro ad
altitudinem 2000' cl. F. Didkichsen , hoc tempore botanicen docene in
Schola pharmaceutica Hauniensi, a". 18-17, eique nomen dedit in bono-
rem expertissimi Weilbacii , Hortulani principis in horto botanico
Hauniensi. Ipso dominus Dideichsex benevole nobis suppeditavit descrip-
tionem quam supra dedimus, de cujus exaetitudine , comparatione eani
inter et plantam vivam florentem instituta , judicium ferre nobis contigit.

Lamprococcus Weilbac/tü, die men hiernevens vindt afge-
beeld , behoort tot de g'roep der Ananasachtige planten of
Bromeliaceeën , en werd door den heer F. Didrichsen , te-
genwoordig bibliothecaris van de boekverzameling in den
plantentuin te Kopenhagen en docent in de plantkunde aan
de pharmaceutische school aldaar , ontdekt op den berg Cor-
covado bij Rio de Janeiro , bij gelegenheid van zijne reis
rondom de wereld, aan boord van het koninklijk vaartuig
Galathea , in 1847. Naar den plantentuin te Kopenhagen
overgebracht , bloeide onze plant daar echter niet vóór 1854,
zoodat aan genoemden Heer Didrichsen toen eerst de gele-
genheid gegeven werd, haar nauwkeurig" te onderzoehen.
In de zaadlijst van genoemden tuin werd in dat zelfde jaar
een zeer kort verslag van de uitkomst van dat onderzoek
meegedeeld, waaruit althans zoo veel bleek, dat Aechmea
Weilbachii , hoezeer ook verwant aan Aechmea discolor (Botan.
Magaz. t. 4293) , echter als daarvan soortelijk onderscheiden
behoorde aangemerkt te worden.

In 1855 bezocht de Heer Hermann Wendland, Directeur
van den koninklijken tnin te Herrenhausen bij Hannover,
den Kopenhaagschen plantentuin , vond daar de nieuwe Aech-
mea en kreeg- daarvan een exemplaar ten geschenke. A'an
dit exemplaar nu schijnen de meeste , zoo niet alle anderen
afkomstig te zijn, welke in de kweekerijen of tuinen van
Nederland en België aanwezig zijn , want de Heer Wend-
land verzekerde mij , bij een eigenhandig schrijven , dat hij

LAMPROC'OCCUS WEILBAC'HII.

althans tot de verspreiding dier nieuwe Bromeliacee in de
genoemde landen zeer sterk heeft bijgedragen. Een bewij
voor die bewering vinden wij ook hierin , dat het exemplaar
van den Leidschen plantentuin , waarnaar onze teekening
vervaardigd werd , eveneens van Herrenhausen afkomstig was.
Lezen wij dus in het Wochenschrift für Gartnerei und
Pflanzenkunde van Kael Koch (1860), dat de plant , welke
hij aldaar op blz. 73 als Lamprococcus Laurentianus C. Koch
beschrijft , hem door den rentenier Laurentius te Leipzig
werd afgestaan , en dat deze haar uit de kweekerij van de
Jonghe te Brussel had aangekocht , toen die werd opgehe-
ven ; verder , dat de sterke overeenkomst tusschen die plant
en Aechmea Weilbachii niet te loochenen was , en dat Koch
het slechts betreurde geene uitvoeriger beschrijving te kun-
nen raadplegen dan die hem in de zaadlijst van den Kopen-
haagschen plantentuin van 1854 ten dienste stond, om die
overeenkomst tot zekerheid te verheffen , en in dien twijfel-
achtigen stand van zaken , het beter vond , de identiteit der
beide planten niet aan te nemen ; dan kunnen wij , na het
hierboven aangevoerde , wel niet anders dan het als onze
overtuiging' uitspreken , dat Koch eene der afstammelingen
van de ware Aechmea Weilbachii onder de oogen gehad
heeft , en dat het dus beter ware geweest , indien hij niet
zoo spoedig' met een nieuwen naam voor den dag ware ge-
komen. — Het is echter niet alleen de overtuiging, uit de
geschiedkundige feiten afgeleid , welke ons zoo doet spreken.
Integendeel ; de vergelijking van Koch's beschrijving met de
uitvoerige aanteekeningen van Didrichsen , die wij hierboven
in het Latijn mededeelden , en die hij de goedheid had ,
ons , op ons verzoek , welwillend af te staan [in druk zijn
die aanteekeningen tot op heden nooit verschenen] , voerde
ons tot het zelfde besluit ; en wij verheugen er ons derhalve

LA.MPBOCOCCUS WEILBACHII.

in , weder iets ter vereenvoudiging in de nomenclatuur der
Bromeliaceeën te hebben kunnen bijdragen.

De reden, waarom wij den naam van Aechmea Weilbachii,
welke onze plant oorspronkelijk droeg, in dien van Lum-
prococcus Weilbachii veranderd hebben, ligt hierin, dat men
tegenwoordig, onder den naam van Aechmea, Bromeliaceeën
met eene zijdelingscbe bloempluim verstaat, en alle soorten,
die , niettegenstaande het bezit eener eindelingsche pluim ,
vroeger met denzelfden geslachtsnaam bestempeld werden,
tot eene afzonderlijke groep vêreenigd heeft , waaraan de
naam van Lamprococcus (d. i. woordelijk vertaald , Schoon-
vrucht) gegeven werd. Voor het overige werd onze plant ,
reeds door Didbichsen , naar den hortulanus van den plan-
tentuin te Kopenhagen , Weilbach , genoemd.

Aan Lamprococcus4 Weilbachii komt onder hare verwanten ,
d. i. L. ffïomcralus Beer, L. miniatv,s Beer, L. fiilgens
Beer , L. corallinus Beer en L. ramosus Beer , de eere-
plaats als sierplant toe. In volwassen staat hebben de bloei-
ende exemplaren eene hoogte van § meter , en bestaan zij ,
zooals uit onze ongekleurde schets gezien wordt , uit een
twintigtal bladen, die eene soort van bekervormig geheel
vormen, uit welks midden de prachtig gekleurde bloemst en-
gel oprijst. Aan elk blad onderscheidt men een zeer bree-
den doornig-getanden voet of scheede , en eene lintvormige
schijf, die eerst een weinig toegesnoerd is, weldra echter
weder breeder wordt , en naar boven meer of minder plot-
seling in eene scherpe punt uitloopt. De grootste bladen
zijn c. 3 — 4 decimeters lang, en in hun midden 3 — 4 cen-
tim. breed. Allen keeren zij zich, van af eene zekere hoogte,
met een sierlijken bocht naar buiten , en zijn zij van onder
een weinig bleeker dan van boven.

De bloemstengel , scharlakenrood van kleur , is aan zijn

LAMPROCOCCUS WEILBACHII.

laagst gedeelte bijna geheel met groote , dicht daartegen
aanliggende , schubben bezet , die den vorm van een schuitje
hebben en waarvan de allerlaagsten groen , doch de hooge-
ren roodachtig van kleur zijn. Ook hoogerop worden die
schubben aangetroffen , maar daar staan zij wijder af en on-
derscheiden zij zich door een schitterend scharlaken. In den
oksel nu dier hoofere schubben vindt men de vleezig-e bloe-
men , die , ten getale van 5—9 , om de andere aan vleezige
roode spillen staan, en zoo goed als ongesteeld kunnen heeten.
Elke bloem bestaat uit 3 violetblauwe kelk- , 3 bleekroode
kroonslippen en 6 meeldraden, allen op den violetrooden eierstok
gezeten , uit welks midden een stijl met 3 spiraalswijs in
elkander gekronkelde stempels oprijst. Onze plant is afge-
beeld op een oogenblik , dat hare kelkslippen zich nog niet
geopend hadden , waaruit volgt , dat al die onderdeelen der
bloem , welke wij in de laatste plaats genoemd hebben , op
onze plaat niet gezien kunnen worden. Het is daarom niet
overtollig , hierbij te voegen , dat de bleekroode kroonslippen
den kelk tweemaal in grootte overtreffen , maar zeer spoedig
zwart opdroogen , terwijl de kleur des kelks onveranderd
blijft. De plant is inderdaad het fraaist , zoolang hare blauwe
bloemknoppen met de roode schutbladen en bloemspil eene
aangename tegenstelling vormen , en dit duurt een zeer ge-
ruimen tijd. - Om onze beschrijving der plant volledig te
maken , voegen wij hier nog bij , dat elke bloem afzonderlijk
aan haar voet nog van een blauwachtig scbubbetje voorzien
is, en dat aan de binnenzijde der kroonslippen, ter linker-
en rechterzijde van elke slip, een wigvormig vliesje met een
kort gewimperden rand gezeten is.

De vruchten van Lamprococcus Weilbachii zijn tut nog toe
onbekend. Diduichsen zelf zag ze niet, en geen ander na
hem. Men mag" echter uit analogie besluiten , dat zij tut

LAMPROCOC'CUS WEILBACHII.

de bessen zullen behooren , en door eene fraaie kleur zullen
uitmunten.

Even als de meeste Bromeliaceeën , verlangt ook deze soort
een ligten grond , d. i. bosebgrond met wit zand , waaron-
der een weinig hout-aarde en fijn Sfliagnum. Vooral in de
zomermaanden , hebben de Bromeliaceeën behoefte aan veel wa-
ter , althans wanneer zij in eene warme kas aan eene hooge
temperatuur zijn blootgesteld ; ook 's winters boude men ze
voortdurend vochtig , maar zij men toch , wat trouwens voor
de meeste planten geldt , met het gieten wat spaarzamer.

De meeste Bromeliaceeën, en zoo ook deze, kunnen in
elke warme kas gekweekt worden ; heeft men evenwel eene
lage Orchideeën- of kweekkas , dan geve men daaraan , al-
thans voor de lagere soorten , de voorkeur. Des winters kan
men ze in de meer onmiddellijke nabijheid van de stook-
plaats houden , waar de meeste andere planten bezwijken of
te spichtig zouden opgroeijen. In dat geval hebben zij
echter meer behoefte aan water.

Alen vermenigvuldigt deze fraaije soort door de nitloopers,
welke zich onder aan de plant ontwikkelen , kort nadat de
bloei voorbij is ; ja , bij deze soort komt 't ook wel voor ,
dat die zich reeds vóór den bloei vertoonen. Men kan die
nitloopers als stekken behandelen , maar beter en spoediger
bereikt men zijn doel door ze aan de plant te laten tot zij
zelven wortel geseboten hebben , wat gewoonlijk (daar zij
altijd nabij of tegen de aarde ontstaan) , al vrij spoedig 't gc-

26. fi

LAMPROCOCCUS WEILBACHII.

val is. Nadat men die uitloopers in een kleinen pot heeft
geplant , plaatst men dezen nog- eenige weken in de warme
run, om den groei te bespoedigen.

Zoo dezelfde plant niet twee , drie of vier uitloopers tegelijk
maakt , komt , nadat de eene er is afgesneden , de tweede
spoedig te voorschijn , zoodat men de oude plant niet te
spoedig moet wegwerpen , want , al is het waar dat die ,
op zich zelve , na uitg-ebloeid te zijn , geene waarde meer
heeft, kan zij toch alligt nog ter vermenigvuldiging dienen.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEEL!^ i E. V

OVER EENIGE PLANTEN , DIE TOT HET VULLEN VAN BLOEMHANGERS

KUNNEN DIENEN.

Ofschoon in 't algemeen alle gewassen met een kruipenden
stengel tot het vullen van bloemhangers gebruikt kunnen
worden , zoo heeft men toch , door ondervinding en smaak
geleid, slechts weinigen daaronder als sierplanten uitverko-
ren. — Naar het ons voorkomt , is men echter bij die keuze
wel wat te uitsluitend te werk gegaan; of, wil men liever,
de verscheidenheid onder de hangplanten laat , althans bij
ons te lande , inderdaad wel wat te wenschen over. Het is
daarom , dat wij het niet overtollig rekenen , hier een enkel
woord ter aanbeveling van sommige , minder gebruikelijke ,
maar toch aanbevelenswaardige soorten onder die rubriek van
gewassen in het midden te brengen.

Behalve het Moederplantje {Saxïfraga sarmentosa), het
Klimop , de Maagdepalm en Sedum Sieboldi , die vrij veel
bij ons gezien worden, voldoen derhalve als hangplanten
zeer goed :

1 . Pelargonium lateripes , met glanzige , heldergroene ,
vleezige stengels en bladen, en purperen bloemen. Men
kent van deze plant ook eene verscheidenheid met witte
(rood gestreepte) bloemen , en een paar anderen , met bruin
gevlekte en wit-geboorde bladeren.

2. Myoporum parvifoliiim, met kleine smalle blaadjes en
duizenden van kleine witte bloempjes.

OVER EENIGE PLANTEN VOOR BLOEMHANGERS.

3. Sollya heterophylla , met blauwe klokjes, en later met
blauwe bessen.

4. Qxalis rosacea (ook wel bekend als O. arborea) , met
rozeroode bloemen en omgekeerd-hartvormige blaadjes , die
drie aan drie bij elkander zitten. Bij deze plant moeten
echter de bloemen door de zon beschenen worden , zoo zij
zich zullen openen.

5. Clintonia pulchella, eene soort van Lobelia, met tee-
der-blauwe, aan losse trossen neerhangende, bloemen.

6. Fragaria iiidica, eene soort van Aardbezie , maar met
gele bloemen. Elke bloem laat eene roode , sprekend op eene
kleine aardbezie gelijkende, vrucht achter.

7. Vitis elegans , vooral merkwaardig om hare violette
en blauwe bessen.

De hier genoemde planten nu zijn allen vrij hard ; onder
de teerdere zouden wij ook nog Rnsselia jimcea met schar-
lakenroode bloemen en priemvormige bladen ; Toreuia asiatica
met half paarse, half witte, en Aeschynantltas Boschiamis
met vuurroode bloemen en dikke donker-groene bladen kun-
nen noemen.

Ook de Kaapsche Aster [Agathea amettoides) , met blauwe ,

Vittadinia triloba , met rozeroode en witte, en Lantania

Sellowiana , met donker violette en lilakleurige bloemen ,

verdienen volgens velen aanbeveling , om van de Nierember-

gia's en Nolana's niet te gewagen.

Onder de wilde planten van ons vaderland kunnen , wegens
hare hangende houding, ter versiering' worden aanbevolen:
Lysimachia nummuhiria, Zinaria, Cymbalaria, Ajuga reptans.

IETS OVER SIERLIJKE BLADPLANTEN VOOR KAMERS EN SALONS.

In een der laatste nummers van de » Deutsche Garten-
zeitung" komt eene bijdrage voor van den Heer Heinemann,
een der voornaamste kweekers te Erfurt , over het houden
van Dracaena's in kamers of salons. Nu men er zich hoe
langs zoo meer op beg-int toe te leg'g-en, de vertrekken niet
alleen met bloemen , maar met zoodanige planten op te luis-
teren , wier bladen door hunne grootte , hunne sierlijke hou-
ding , hunne kleur , niet kunnen nalaten de aandacht te
trekken — met planten in één woord , die men met den
algemeenen naam van dekoratieve planten zou kunnen be-
stempelen , komt het ons niet ongepast voor , in het kort op
die bijdrage te wijzen.

Onder de dekoratieve planten voor kamers en salons , be-
kleeden de Dracaena's daarom zulk eene voorname plaats ,
omdat zij aan het bezit van veel wat het oog bekooren kan ,
eene soort van onverschilligheid paren voor schadelijke in-
vloeden van buiten. Zij weerstaan droogte en stof, groote
afwisselingen van temperatuur, en kunnen ook niet gezegd
worden spoedig te worden aangedaan , als men ze wat ver
van het licht verwijderd houdt. Hiermede is natuurlijk niet
gezegd , dat exemplaren , die men dicht bij het licht plaatst ;
van tijd- tot tijd reinigt van het daarop gevallen stof (wat
door middel eener vochtige spons in weinige oogenblikken
geschieden kan) , en op den duur aan den zelfden warmte-
g-raad blootstelt, er niet beter zouden uitzien dan dezulken,
waaraan men al die zorgen niet heeft kunnen besteden ;
maar dat is hier de vraag niet. Wat wij van de Dracaena's
verzekeren kunnen, is dit, dat zij, ook zonder dat men ze

IETS OVER SIERLIJKE BLADPLANTEN VOOR KAMERS EN SALONS.

zorgvuldig oppast , een zeer geruinien tijd tot opluistering
van vertrekken dienen kunnen.

Éoolang eene Dracaena voortgaat met nieuwe bladen te
maken , kan men haar gerustelijk matig vochtig houden ;
houdt dat verschijnsel echter op , dan is het een teeken , dat
de groei begint stil te staan , dat de plant rust noodig heeft ,
en dat men het begieten moet beginnen na te laten. Eerst
in vervolg van tijd , zoodra de plant hare werkzaamheid lier-
vat, kan haar op nieuws eenig water, liefst met afschrapsel
van hoorn vermengd , worden toegediend ; maar, tusschen die
beide uitersten van stilstand en ontwaking , behooren de wor-
tels alleen voor volledige uitdrooging behoed te worden.

Men doet wel , zijne planten , zoodra men bespeurt dat zij
op nieuw beginnen uit te loopen , te verpotten; dat is, ze in
een verschen grond over te zetten , die men uit 2 deelen
bladaarde , 2 deelen heigrond en 1 deel klei , met wat af-
schrapsel van hoorn, bereidt. Kwaad kan het daarbij niet,
de meest oppervlakkige laag der oude kluit met een houten
werktuig- wat weg te schrappen ; de grootste armen of takken
van den onderaardschen knolachtigen stam weg te snijden ,
en den bodem van den pot of bak met potscherven te bedek-
ken , om den afvoer van overtollig water te begunstigen. De
weggenomen vleezige takken kan men voor de vermenigvul-
diging der plant gebruiken. Daartoe verdeelt men ze in
stukken van 6 of 7 centimeters lengte, en legt men deze
eenvoudig op een platten , met heigrond of zaagsel gevulden ,
schotel. Weldra komen er nu jonge spruiten te voorschijn ,
en begint men met deze in afzonderlijke potten over te zet-
ten, zoodra zij goed wortel geschoten hebben.

De Dracaena 's , die het best tegen het verblijf in kamers
bestand zijn, heeten: Dracaena congesta , Dr. rtibra,, Dr.
stricta , Dr. ansirafis, Dr. indivisa en Cordyline cannaefolia ,

IETS OVER SIEKLIJKE BLADPLANTEN VOOK KAMERS EN SALONS.

waarbij echter valt op te merken , dat voor den naam Dra-
caena wel eens die van Cordyline of Charlwoodia gebruikt
wordt.

Schroeler , die , niet lang- geleden , in de » Hamburg-er
BI amen- und Gartenzeitung" eveneens eenige opmerkingen
over kamerplanten ten beste gaf, beveelt, uit een dekoratief
oogpunt , behalve de hier boven opgesomde gewassen , nog-
aan: Dracaena brasiliensis , Dracaena of Aletris fragrans,
Dr. ferrea (ook wel Calodracon Jacquinü var. atrosanguinea
geheeten), Dr. terminalis var. purpur ea (= Calodracon varie-
gata), Livistona chinensis (= Latania lorbonica of Saribus
chinensis), Phoenix dactylifera, Rhapis flabAliformis en Cha-
maerops humilis. Van deze planten belmoren de laatste vier
tot de Palmen met waaiervormige bladen. Zij brengen eene ■
zeer aangename afwisseling onder de Dracaena' 's te weeg,
en ofschoon zij werkelijk eenige meerdere zorg dan deze ver-
eischen , zoo is het er toch verre van af, dat ze zich alleen
in eene warme kas op hare plaats zouden gevoelen. De tem-
peratuur , die zij noodig hebben , behoeft niet hooger te zijn
dan die , waarop onze kamers des winters gestookt worden.
Het onmiddellijke zonlicht bekomt alle hierboven genoemde
planten alleen des winters goed. Des zomers behoort men
ze vooral voor de middagzon te vrijwaren , en dat wel om
reden de vensterruiten min of meer als brandglazen werken ,
en daardoor de groene kleur der bladen in eene gele veran-
dert, en de gezondheid der planten op de zwaarste proef
wordt gesteld. Voor het overige gedrage men zich naar de
welbekende voorschriften , om met het begieten eer te karig
dan te rijkelijk te zijn , en , zoo mogelijk , bij warm weder
de versche lucht tot de planten toe te laten.

Ook Ficus elastica (de wel bekende gomelastiek-plant) ,
Philodendron pinnatijidum en Phlhdendrum pertusum (ook

IETS OVER SIERLIJKE BLADPLANTEN VOOR KAMERS EN SALONS.

wel Monstera deliciosa en Monstera Leimea geheeten) bevelen
zich door den sierlijken vorm harer bladen ten zeerste als de-
koratieve planten aan. Vooral geldt zulks voor Philoden-
drum pertusum , welker bladen overal groote regelmatige ope-
ningen vertoonen , die men al licht gelooven zou dat door
kunst waren voortgebracht. Daarenboven hebben laatstge-
noemde planten nog iets wat hare bevalligheid en losheid
' verhoogt , en dat zijn hare luchtwortels , die als koorden uit
den stam naar buiten dringen , en onder allerhande kronke-
lingen den grond trachten te bereiken.

Schroeler vestigt eindelijk ook nog de aandacht op ver-
schillende soorten van jllusa (Pisangs of Bananen) als ter
opluistering van groote salons geschikt, en wel in het bij-
zonder op 31. paradisiaca, 31. rosacea, 31. zebrina en M.
Cavendisliii ; verder op 3/aranta zebrina, Curculigo sumatrana
en C'. rccnrvata; en ten slotte op de BegonicCs. Onder de
laatsten verdienen B. Bex, B. Rex var. magnifixa en B.
splendida de voorkeur. O.

III. GEMENGDE BERICHTEN.

Onlangs werd ons eene brochure van 13 bladzijden toe-
gezonden , met den titel : » Engrais insecticide destructif du
Ver blanc (larve du Hanneton)", en geschreven door den
uitvinder van het middel, den Heer Baron-Chartier , grond-
eigenaar te Antony (Depart. van de Seine in Frankrijk). —
Genoemde Heer vestigt daarin de aandacht van landbouwers .

GEMENGDE BERICHTEN.

tuinbouwers , particulieren , enz. op deze bijzonderheid , dat
zijn «Engrais insecticide" niet alleen de larven of rupsen
van den meikever doodt , maar tegelijker tijd eene uitmun-
tende meststof is , die gemakkelijk en zonder veel kosten
te bereiden is.

De brochure bevat eene kopij van een verslag, uitgebracht
door eene commissie uit de » Société impériale et centrale
d' Horticulture de Paris," en opgemaakt door den Heer'
Durand jeune , waarin over de insekten-doodende mest van
Baron-Chartier een allergunstigst oordeel geveld wordt. Ge-
noemde commissie nam hare proeven op velerhande wijzen
en met planten , waarop de meikever-larven bijzonder gesteld
zijn , zoo als aardbeziën en sla , maar moest altijd erkennen ,
dat het » engrais insecticide" de wormen óf doodde , óf ver-
joeg. Zoo werden b. v. op den 4don Mei 1865 3 dozen,
lang 0.66, breed 0.28, en diep 0.55 meters gevuld: de
eerste met een mengsel van aarde en de meststof : de tweede
met aarde , waarop eene 2 millim. dikke laag mest werd
uitgestrooid ; de derde met zuivere aarde. Daarna werden
in elk der doozen 16 paar meikevers (8 mannetjes en 8
wijfjes) binnengelaten , en het geheel met metaalgaas geslo-
ten. Twintig dagen later had de opening plaats, en uu
zag men , dat in de ls,e en 2de doos al de meikevers tegen
het gaas zaten , en dat geen enkel ei gelegd was ; terwijl
in de derde 5 meikevers 20 — 25 centimeters diep naar be-
neden gedrongen, en 29 hoopjes, elk van 5 — 7 eieren, ge-
legd waren.

Het kwam ons niet overbodig voor , hier op de brochure
en het middel van den Heer Baron-Chartier beiden te wijzen.

MANETTIA MICANS HOOK.

MANETTIA MICANS pöpp. et endl.

Manettia micuns Pöpp. et Endl. (Nov. Gen. et Spec. Chili III, 24. —
Bot, Magaz. 1865, t. 5495).

Glaberrima , volubilis , foliis ovatis vel ovato-lanceolatis aeuminatis ;
ramulis floriferis (rel panieulis foliosis) elongatis ; pedunculis bracteatis
1 — 3 floris ; stipulis latis brevibus minute-ciliatis ; calycibus laevibus ;
laciniis lineari-subulatis ; corolla biuneiali ; tubo clavato cylindraceo ;
limbi laciniis triangularibüs patentibus ("W. J. Hookee 1. e.).

Deze zeer fraaie plant werd door Pöppig ontdekt in de
bosschen van Peru , in de omstreken van Mayna , en later ,
bij Tarapota , door de Heeren Mc Lean en Matthews terug-
gevonden. De verzamelaar der Heeren Veitch , de Heer
Pearce, zond levende exemplaren van het zelfde gewas, in
de omstreken van Mouna , 3 — 4000 voet boven de opper-
vlakte van den stillen Oceaan aangetroffen , naar Londen ,
en het was dan ook uit de kweekerij der Heeren Veitch ,
dat Manettia miccms in den handel kwam. Volgens Hooker,
is M. micans de fraaiste soort van haar geslacht.

Onze plant is volmaakt onbehaard en behoort tot de zoo-
genoemde slingerplanten — gewassen , die , te zwak om zich
staande te houden , langs of om andere voorwerpen opklim-
men onder het beschrijven van eene spiraal. Zij verheft zich ,
volgens Pöppig, tot op eene hoogte van 20 Par. voet. Aan
de oudere deelen der plant bereiken de bladen , die eirond

MANETTIA MICANS.

of eirond-lancetvormig , en, even als bij al hare verwanten,
aan elkander bij paren tegenovergesteld zijn, eene lengte van
3 — 4j Par. duim , waarbij valt op te merken , dat zij zeer
kort of bijna ongesteeld, en dikwerf in eene tamelijk lange
smalle punt zijn uitgetrokken. In de oksels der bladen zijn
de langgesteelde bloemen gezeten , die , hoewel meestal van
elkander gescheiden , echter . ten gevolge harer talrijkheid ,
aan de toppen der jongere takken eene soort van neerhan-
gende pluimen vormen. Zoo als uit onze plaat g'ezien kan
worden , hebben die bloemen eene half rolronde half knods-
vormige gedaante , of zijn zij , met andere woorden , aan haar
voet sterk samengetrokken , terwijl zij naar boven langzamer-
hand wijder worden , en dat wel zóó , dat hare boven- of
rugzijde daarbij eene sterkere welving ondervindt dan de
onderzijde. De mond der bloemen is in vier of vijf terug-
geslagen afgeronde lobben gevat , en , in overeenstemming
met dat getal , vindt men die bloemen dan ook in een vier-
of vijfslippigen kelk gevat , en elk afzonderlijk van vier of
vijf meeldraden voorzien , waarvan alleen de helmknoppen
even boven den mond der kroon uitsteken. De lengte der
bloemen bedraagt c" 5 centim. , en hare breedte, op de hoogte
der meest opgeblazene plaats , ongeveer 1 cent. Het is bijna
overtollig er op te wijzen, dat de kleur der bloemen het
meest overeenstemt met die van menie , maar meer nog dan
deze verwstof schittert.

Manettia micans behoort tot de familie der Cinchonaceeën
en draagt haar geslachtsnaam naar zekeren Manetti, Schrij-
ver van eënige kleine werkjes over Plantkunde, liet woord
micans beteekent » schitterend ", en heeft betrekking op de
kleur der bloemen.

De soort van Manettia , welke wij thans bij onze Lezers
inleiden, is de derde van haai' geslacht, die in Europa

■J7. L'

MANETTIA MICANS.

levend gezien werd. De oudst bekende der drie is M. bicolor
Paxt., afgebeeld in Paxton's Magazine of Botany , X, t. 27,
a° 1843, en van Houtte's Flore des Serres et des Jardins
de V Ewrojpe , II, t. \I, a° 1846, en, onder bijvoeging van
eenige analytische figuren , beschreven door Lemaire in een
zeer weinig bekend werkje, getiteld Hortus tan Ilontteamts ,
waarvan slechts twee afleveringen [eene in Nov. 1845 en
eene tweede in April 1846] te Gend het licht zagen. —
De tweede soort vindt men , onder den naam van Maneltia
miniata Ch. Lem. beschreven en afgebeeld in de Flore des
Serres, VI, t. 317. — M. bicolor heeft half scharlakenroode .
half goudgele, M. miniata licht karmozijnroode bloemen.
Beide soorten zijn echter reeds sedert geruimen tijd uit de
tuinen verdwenen.

Manettia micans is wel is waar eene kasplant, maar kan
toch , in overeenstemming met de temperatuur harer vrij hoog
boven de oppervlakte der zee verheven standplaats, vrij wat
minder warmte verdragen dan andere gewassen uit de keer-
kringsgewesten. Eene Kaapsche kas is zekerlijk voor bare
kuituur voldoende. — Des winters vooral houde men de plant
niet te warm , begiete men haar weinig , en plaatse men haar
op eene goed verlichte plek. De zorgen , des zomers aan te
wenden , zijn niet van bijzonderen aard. Alleen zij men er
op bedacht, dat onze plant altijd een steunsel vinden moet
om tegen op te klimmen. Men kan daartoe al zoodanige
toestellen aanwenden als voor Tropaeolums gebruikelijk zijn.
De vermenigvuldiging geschiedt door middel van stekken of
zaden. O.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

IETS OVER DEN KLOK VAN MUNTER.

Op de tentoonstelling' van 1865 te Erfurt was men in de
gelegenheid met een toestel kennis te maken , geheel daarop
ingericht , om fraaie doch teedere planten , zooals teêre
Varens , Selaginella's en dergelijken , een geruimen tijd , zon-
der gevaar van terug- of achteruitgang , in de kamer ten
toon te kunnen stellen. Professor Munter te Greifswald
was er de uitvinder van , en van hier dan ook , dat zijn
naam aan dien toestel verhouden werd. De bedoelde toestel,
geheel uit dik glas vervaardigd , was ongeveer 3 decimeters
breed en 4 decim. hoog, en bestond uit twee stukken, waar-
van wij het eene met den naam van voetstuk , het andere
met dien van klok willen bestempelen. Het voetstuk had
geheel den vorm van eene cirkelronde glazen plaat , waarop ,
even binnen den omtrek, zich een rand verhief, die echter
met de plaat uit één stuk geblazen was , en tot bergplaats
strekte voor de aarde, waarin de planten geplaatst waren.
De klok had de gedaante van een halven kogel , en liep naar
onder in eene soort van hals uit , die juist zoo wijd was ,
dat hij in den opstaanden rand van het voetstuk gescho-
ven kon worden. De buitenzijde van dien hals eu de bin-
nenzijde van den rand waren beiden mat geslepen , opdat
de aantrekking tusschen beide stukken zoo groot mogelijk
en de sluiting derhalve volkomen zoude zijn. Wij moeten
er nog bijvoegen, dat de klok niet onder een hoek, maar

IETS OVER DEN KLOK VAN MUNTEK.

met eene zachte bocht of helling in zijn hak overging, en
dat met het doel om te zorgen, dat het water, 't welk na
het in werking .stellen van den toestel , zich tes'en den bin-
nenwand des kloks zou kunnen verzamelen , niet op een ho-
rizontalen wand zou blijven staan , maar geleg-enheid zou
vinden, onmiddellijk naar de aarde, in het voetstuk vervat,
terug te vloeien. Bij het in werking stellen van dezen toe-
stel wordt eerst het voetstuk met aarde gevuld , vervolgens
de gekozen plant of planten daarin g'ezet, en eindelijk de
klok over alles heengeschoven en de toestel aan zich zelven
overgelaten. Alleen heeft men daarvoor te zorgen , dat de
laatste niet aan den onmiddellijken invloed der zonnestralen
worde blootgesteld. Plet is duidelijk , dat de klok van
Munter op de zelfde grondslagen berust als de zoogenoemde
klokken van Liebig , welke daarop ingericht zijn , dieren of
planten , die in water tieren , een onbepaalden tijd , zonder
er naar om te zien , in het leven te houden.

In den toestel van Munter zijn geene openingen , zoodat
daaruit zoo goed als geen waterdamp ontsnappen kan. En
hierop berust dan ook zijne bruikbaarheid. Ware toch het
omgekeerde het geval , dan zou men den klok te dikwerf
moeten oplichten, iets, wat nu, volgens de daarmee in het
werk gestelde proeven , slechts een paar maal 's jaars noodig is.

Het is duidelijk dat het voordeel, 't welk de klok van
Munter oplevert, hierin bestaat, dat de planten, daarin ge-
plaatst, gevrijwaard worden voor stof; niet zooveel te lijden
hebbeu van afwisselingen in de temperatuur , en ook niet
zijn blootgesteld aan de twee uitersten van te veel of te wei-
nig begoten te worden. Het spreekt aan den anderen kant
van zelf, dat de bedoelde toestel wel geschikt is om sommige
planten, die men, wegens hare teêrheid, anders in kamers
niet ten toon zon kunnen stellen, gedurende een geruimen

IETS OVER DEN KLOK VAN MUNTER.

tijd frisch en gezond te bewaren , maar niet om ze tot eene
weelderige ontwikkeling te brengen. De planten-physiologie
toch leert, dat een gedeelte van het voedsel der gewassen
hun uit de lucht wordt toegevoerd , waaruit voortvloeit , dat
het afsluiten van de lucht nimmer voordeelig op den groei
kan werken. Daarenboven mogen de planten in den klok
van Munter niet aan den onmiddellijken invloed der zonne-
stralen worden blootgesteld, altijd al weder omdat er vrees
bestaat, dat de klok als een brandglas werken zou. terwijl
toch de planten-physiologie de bewijzen geleverd heeft . dat
de groene kleurstof der gewassen zich nimmer krachtiger
ontwikkelt dan waar het loof door de zonnestralen getroffen
wordt, en de vorming van zetmeel en andere koolhydraten,
die bij de ontwikkeling' van nieuwe cellen zulk eene belang-
rijke rol te vervullen hebben , in hooge mate van de ont-
wikkeling van het bladgroen afhankelijk is.

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN

Bij het kweeken van planten , vooral van potgewassen ,
moet , zal men zich van goede uitkomsten verzekerd kunnen
houden , en men alzoo op eene aangename voldoening voor
aangewenden tijd, moeite en geldelijke opofferingen kunnen
rekenen, veel worden in acht genomen. Dat men hieraan niet
altijd denkt , is bekend ; maar evenzeer ook , dat men maar
al te vaak ontmoedigende uitkomsten verkrijgt, terwijl men
tot zijn leedwezen ziet, dat anderen, met dezelfde soorten
van planten, wonderen doen.

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

Dikwerf bepaalt zich al wat men ten opzigte van eene
nieuwe , en dus ook in hare eischen onbekende , plant meent te
moeten weten , tot de vraag : is het eene plant voor de warme
of de koude kas , of voor den vrijen grond ? — Vanwaar zij
herkomstig is; of zij in digte bosschen of op hooge bergen,
in droogen of steeds van water verzadigden grond oorspron-
kelijk groeit ; of zij zelfstandig in de aarde of half parasi-
tisch op boomen voorkomt; of zij periodiek rust of altijd in
opgewekten groei blijft , — dit zijn zaken , waaraan veelal niet
gedacht wordt , en ziedaar juist het eerste wat men noodig'
heeft te weten , wil men de planten goed , d. i. zoo na mogelijk
aan haren natuurstaat , zich zien ontwikkelen. — Ook wij
Hollanders vergeten vaak ons die 'vragen te stellen , en , zon-
der nu hiermede te kennen te willen geven , dat men ze bij
ons overal en in alle gevallen voorbijziet, is het toch maar
al te waar , dat men over 't algemeen in Engeland en
Duitschland bij het kweeken van planten rationeler te werk
gaat dan hier te lande. — Intusschen heeft er , ook bij ons ,
in de laatste jaren in dit opzigt wel wat verandering ten
goede plaats gehad. Vroeger toch kende men alleen warme en
koude kassen , en werd daarin alles met gelijke middelen
gekweekt, terwijl men die bewaarplaatsen teg-enwoordig in
verscheidene onderdeelen splitst , en aan afzonderlijke plan-
tengroepen geheel bijzondere en aan hare natuur geëvenre-
digde zorgen wijdt. Wie , die de grootere plantenfamiliën
van tropischen oorsprong , zooals de Varens , Aroïdeeën ,
Palmen , Orchideeën , Pandaneeën , Cycadeeën , Bromeliaceeën ,
Cacteeën , enz. , eenigzins van naderbij kent , weet niet tevens ,
dat enkele daarvan eene geheel afzonderlijke behandeling
vereischen ? Maar ook dit is nog niet voldoende — de
ondervinding heeft het geleerd - om alle planten uit de-
zelfde groep goed te doen gedijen. - • Nu doen zich weder

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

andere vragen op. Hoe komt het, dat sommige Varens in
een van vocht verzadigden dampkring hunne meeste kracht
ontwikkelen , terwijl andere onder denzelfden invloed verrot-
ten en sterven? — Hoe komt het, dat sommige Orchideeën,
in potten in lossen boschgrond , goede en gezonde wortels
maken , terwijl de wortels van andere in die aarde spoedig
sterven , en enkele , die een uitweg- naar hoven wTisten te
vinden , langs den buitenwand van den pot voortkruipen en
gezond blijven ? Hoe , dat de eene plant , van dezelfde fa-
milie , ja soms van hetzelfde geslacht , in het half-duister
hare schitterendste kleuren ontwikkelt en de andere bleek en
kleurloos wordt? Deze en nog veel meer vragen doen zich
in de praktijk voor , en die te beantwoorden , grondig
te beantwoorden , is het doel der hortikultuur van on-
zen tijd.

Hiertoe nu heeft men vooreerst zijn blik te wenden naai-
de landstreek , vanwaar deze of gene plant tot ons kwam ,
en met de meeste naauwkeurigbeid juiste berigten in te win-
nen omtrent hare standplaats. Men trachte te weten te komen
of ze op gebergten , en hoe hoog , of in de vlakten groeit ; in
digte bosschen of op sterk door de zon beschenen plaatsen ; op
drooge of moerassige gronden, enz. enz. Jaren achtereen
werden b. v. in de warme kassen planten gekweekt , waarvan
men alleen bij overlevering wist dat ze daarin behoorden ;
velen daaronder zijn , inzonderheid in den laatsten tijd , van
daar naar de gematigde of koude kassen overgegaan, en
beantwoorden er veel beter aan de verwachting , want men
leerde , bij toeval of door onderzoek , dat ze vroeger onder
eene aanhoudend hoogere temperatuur werden gehouden , dan
waarin ze oorspronkelijk te buis behoorden.

Zouden wij te veel zeggen , als we beweren , dat het in-
ternationaal verkeer van de laatste iaren daartoe wel wat

IETS BETliEFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

heeft bijgedragen. Het volgende althans was er een on-
middellijk uitvloeisel van.

Onder de Palmen der warme kas komen er enkele voor,
welke , ondanks de meeste oplettendheid en zorg , altijd na
verloop van eeuige jaren ziekelijk worden , het dan nog een
jaar of wat uithouden , maar eindelijk sterven ; en dit juist
dan , als men ze sterk genoeg meende om zich van haar
behoud verzekerd te kunnen gelooven. Wij herinneren hier
b. v. aan den Cocospalm , eene plant , die men in elke ver-
zameling zoo gaarne ziet , omdat zij door geheel Indië van
onberekenbaar nut is ; den Oliepalm (Elaeis guineënsis) , de
Corypha Gebatiga , Borassus flabelliforniis , sommige Areca-
soorten , Phytehfhas macrocarpa , welke laatste wel is waar
niet tot de Palmen behoort, maar er toch oppervlakkig zoo veel
op gelijkt , dat wij ze hier wel bij kunnen noemen , Licuala-
soorten , enz. enz. Deze en andere komen , wanneer men
versche zaden zaait , veelal zeer goed op , en groeijen aan-
vankelijk zelfs vrij sterk ; dat gaat zoo eenige jaren voort ,
en het uiterlijk der planten laat evenmin als hare ontwik-
keling het minste te wenschen over ; maar eindelijk gaan ze
geregeld, deze wat vroeger, gene wat later , trager groeijen,
staan stil , en 't einde is de dood. Hoe komt dat , en wat
moet er aan worden gedaan?

Wij meenen , althans voor vele , en waarschijnlijk geldt
het voor de meeste , zoo niet voor alle , beide vragen thans
te kunnen beantwoorden. Willen we echter niet schijnbaar
met eens anders veeren pronken , dan is het noodig , tevens
te vermelden hoe we zoo wijs zijn geworden.

Hebben we boven op de noodzakelijkheid gewezen , zich
voor de kuituur , vooral van tropische planten , wel te ver-
gewissen aangaande de verschillende voorwaarden , waaraan
op hare natuurlijke standplaatsen voldaan wordt , zeker kan

•

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

dit niet beter in de Europesche kuituur worden toegepast
dan door hen , die het voorregt hadden ze daar zelven te
zien. Onder diegenen, die zich in Europa, juist om de
goede uitkomsten , door hen verkregen , veel verdienste ver-
worven hebben , zijn mannen , die , in het belang van den
tuinbouw , niet schuw zijn geweest de planten te zoeken ,
waar ze , onder een' tropischen hemel nog in de maagdelijke
bosschen verscholen, of in deels nog onbezochte streken ver-
borgen waren. Wij noemen hier b. v. een' van Houtte ,
een' Linden , een' Wendland , een' Veitch. Ze bragten de
kennis van het tropische plantenleven , op de standplaatsen
der planten zelven opgedaan , naar Europa mede , om ze op
die of dergelijke planten in hunne kassen zeer nuttig aan te
wenden. Vooral aan zulke mannen is de tuinbouw veel ,
zeer veel praktische kennis verschuldigd. Zoo ging- het ook
in het geval , hetwelk ons nu bezig houdt. Een der zoo
even genoemde mannen , de heer Herm. Wendland , chef
van den koninklijken tuin, te Herrenhausen, bij Hannover,
bezocht in het voorjaar van 1864, bij herhaling den Leid-
scheu Akademietuin. Hij verwijlde dan het langst bij de
Palmen, en daaronder ontging- geene enkele plant, zelfs niet -
de kleinste, zijn scherpen en geoefenden blik. Zoo viel dan
ook zijn oog op een paar planten , die in achterlijken toe-
stand verkeerden, en bet zien dier planten gaf hem gereede
aanleiding tot de opmerking, welke hij ongeveer op de vol-
gende wijze maakte :

«Dat deze, en meer andere soorten van Palmen , op zeke-
ren leeftijd gekomen, bij ons achteruitgaan , verwonderde mij
niet meer , toen ik vele daarvan in tropisch-Ameiïka op de
plaats zelve zag, en kennis genomen had van den toestand
des bodems, 't Komt eenvoudig daar van (laan, dat wij in
bare jeug-d aan hare natuurlijke eischen voldoen , maar later

TETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

niet meer. Dit moge vreemd klinken , daar men steeds de-
zelfde zorgen aan zijne planten blijft besteden , dezelfde aarde
gebruikt, enz., maar dit vreemde vervalt, wanneer men weet,
dat vele Palmen op een grond voorkomen, welke aan de
oppervlakte wel is waar vast , echter op eenige diepte moe-
rassig of minstens van water verzadigd is. Wat volgt hier-
uit nu , met betrekking tot haar groei ? Als ze pas kiemen ,
vinden ze een wel is waar niet droogen , maar toch slechts
matig vochtigen bovengrond , gemeenlijk eene humus-laag,
door afval van het gebladerte van andere boomen of struiken
ontstaan. In dezen bovengrond groeijen de wortels aanvan-
kelijk door, en men geeft ze dan ook in de Europesche
kassen juist wat ze op dien leeftijd van de natuur ontvan-
gen; weldra echter komen zij in den van water gedrenkten
benedengrond en worden dan , al schijnt het oppervlakkig
niet zoo , in den waren zin moeraspalmen. Dit wetende ,
paste ik zulks , onmiddellijk na mijne terugkomst in Europa ,
toe , niet alleen op West-Indische , maar ook op sommige
Oost-Indische soorten , welker slechte groei mij deed vermoe-
den , dat ze in hetzelfde geval verkeerden ; in één woord ,
ik plaatste ze met de potten in water, en had, na verloop
van eenigen tijd , alleszins reden om over dezen , voorloopig
bij wijze van proef genomen , maatregel tevreden te zijn."
De heer Wendland eindigde met te zeggen : » ik raad u
deze handelwijze ten zeerste aan, en, waar ge niet altijd
juist met de oorspronkelijke standplaats uwer Palmen bekend
zijt, ga daar gerustelijk af op het uiterlijk voorkomen der
planten, ze zullen 't u zelven wel zeggen."

Op deze redenering , die trouwens op waarneming en eigen
ondervinding gegrond was , viel natuurlijk niets af te dingen ;
toch kwam zij ons bij eene oppervlakkige beschouwing vreemd ,
ja zeer vreemd voor. Dat geel worden en kwijnen van

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

sommige planten, 'twelk wij zoo gewoon waren juist aan
liet tegenovergestelde, aan te veel water, toe te schrijven,
was dan het gevolg van gebrek aan water, en wel aan
veel water. We vertrouwden de mededeelingen van hem
die ze ons ten beste gaf ten volle, maar we vertrouwden ons
zelven bijna niet , en twijfelden goed gehoord en wèl begrepen
te hebben.

Wij aarzelden intusschen niet lang met zelven de proef te
nemen. Hiertoe werden besteld verglaasde potten , aan de
binnenzijde wijd 0.30 en diep 0.12 el, welke wij tot aan
den rand in de run deden graven, waarin ook de andere
Palmen stonden. Hierin werden eenige dier verschillende ,
deels goed gezonde , deels kwijnende Palmen gezet , met dien
verstande , dat we de meeste vooraf deden verplanten , ten
einde ons van den toestand der wortels te vergewissen. Bij
de kwijnende waren de uiteinden der wortels meestal dood.
De planten werden geplant in gemengden grond , bestaande
uit 2 deelen bladgrond , 2 deelen Javasche aarde , en 1 deel
wit zand. Nu werden de planten met pot en al in de ver-
glaasde potten geplaatst , waarin nu nog eene ruimte van 1
a 2 duim in de rondte vrij bleef, en deze laatste hierna
tot aan den rand met water gevuld. En wat was, denkt
ge, Lezer, na verloop van een jaar de uitkomst onzer proef?
Dat onze zieke planten dood waren , meent g-e ? Neen , en
niet alleen waren ze niet dood, maar er was geen ziekte of
zwakte meer te bespeuren , en niet ééne was onder de
proef bezweken.

Wij doen hier eene opgave volgen van die soorten , welke
wij aan deze proef onderworpen hebben, waaraan wij nog
eenige opmerkingen zullen toevoegen.

Wij hadden twee planten van den Oliepalm van de kust
van Guinea (Elaeis guineënsis), de eene goed gezond, de

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN P.\LMEN.

andere stilstaande. De laatste werd in water gezet , de eerste
bleef in den gewonen toestand. En nu? De gezonde plant
is nog , ja we zouden zeggen gezond , als we niets beters
voor oogen hadden; zij heeft 3 bladeren, elk gemiddeld 1.15
el lang; die welke stilstond, in 't voorjaar van 1864 kwij-
nende was, en in water geplaatst werd, heeft nu zeven bla-
deren van 1.60 el lang! en er ligt een waas van gezondheid
over. Beide planten stonden digt bij elkander , en waren dus
overigens geheel onder dezelfde behandeling. Twee planten van
Martinezia caryotaefolia leverden hetzelfde verschijnsel, alleen
met dit verschil , dat beide gezond en in groei waren. De
bladeren van die, met welke de proef genomen werd, zijn be-
duidend langer, de zijblaadjes veel grooter en breeder, zelfs
de doornen zijn sterker ontwikkeld en het stamgedeelte heeft
meer in lengte gewonnen. Deze twee vergelijkende proeven
hebben natuurlijk als zoodanig de meeste waarde ; wij konden
er echter toen niet meer nemen , aangezien daarvoor twee
planten van gelijke sterkte noodig zijn.

Eene Calamus oblongus van p. m. 2 el hoog, was geel-
achtig- en blijkbaar niet gezond ; ze is nu donker groen en
groeit sterk. Hetzelfde was het geval met eene jonge Livi-
stona Hogendorpii , welke niet dan zieke bladeren ontwik-
kelde. Die er nu uitkomen zijn goed gezond. Thrinax
parvijiora ging het evenzoo; trouwens, deze plant treft men
over 't algemeen meer geelachtig- dan groen aan. Eene
Acrocomia guianensis groeide yroeger vrij goed ; hare bladeren
waren echter niet langer dan hoogstens 1.30 el. Nu zijn
er nieuwe aan van 2 el en dan , welk eene vrolijke krach-
tige ontwikkeling ! Ook voor deze geldt de opmerking ,van
het sterker ontwikkelen der doornen. Vervolgens werd , in
gezonden toestand, de proef genomen met: Thrinax longifolia,
Thr. barbadensis, Thr. elegans , Jubaea spectabilis (welke in

.IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

4 of 5 jaren niets was gegroeid , nu groeit zij) en Corypha
Ouanacoa. Wij herhalen het , onder deze alle is er niet
ééne die lijdt , integendeel , allen groeijen veel beter dan
anders het geval is.

Zelfs gedurende de wintermaanden zijn ze met den voet
in het water blijven staan , even goed als in den zomer.

Er is echter ééne zaak , waarop wij hierbij de aandacht
vestigen, namelijk deze, dat de verglaasde potten, waarin
het water is , tot aan den rand in run gegraven waren ,
waardoor het water natuurlijk altijd beduidend warmer was
dan dat, waarmede de potten anders werden begoten, 't Kan
dus zeer wel zijn dat hier , voor een gedeelte althans , on-
geveer hetzelfde wordt bevorderd, wat men anders door het
begieten met warmer water verkrijgt. Buiten de run hebben
wij geen proeven genomen , wat wij echter eerstdaags voor-
nemens zijn te doen.

Eigenaardig , en zeker zeer in het belang- van den gezonden
groei der planten , is ook nog het verschijnsel , dat bij enkele
soorten de wortels , die zich nooit anders dan in het onderste
gedeelte van den pot bevonden , terwijl ze dan de plant op-
hieven en uit den pot deden rijzen , zich nu zoo gelijkma-
tig door den pot verdeelen , dat ze 'zelfs naar zijne oppervlakte
komen ; ook ziet men aanhoudend nieuwe wortels uit het
onderste gedeelte van den stam , 't welk nu natuurlijk steeds
vochtig blijft , te voorschijn komen en in de aarde dringen.

Hier houd onze ervaring op. Hoe 't verder zal gaan , blijft
gissing. Intusschen gelooven wij wel , dat , wanneer de plan-
ten zóó sterk geworden zijn , dat ze in tobben moeten overge-
plant worden , wanneer men ze niet gemakkelijk meer op die
wijze kan behandelen , juist die meer gelijkmatige verdeelinu'
der wortels, waardoor de plant zich al de voedingsstoffen uit
de aarde zal kunnen toeëigenen , oorzaak zal wezen dat eene

IETS BETREFFENDE HET KWEEKEN VAN PALMEN.

ruime begieting voldoende zal zijn. Voorshands komt het ons,
voor onze meerdere kennis aangaande de kuituur van de
edele Palmen , wel van eenig belang voor , dat ook andere
liefhebbers en kweekers dezer planten soortgelijke proeven
nemen , die dan te harer tijd wel tot de kennis zullen komen
van hen , die er belang in stellen.

■ ■ •■

faoeit* Ho

htdcwta/w.

■

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

PAVETTA HOOKERI oudemans.

Paoetta Ilookeri Oud. (Ixora odorata Hook. , Bot. Mag. t. 4191; Flore
des Serres II, Junio, t. I et II). — Frutex glaberrimus ramis decus-
satis. Folia decussata, ampla, breviter et crasse petiolata, plerumcrue
oblonga (intermixtis quibusdam justo angustioribus, aliisqne sursum vel
deorsum latioribus) , aeuta, mueronata, basi in petiolum angustata, iute-
gerrima, supra lueida, omnia coriacea. Stipulae parvue, intrapetiolares,
basibus suis late ovatis conflueiites , acuminatae, longe niueronatae.
Inflorescentia paniculata, ampla. Axin primariam ex internodiis 4 for-
niatam vidi, articulo ultimo in flores 2 abeunte. Bami infloresoentiae
primarii 8 deeussati; inferiores ramulos seeundarios 4 decussatos, supe-
riores ramulos 2 oppositos, supremi ramos nullos emittentes, omnes
cymula, 3-flora terminati. Bami tertiarii rari, ad unum alterumve ra-
morum seeundariorum inflmoruni geminati, floiibusque 2 vel 3 terminati.
Bracteae ad basin ramulorum e basi dilatata lanceolato-subulatae ; ad basin
rlorum vero ovatae. Aestivatio contorta. Calyeis limbus vulgo 4-dentatus ,
superus, dentibus ovatis, obtusis, integerrimis , roseis. Corolla hypocra-
terimorpha ; tubo graeili , cyKndrico , deorsum rubeilo , sursum stramineo
vel albicante; limbo 4-partito, laciniis ovali-oblongis, primo albis, infra
roseo-striatis , denique stramineis, luteis, varie eontortis. Stamina 4,
cum laciniis corollae alternantia ejusque fauci inserta ; filamentis bre-
vissimis subalatis, antheris lincaribus, basifixis, basi sagittatis, apice
appendiculo ligulato auetis. Ovarium inferum , 2-loeulai'c, 2-ovulatum.
Stylus longïtudinem tubi corollae aequans, albus, capillaris, sursum
parum incrassatus. Stigmata 2, antberas parum superantes , primo sibi
facie interna applicata, denique apice revoluta, oblonga.

Folia vidi 22 cent. longa,. 8 cent. lata. Tubus corollae vulgo longus
7i cent.; laeiniae corollae i cent. longae, 7 millim. latae. Odor lloruni sua-
vissimus.

Floruit planta nostra in caldario Horti Lugduno-Batavi m. Aug. a°. 1 865.

Autonomiam gencris Ixorae non admittens, nomen Hookerianum ser-
vare non potui. Nomen specificum cferte intactum conservavissem, tsi a
beato Blumio ad aliam prorsus Pavettae speciem distinguendam non
adhiliitum fuisset.

PAVETTA HOOKEKI.

De Pavetta' s zijn planten uit de familie der Rubiaceeën
en behooren voor liet meerendeel in Azië, voor een geringer
gedeelte in Afrika te huis. De soort, welke wij thans aan
onze Lezers voorstellen , is , volgens de meening van den
onlangs ontslapen Hooker , afkomstig van Madagascar, en
behoort dus ook in eene warme kas gekweekt te worden.
De eerste afbeelding en beschrijving werd daarvan gegeven
in het Botanical Magazine van 1846, terwijl eene kopij van
die afbeelding in het zelfde jaar in de Flore des Serres het
licht za^. Onze plaat werd vervaardigd naar een bloeiend
individu uit den Leidsehen hortus, in Augustus 1865.

Hooker zegt in zijne beschrijving van onze plant, dat zij
hem onder den naam van Ixora Brunonis van het vaste land
werd toegevoerd , zonder eenige vermelding aangaande haar
vaderland. Uit zijn herbarium bemerkte hij echter spoedig-,
dat Madagascar baar moest hebben opgeleverd. Hij bestem-
pelde haar, wegens den alleraangenaamsten geur harer bloe-
men , met den naam van Ixora odorata.

Deze naam nu had kunnen blijven bestaan , als de zelf-
standigheid van het geslacht Ixora, in den laatsten tijd niet
bestreden geworden was en men het niet wensehelijk geacht
had,' dit met het geslacht Pavetta te verbinden. Overtuigd van
de juistheid der overwegingen , welke tot die vereeniging
geleid hebben , zouden wij hebben kunnen volstaan met den
naam Ixora odorata in dien van Pavetta odorata te verande-
ren , doch hiertegen verzette zich de omstandigheid , dat Blume
dezen laatsten naam reeds jaren geleden ter onderscheiding
van eene geheel andere soort van Pavetta gebezigd had. Er
bleef ons dus niet anders over dan Hooker's naam aan de
thans afgebeelde plant te verbinden ; en wij deden dit met
te meer welgevallen, daar Hooker de eerste geweest is, die
ons de plant wetenschappelijk heeft leeren kennen.

PAVETTA HOOKEIM.

Pavetta Hookeri munt boven vele harer verwanten uit door

de groote afmetingen van al hare onderdeden, de wijde vlucht
harer sierlijk vertakte bloempluim en den alleraangenaamsten
geur harer bloemen. Zij behoort tot de heesters, en bloeit
reeds als zij 2 of 3 voet hoog is. Hare takken en bladen
zijn kruiswijs geplaatst en onbehaard ; de laatsten daarenbo-
ven glanzig en vrij leerachtig, ongeveer zooals de bladen
van Ficus elastica. De grootste bladen, die ik zaïj-, waren
22 centim. lang en 8 cent. breed, gaaf van rand, en aan
beide uiteinden spits. Tusschen de plaats van inhechting
van elk paar bladen , vond ik aan weerszijden een breed-eirond
steunblaadje , met eene lang uitgerekte naaldvormige punt.
Juist onder de bloempluim , waren een paar eironde bladen
van 5 centim. lengte ingeplant. Aan de bloempluim zelve
nam ik waar eene centrale spil of as , en daarop vier paren
van takken, van welke het volgend paar telkens over kruis
stond met het voorgaand. Elk dier takken , met uitzondering
van het hoogste paar , «-af dan weder aan één of twee andere
paren het aanzijn , tot eindelijk de bloemen , meest drie aan
drie bij elkander gezeten, het geheel afsloten. Aan die
bloemen , welke , evenals de takken der bloempluim , door
een paar kleine schutblaadjes gesteund werden , waren te
onderscheiden : een rozeroode kelk met 4 kleine afgeronde
slippen; eene trompetvormige" bloemkroon met eene 7^- cent.
lange buis en 4 horizontaal uitstaande, meest eenigszins ge-
draaide slippen : 4 meeldraden , op de bloemkroon vastgeze-
ten, met zeer korte helmdraden en slechts even naar buiten
uitstekende helmknoppen , en eindelijk een tweebeenige stem-
pel, die, als men de kroonbuis opende, bleek over te gaan
in een langen draadvormigen stijl, die op zijne beurt door
een tweehokkigen eierstok werd gedragen.

De kleur der bloemen was niet altijd de zelfde. Pas ont-

58. s

PAVETTA HOOKERI.

loken bloemen hadden eene half rozeroode half witte kroon-
buis, en witte kroonslippen ; later echter werd het rood wat
purperachtiger en ging het wit over in isahelgeel.

Het sierlijk uiterlijk , de fraaie bladertooi , de talrijke
tweekleurige en allerwelriekendste bloemen, maken Pavetta
HooJieri tot eene plant , die , in welke uitgelezen verzameling
ook , op hare plaats is , en de aandacht der liefhebbers ten
zeerste verdient. O.

Pavetta Hookeri wordt vermenigvuldigd door stekken , hoe-
wel deze laatsten niet spoedig wortel schieten, wat zij trou-
wens bij de soorten van dit geslacht , die groote bladen
dragen , nimmer doen. Men kan echter de ontwikkeling dier
wortels in de hand werken door de stekken in sphagnum in
plaats van in aarde te steken , en den pot goed warm te
zetten. — Dit sphagnum moet echter, wil men de wortels
behouden , vooraf g-oed gedroogd , fijn gewreven , met wat
zand vermeng'd, met water doorweekt en dan weder uitge-
knepen zijn. Blijkt het dan later, dat de stekken bewrorteld
zijn , dan legt men de geheele , uit den stekpot genomen ,
kluit even in water , en spoelt , zonder nadeel voor de wor-
tels , bijna alle aauhang-ende deelen weg.

Daar Pavetta Hookeri niet dikwerf nieuwe takken maakt,
zoo komt de gelegenheid om stekken te verkrijgen niet
dikwerf voor. Daarom marcotteert men haar ook wel , van
hetzelfde meng'sel gebruik makend, dat w-ij zooeven hebben
opgegeven. Nadat de kop der plant beworteld is , wordt hij
weggenomen , en komen er uit de oksels der bladen zijspruiten
voor den dag , die , als zij sterk genoeg- zijn , voor stekken
dienen kunnen. — P. Uonkeri verlang-t voor bet oveiüge
eene goede warme kas — bij voorkeur eene Orchideeënkas.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

IETS OVER DEKMIDDELEN VOOR LEIBOOMEN.

Evenals onze huisdieren door den staat hunner dienst-
baarheid en de zorgvuldige verpleging', welke zij dikwerf
ondervinden , veredeld en verfijnd , maar omgekeerd ook voor
uitwendige invloeden gevoeliger geworden zijn , zoo ook zijn
die gewassen , welke hetzij op den akker , hetzij in den tuin
of in kassen gekweekt worden , wel is waar in verschillende
opzichten aanlokkelijker voor onze zintuigen geworden , maar
tevens in een toestand overgebracht, die men met volle recht
vertroeteld noemen mag. Dieren en planten gewennen zich
langzamerhand aan de hun opgedrongen kunstmatige leef-
wijze, maar hoe meer deze van de natuurlijke begint te
verschillen , des te sterker ook worden beiden verwend , en
des te minder kunnen zij zorgvuldige verpleging ontberen ,
als men ze niet wil zien te gronde g-aan. Zoo zijn bijna al
onze soorten van ooft door eene jaren lang- voortgezette kui-
tuur aan spalieren zóó verzwakt geworden , en hebbeu zij
zich in zoo hooge mate gewend aan de beschutting en de groo-
tere warmte , welke zij aan het latwerk ondervinden , dat zij ,
van dat steunsel beroofd, niet meer gedijen willen. Vrij aan
zich zelven overgelaten , zijn zij tegen de wispelturigheden
van het weder niet meer bestand ; hare bloemen zetten geene
vrucht meer , en , mocht dit toch nog geschieden , dan
blijven de vruchten klein of worden jiij onoogelijk , en kan
men ze met die Engelsche volbloed-paarden vergelijken , die,

IETS OVER DEKMIDDELEN VOOR LEIBOOMEN.

verscheiden geslachten dóór , bestendig in den stal gehouden ,
geen gerekt oponthoud in de open lucht meer verdragen
kunnen. De invloed eener jaren lang voortgezette kuituur
aan spalieren is o. a. uiterst goed waar te nemen aan onze
beste soorten vau Pitvruchten ; minder wel is waar bij de
Steenvruchten , hoewel toch ook hier het bestaan eener ver-
zwakking niet kan worden in twijfel getrokken. Ten bewijze
van het laatste strekke dit feit , dat er in België eenige
soorten van Perziken bestaan , die , op zeer gunstige stand-
plaatsen , zich nog op stam laten kweeken , evenwel onder
beding , dat zij uit pitten of uit stek van een veredeld hoog-
stammig exemplaar werden voortgebracht; terwijl zij onbruik-
bare vruchten opleveren , als men den stek aan een leiboom
van de zelfde soort ontleende.

Dit feit, dat nog met anderen zou kunnen vermeerderd
worden , is een treffend bewijs voor de vertroeteling , die het
kweeken aan spalieren te weeg brengt. Deze langzame,
hoewel onophoudelijk voortgaande, verzwakking onzer beste
en fijnste soorten van ooft, en dat juist van deze, omdat zij
het meest gekoesterd worden , mag te betreuren zijn — het
is de noodwendige schaduwzijde der hoogere volmaking, welke
de wijze van kweeken bereikt heeft.

Uit al het hierboven aangevoerde kan deze, voorde prak-
tijk gewichtige, gevolgtrekking worden afgeleid, dat het
gebruik van dekmiddelen voor leiboomen hoe langs zoo
noodzakelijker wordt. Zeer vele Belgische eigenaars van
tuinen, overtuigd van de wenschelijkheid , hunne Perziken en
Druiven niet lan«-er bloot te stellen aan de onzekere beschut-
ting, welke heiningen en staketsels, zonder meer, deze
planten aanbieden, zijn dan ook reeds, in navolging der
Engelschen, begonnen,, hunne spalieren met ramen te dekken,
en dat niet alleen gedurende het kritisch tijdperk van den

IETS OVER DEKMIDDELEN VUUK LEIBOOMEN.

bloei en de vruchtzetting, maar gedurende het geheele tijds-
bestek tusschen het uitloopen en het rijpen der vruchten.
Deze handelwijze is uitmuntend en geeft ongeloofelijk gun-
stige uitkomsten , maar is toch veel te kostbaar om immer
algemeenen ingang te kunnen vinden. — Voor klimaten ,
zoo. als België , Nederland en Duitsehland die hebben , waar
bloeiende leiboomen nog' door nachtvorsten getroffen worden ,
is eene beschutting der spalieren volstrekt onontbeerlijk, en
gelukkig' is het , dat men deze op veel goedkooper en toch
op even doeltreffende wijze als door middel van ramen in
werking kan brengen. Bijzondere aanbeveling verdient in
dit opzicht grof wijdmazig paklinnen , dat , bij wijze van een
zonneblind , zóó voor de spalieren wordt uitgespannen , dat
het van onder 3 voet van den muur en ongeveer 1 voet
boven den grond staat. Kort vóór 't begin van den bloei-
tijd, wordt deze beschutting aangebracht, en niet eer weg-
genomen dan tegen het einde van Mei , en wel liefst bij een
regenachtigen dag of bij een bewolkten hemel. Hoe weinig
beteekenend zulk een scherm van doek ook schijnen muur,
toch worden daardoor de hevigste nachtvorsten onschadelijk
gemaakt. In plaats van doek , kan men ook stroomatten
gebruiken, die op latten vastgenageld, en dan in eene
hellende richting tegen den muur gezet, maar ook niet
vóór het einde van Mei worden weggenomen. — Een voor-
naam vereischte echter is, dat het schutmiddel niet te
dicht tegen de planten aanligge, maar aan de lucht vrijen
toegang verschafte. Door de aanhoudende ^schaduw, welke de
leiboomen, op de zoo even geschilderde wijze beveiligd,
ondervinden, wordt het ontluiken der bloemen tegengegaan,
de bloeitijd verlengd en de vruchtzetting in geené geringe
mate bevorderd, daar toch heldere zonneschijn liet stuifmeel
te vroeg doet rijpen, althans vroeger dan de stempel de e

IETS OVER DEKMIDDELEN VOOR LEIBOOVEN.

schiktheid heeft gekregen om het op te vangen (?). Men
behoort daarom de schermen of matten overdag volstrekt niet
weg te nemen, uit vrees dat de planten door gebrek aan
licht en warmte lijden zouden ; wat zij toch in de weinige
weken, die de bedekking- duurt, in groei achteruit mochten
geraken , wordt later zeer spoedig weder ingehaald. Hoe
dichter echter de beschutting- was , des te noodwendiger is
het , een donkeren dag af te wachten om haar weg te nemen,
opdat de planten, door den overgang van schaduw in licht,
met te veel zouden lijden. (Flore des Serres).

OVER HET VERMENIGVULDIGEN VAN OVERBLIJVENDE PAPAVER SOORTEN
DOOR WORTELSTEKKEN.

Volgens Carrière , laten de prachtige Papaver bracleatum
en oriëntale zich even gemakkelijk als zeker door wortel-
stekken vermenigvuldigen. Men neemt daartoe in September
de oude stengels met hunne lange vleezige wortels behoed-
zaam uit den u-rond , snijdt de krachtigste wortels af , en
verdeelt ze in stukken van '2 P. duim , die in kleine , met
zanderige aarde gevulde , potten gezet worden , maar zóó ,
dat een der beide uiteinden van het wortelstuk even boven
den grond uitsteke. In den kouden kweekkast neergezet en
matig vochtig gehouden , ziet men aan het naar buiten uit-
stekend afgesneden worteleinde, binnen 4 weken, zjch een
zeker aantal bijknoppen ontwikkelen, die weldra tot kleine
plantjes opgroeien, en den kweeker in staat stellen, met minder
moeite en sneller bloeibare exemplaren te verkrijgen dan door

VERMENIGVULDIGING DER PARAVKR-SOORTEN.

zaad. Deze wijze van vermenigvuldiging is van hoog belang

EENE ZEER AANBEVELENSWAARDIGE SOORT VAN NAAMBORDJES
BIJ PLANTEN.

Dat de liefhebberij voor bloementeelt in ons land jaarlijks
aanwakkert, is een in vele opzigten verblijdend verschijnsel

in gevallen , waarin men verscheidenheden wenscht voort te
planten , omdat deze , zooals een ieder weet , alleen door zaad
niet te honden zijn , maar verloopen. Zulk eene zeer be-
langrijke verscheidenheid van Papaver bracteatum is P. brac-
teatum monopetalum , en zij was het ook , die den heer
Carrière op het denkbeeld bracht, hare vermenigvuldiging
en die van andere overblijvende Papaversoorten door wortel-
stekken te beproeven. Dat hem deze volkomen gelukte ,
hebben wij reeds gezegd.

Het zij ons nog vergund , ter dezer plaatse een enkel
woord ter aanbeveling van Papaver bracteatum monopetalum
in het midden te brengen. Deze verscheidenheid deelt alle
eigenschappen met hare stamsoort [P. bracteatum) , d. w. z.
zij is overblijvend , heeft zeer diep ingesneden ruwharige
bladen , en draagt prachtige donkerroode bloemen met groote
purperen vlekken aan den voet harer blaadjes ; maar zij
wijkt er van af, doordien die bloembladen niet vrij , maar
zijdelings vereenigd zijn, en zoo doende eene soort van vaas
of beker vormen van de verrassendste uitwerking. Het is
wel waarschijnlijk , dat de bloemen der verscheidenheid » mo-
nopetalum" van Pap. bracteatum langer stand zullen houden
dan die dezer laatste zelve , omdat deze uit vrije onderdeden ,
gene uit één enkel stuk bestaan. (Flore des Serres, XV,
p. 186). O.

AANBEVELENSWAARDIGE SOORT VAN NAAMBORDJES.

in onze dagen. Men legt zich echter niet alleen meer clan

vroeger toe op het bijeenbrengen van sierlijke en kostbare

gewassen , maar verlans't bovendien te weten , wat men ver-

.. .

zamelt en kweekt. Dit laatste getuigt voor den meer

wetenschappelijken zin en het beter oordeel der liefhebbers.

Velen ondervinden echter moeijelijkheden bij het etiqueteren
hunner planten. Houten en zinken naambordjes blijken on-
voldoende en porceleinen zijn vrij kostbaar. Het is mij bij
ondervinding gebleken , dat zeker Fransch glasblazer, C. Seive
(Rue neuve St. Merry, 21) te Parijs, er in geslaagd is , om
de vorenstaande bezwaren te overwinnen. Uit dien hoofde
meen ik den liefhebbers eene dienst te bewijzen , door hen
met het fabrijkaat bekend te maken , waarvan ik trachten
wil de nadere omschrijving te geven. Het zijn platte glazen
buisjes , van twaalf verschillende dimensiën wat de breedte
betreft , docli allen ongeveer 9 Ned. duimen lang. Men
schuift daarin eene papieren of kartonnen strook , waarop de
naam, des verkiezende beiderzijds, geschreven staat. Een me-
talen hoedje sluit het papier op, en wordt boven aan het
buisje, met ^-oinlak, boven eene kaars, of, wat het doelma-
tigst is , boven een alcohollampje gesloten.

De fabrijkant levert twaalf verschillende afmetingen, No.
1 — 12, doch ik oordeel, dat No. 5 voor kleine, No. 11
voor de grootste gewassen voldoende is. Deze naambordjes
worden met koperdraad aan vruchtboomen (want ook hiertoe
zijn zij bij uitstek geschikt) , of met een biesje aan pot-
gewassen gehecht ; vermits het metalen hoedje of de capsule
een oogje daartoe heeft. Voor bolvormige planten , gelijk
bij mijne Cactussen , hangen deze etiquetten aan koperen
stokjes , voorzien van een haakje.

Uit Leiden ontving ik vroeger reeds glazen etiquetten;
doch, behalve dat deze zwaar en duur (ƒ0,20) zijn, acht

•

AANBEVELENSWAARDIGE SOORT VAN NAAMBORDJES.

ik ze minder aanbevelenswaardig, omdat men telkens den
glasblazer behoort in den arm te neinen om de buizen te
openen en te digten ; terwijl men de Franscbe etiquetten naar
verkiezing- sluit of opent, door die louter boven de vlam te
houden. Onlangs ontving ik het tweede duizendtal. De
fabrijkant rigt de bezending op de meest keurige wijze ,
door kartonnen doozen , in. Met inbegrip van inkomende
regten en transportkosten , komt el^e Parijsche etiquette mij
op nog geen acht cents Nederl. te staan.

Oostkapelle, Mei 1866.

de Jonge van Ellemeet.

Aan deze mededeeling van *en Heer de Jonge van Elle-
meet voeg ik toe , dat ik van ZEd. eenige buisjes met de
daartoe behoorende metalen hoedjes ontvangen heb,
om hen, die zich nader met de nieuwe uitvinding
bekend zouden wenschen te maken , daartoe in de
gelegenheid te kunnen stellen.

Ook mij komen de bedoelde buisjes doelmatiger
voor dan al wat ik nog van etiquetten gezien heb.
Het glas van de buisjes No. 11 is meer dan 1
Ned. streep dik , dus stevig genoeg. Ik wil hier
nog bijvoegen, dat elk glazen buisje, op de plaats
.waar het metalen hoedje overgeschoven moet wor-
den, een ring van gomlak draagt, zoodat men voor
dit laatste niet zelf behoeft te zorgeu. Men ver-
warmt dat ringetje even en schuift er het hoedje
over heen. Hiernevens wordt een der buisjes (No.
5) in houtsneê weergegeven.

AFBEELDING VAN DEN KLOK VAN MUNTER,
BESCHREVEN IN DE VORIGE AFLEVERING.

a. Het glazen voetstuk.

a'. Opstaande rand van het voetstuk.

b' . De hals van den glazen klok.

h".

c.
d.

Het hellend gedeelte van den klok , hetwelk belet ,
dat het afdruppelend wat?r ergens blijft stilstaan.
Het bolvormig gedeelte van den glazen klok.
De aarde.
De plant.

III. AANBEVELENSWAARDIGE PLANTEN UIT BINNKN-

LANDSCHE TUINEN EN BUITENLANDSCHE

TIJDSCHRIFTEN.

AANBEVELENSWAARDIGE RHODODENDRUMS.

De Heer K. J. W. Ottolander te Boskoop heeft de goed-
heid gehad, ons de volgende lijst, ter hand te stellen van
zeer aanbevelenswaardige verscheidenheden van ühododendruvi ,
welke, volgens zijne eigen ervaring, allen zonder bedekking
tegen onze gewone winters bestand zijn. Ofschoon de hier
vermelde verscheidenheden niet allen nieuw zijn , zoo vormen
zij toch eene verzameling , die , vooral ten opzichte van de
verscheidenheid der kleuren , de aandacht der liefhebbers ten
zeerste verdient. Deze verscheidenheden dan zijn :

Mr. John Waterer, — donker schar-
laken-karmozijn ; alle bloembladen
met bruinzwarte stippen ; kelk-
vormige bloem ; groote tros ; mild.

Bicolor (Trotwood), — lilawit ,
met rosélila omboord ; groote
bloem ; fraaije houding.

CüNlNGHAM's white, — wit met
rosé nuance , zeer mild , vroeg
bloeijend ; de plant blijft laag en
zou'tot „hprdnres" om groote per-
ken Rhod. kunnen dienen met de:

C.utasktm flavescens (Verschaf-
felt), — witgeel; zeer mild; blijft
zeer laag.

Album splendidum (Verschaffelt) , —
wit met rosé nuance; groot er bloem
dan de Cunigham's "White; groeit
ook hooger; deze twee passen ech-
ter niet in ééne collectie.

MlSSTRESS JOHN Waterer, fraai kar-
mozijnpaars, met ligtere nuance;
groote bloem.

Betsy Trotwood (Staudish) , — lila-
rosé , met paars omboord , sterk ge-
stipt (tigné, maculé) ; vormt een
fraaijen tros; de zachte kleur der
bloemen lijdt veel in de volle mid-
dagzon ; men plante deze wat be-
schaduwd.

Bl.ANnYANiM (Standish) , — rood-
purper ; zeer groote klokvormigc
bloem; groote tros ; mild bloeijend ;
groeit niet zeer hoog.

CONCESSCM (Byls) , — helder rosé ;
fraaije tros ; schoone bladeren ; vormt
eene fraaije plant.

Grand Arab , — levendig roodkar-
mozijn ; groote klokvormigc bloe-
men ; Bjne zwarte stippen ; fraaije
tros; de plant groeit hoog en heeft
groote bladeren.

GaKüAVENSE (Byls). roodachtig licht-
pa rs; zeer groote vlek op 'tbovensl
bloemblad; sprekende bloem ; groote
tro>

VERSCHEIDENHEDEN VAN HH0D0DEND1UWIS.

Goxtran (Byls), — helder; levendig
rood ; matig groote bloem ; zeer
mild; de plant blijft laag.

Queen Victoria (Pince) , ■ —

Victoria (Waterer) , —

Atropurpureum novum (Verschaf-
felt), —

Prince Albert, — deze vier varië-
teiten verschillen , indien al , zeer
weinig in de bloemen ; ze zijn allen
donkerpurper en eigenaardig met
grijswitte meeldraden voorzien,
bloeijen zeer mild en bijna gelijktij-
dig, en vormen slechts matig groote
planten. Een van de vier behoort
in iedere verzameling.

Bylsianum (Byls), — helder leven-
dig rozerood, inwendig bijna wit;
groote bouquet ; deze eu de :

Madame Wagner (Verschaffelt) , —
welke iets lichter van kleur schijnt ,
verschillen zoo weinig, dat ze in
ééne verzameling niet behooren.

Prince Camille de Rohan (Ver-
schaffelt) , — ■ allerschoonste bloem ,
bij 't uitkomen ligt helder rosé ,
later bijna wit, sprekend, op
de bovenbloembladen gevlekt ; de
bloemen zijn op de randen gene-
pen of gegolfd; fraaie tros; de
plant groeit hoog en bloeit zeer mild ;
deze var. mag in geene collectie
ontbreken.

Napoleon Baumann . — iets lichter
dan de Prince Camille de Rohan ,
in elk opzigt even fraai ; kan echter
niet in ééne verzameling voorkomen
met de genoemde.

Président van den Hecke (Ver-
vaene) , — fraai levendig rood ,
sterk, zwaar getipt, schoon en uit-
loopend.

Brayanum (Waterer et Godfrey), —
levendig scharlaken; van binnen is
de zeer groote bloem iets lichter;
zeer schoon.

Blatteum . —

Maculatum nigrum , —

Dalhousianum , -

Pardoloton , — alle vier soorten
donkerpurper; bij 't uitkomen zwart-
purper, met sprekende zwarte vlek-
ken, en gestreept; ze gelijken zoo
zeer op elkander, dat slechts ééne
harcr in verzamelingen voorkomen
mag.

COMTE DE GOMER (Verschaffelt), —
zeer zacht, bijna witrosé, omzoomd
met levendig rosé; groote bloem;
fraai bouquet ; zeer mild.

Aurora (Nobel) , — helder liehtrosé
met olijf kleurige stippen : zeer groote
bloem; groot bouquet; fraaije plant.

CYNTHIA (Nobel), — fraai rosé; le-
vendig ; zeer groote bouquet.

Lord C'lyde (Nobel) , — donker bloed-
rood, met sprekende zwarte vlek en
stippen; de bloem is, evenals het
bouquet, matig groot; de kleur is
echter eene der donkersten , tot he-
den bekend ; mild hloeijend.

Ophelia (Nobel) , — wit met olijf-
kleurige en gele stippen ; fraaije
tros ; groote bloem.

Rosa mundi (Nobel) , — rozerood ,
bruin gestipt op de bovenbladen ;
zeer fraai ; groot bouquet.

Victorine (Byls) , — helder vrolijk
rosé; fraai; levendig; schoon ge-
vormde tros.

l)uc Adolphe de Nassau (Verschaf-
felt), — zeer schoon, donker rood-
violet, met eene groote zwarte vlek
op 't bovenbloemblad ; voorts zwart
gestreept; groote bloem; fraai bou-
quet; — een ware aanwinst onder
dit schoon geslacht.

Jean Stern , — zeer schoon , wit
met lila nuance eu chocoladeklcu-
rige stippen en vlekjes op de
bovenbloembladen ; zeer groote bloe-
men ; de grootste onder de geheele
verzameling; uitmuntend, hoewel
geen fraaijen tros vormend.

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEN.

A. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

33. Thibaudia cordifolia H. B. A. (Bot. Magaz., 1866,
pi. 5559). Deze fraaie Vacciniacee werd in December 1865
door den Heer Bateman in de Horticultural Society te Lon-
den als TMb. ocanensls ter beschouwing aangeboden, doch
door Hooker voor Th. cordifolia herkend. Th. cordifolia is
eene plant van de alpstreken der Andes van N. Grenada en
Ecuador, en behoort tot de lage heesters. Zij draagt \\ — 3
duim lange , leerachtige , eirond-langwerpige , kort-gesteelde
bladen met een volmaakt gaven rand en 5— 7 krachtige
nerven; en, aan de toppen der takken , overhangende hoofdjes
van roode buisvormig-opgeblazen bloemen. De laatsten wor-
den elk afzonderlijk door een groot schutblad gesteund.

34. Gladiolus papilio Flook. f.1. (Bot. Magaz. , 1866,
pi. 5565). Deze nieuwe Gladiolus is afkomstig' van de Kaap
en werd in 1861 te Kew ontvangen. Zij wordt 3 P. voet
hoog- en heeft 2 — 3 voet lange, 1 of meer duim breede,
zwaardvormige bladen , een ongeveer 1 voet langen bloem-
tros , en bloemen van 1 — 2 duim wijdte. De laatsten zijn
half buis- half klokvormig- , en loopen in het oog door de
zonderlinge schakeering harer kleuren. De geheele bloem is
van buiten lichtpaars , van binnen geelachtig met lichtpaarse
randen ; doch nu is de keel weder purper , en vindt men ook
twee donkerpurperen vlekken op de twee onderste kroon-
slippen.

B. VOOR DE WARME KAS.

35. Chamaeranthemum Beyrichii Nees. var. variegata (Bot.
Magaz., 1866, pi. 5557). Eene Acanthacee uit Zuid-Bra-
zilië , ontdekt door Beyrich. Zij is kruidachtig, wordt 3 1'.

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEN.

voet hoog, heeft vrij groote groene hladen met witte vlek-
ken , en sterk getakte pluimen van vrij groote witte hloemen.
De geheele plant is eenigszins ruw op 't gevoel.

36. Luisia Psyche Rclib.' Jil. (Bot. Magaz., 1866, pi.
5558). Deze Orchidee werd in Burmah door Paeisch ont-
dekt, en bloeide in den zomer van 1865 het eerst in Europa
bij de Heeren Hugh Low en C°. Zij onderscheidt zich door
dikke , rolronde , priemvormige bladen van 6 P. duim lang ,
en door bloemen , welke , door de bijzondere teekening en de
kleur harer lip, veel op een insekt gelijken. Zij zijn echter
veel grooter dan die onzer Europeesche soorten van Ophrys ,
wier gelijkenis met vliegen , spinnen en andere dieren zoo
treffend is. De 3 korte kelk- en 2 langere kroonbladen zijn
geelgroen, de ovale lip echter, die de kroonbladen niet ge-
heel in lengte evenaart, is violet-purper, maar door groene
strepen , die zoowel overlangs als overdwars loopen , in vakjes
van verschillende grootte verdeeld. De twee bloembladen
hangen als de ooren van een konijn naar beneden , en zijn
langer clan 1 P. duim. Luisia Psyche wordt ongeveer 1 P.
voet hoog, en bloeit in 't voorjaar en in den zomer.

37. Bauhinia tomentosa L. var. glabeata (Bot. Magaz.,
1866, pi. 5568). Deze verscheidenheid werd van Bembe,
in Benguela, door Monteiro naar Kew gezonden, en bloeide
aldaar in November 1865. Zij onderscheidt zich van de soort,
die over de tropen der Oude en Nieuwe Wereld verspreid is,
door de bijna geheele afwezigheid van vilt of haren. De
bloemen zijn vrij groot , bleek-goudgeel , met eene donker-
purperen vlek aan den voet van het hoogste kelkblad ; de
bladen hartvormig, naar voren 2-lobbig. In de warme kas
is deze, tot de Peulvruchten behoorende, plant een slanke
heester met min of meer neerhangende takken.

."50.

AUCUBA JAPONICA THUNB
VAR GRANDIDENTATA MACULATA 0.

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

AÜCÜBA JAPONICA thunb.

VAlt. GRANDIUENTATA MACULATA.

uitdrukt, wijkt onze plant van andere, haar verwante, en
reeds langer bekende verscheidenheden af door de sterk ont-
wikkelde tanden en de groote gele vlekken harer bladen.
Zij werd door den Heer von Siebold een paar jaar geleden
uit Japau in Nederland ingevoerd , en behoort tot de » plan-
tes a feuillage panache" zouden de Fransehen zeggen,
d. w. z. tot die gewassen , bij welke de bonte kleur der
bladen niet natuurlijk is, maar door kunst of toeval werd
te voorschijn gebracht.

De geschiedenis van Aucitbd japonica , een der heesters,
die bij ons het meest bekend zijn , en dikwerf voor apothe-
ken en droogerijwinkels in houten bakken of kuipen ten
toon gesteld worden, levert meer dan eene wetenswaardige
bijzonderheid op. Enkelen daarvan wenschen wij hier meè
te deelen.

De afbeelding dezer nieuwe verscheidenheid van Aucuba
ja/ponica zijn wij verschuldigd aan de goedheid van den Heer
Mater, tuinman van den Heer von Siebold, op zijn eta-
blissement nabij Leiden. Zooals de Latijnsche naam zulks

AUCUBA JAPONICA.

De plant werd niet vóór 1783 in onze tuinen ingevoerd,
en toen , zooals al wat in die dagen uit China of Japan
kwam , in de warme kas opgenomen. Later waagde men
het , haar aan de Kaapsche kas of zelfs aan de oranjerie toe
te vertrouwen, en eindelijk ging men zelfs zoo ver, haar in
den vollen grond te zetten. De ondervinding heeft geleerd,
dat Aaruba japonica daar best tegen kan, en uit dit voor-
beeld blijkt , zooals uit meer anderen , hoeveel kostbaren
tijd de kweekers dikwerf laten verloren gaan, alvorens zij
met hunne planten op dreef komen , enkel en alleen omdat
zij zich niet toeleggen op het verkrijgen van al die aanduidin-
gen , welke op de leefwijze hunner kweekelingen in haar oor-
spronkelijk vaderland betrekking hebben. Er is geen twijfel
aan, dat zeer vele Orchideeën, die jaar in jaar uit, zonder
te bloeien, in de warme kas gehouden worden, ons weldra
met hare bloemen zouden verrassen, als men haar eene
koelere plaats aanwees , en , bij het uitspreken of hooren
van den naam der bedoelde familie , maar niet altijd dacht aan
een heet klimaat. Ook tusschen de keerkringen zijn bergen ;
en men behoeft het Botanica! Magazine slechts van tijd tot
tijd met aandacht na te slaan , om daaruit te leeren , hoe
in den tuin te Kow menige zeldzame Orchidee eerst in den
jongsten tijd tot bloeien gedreven werd, eenvoudig door haar
eene koelere temperatuur te geven , in overeenstemming met
de hoogte boven de oppervlakte der zee , waarop de plant
door de reizigers in Britsch Indië of elders werd aange-
troffen.

Eene andere bijzonderheid van onze Aitcuba is deze , dat
zij tweehuizig is, d. w. z. dat zij óf alleen mannelijke, of
alleen vrouwelijke, nimmer tweeslachtige bloemen voort-
brengt , en dat men derhalve altijd twee ongelijkslachtige
planten bij elkander moet hebben om op vruchten en kiem-

AUCÜBA JAPONICA.

baar zaad te kunnen rekenen. Nu echter waren de exem-
plaren , die het eerst , en ook alle anderen die later in
Europa ingevoerd werden , uitsluitend vrouwelijk , waarvan
dus ook het natuurlijk gevolg was, dat men, ja, de Aucuba
van tijd tot tijd bloeien , maar toch nimmer versierd zag
met de allerfraaiste glanzig-roode bessen , waarvan men een
paar trossen op onze plaat ziet afgebeeld. Hoe men ook ,
bij eiken nieuwen aanvoer van individuen , hoopte , eindelijk
eens een mannelijk exemplaar machtig te worden — het
was al te vergeefs; en drie vierden eener eeuw moesten
verstrijken , alvorens eindelijk aan den wensch van zoo velen
voldaan konde worden.

Indien onze Lezers soms mochten denken , dat de teleur-

i
stellingen , welke onze kweekers ten opzichte der mannelijke

Aucuba herhaaldelijk moesten ondervinden , het gevolg waren
eener speculatie of van bedrog, door de Japannezen ge-
pleegd, dan zouden zij zich zeer vergissen. Dit toch is
ten duidelijkste gebleken uit de berichten van Robert Fon-
tune , die een groot deel van zijn leven in Japan door-
bracht, en wien de eer toekomt, ons de mannelijke Aucuba
verschaft te hebben. In Japan zelf zijn mannelijke Aucuba? s ,
zoo te zeggen , niet te vinden , en het exemplaar , dat For-
tune naar Europa overmaakte, was dan ook, volgens zijn
eigen verhaal, het eenige , dat hij op zijne reizen meester
kon worden. Dat exemplaar werd het eigendom van den
Heer Standish te Ascot, die zich terstond op zijne verme-
nigvuldiging toelegde , en daarenboven , door het overbren-
gen van het stuifmeel zijner mannelijke op de stempels
zijner vrouwelijke exemplaren , in het bezit geraakte van de
eerste vruchtdragende Aucuba 's, nimmer te voren in Europa
gezien.

Aan den met roem bekenden kweeker Ambroise \ er-

AUCUBA JAPONICA.

schaffei.t te Gend , werd door den Heer Standish het recht
afgestaan, beide Auculas , de mannelijke zoowel als de
vruchtdragende , in den handel te brengen , en van dat Huis
uit kwamen dan ook andere kweekers in het bezit van beide
planten, van welke de laatste, eerst op eene tentoonstelling
te South-Kensington , later (in 1864) op de internationale
bloemen-tentoonstelling te Brussel, en in 1865 ook te Am-
sterdam , de bewondering van elkeen mocht wegdragen.

Eene derde bijzonderheid van onze Aucula is deze , dat
de oorspronkelijke zoowel als de later ing-evoerde exempla-
ren altijd geel gevlekte bladen droegen , terwijl men toch
vooronderstellen mocht , dat in Japan ook wel planten met
effen groene bladen zouden schuilen. Dezelfde Eobert For-
tune , die het geluk gehad had een mannelijk exemplaar te
vinden , stelde Europa ook in het bezit van Aucuba's met
effen groene bladen , maar niet eer dan omstreeks het jaar
1856, derhalve, nadat over den invoer van het eerste bonte
exemplaar eveneens ongeveer 75 jaar waren heengegaan.

Tegenwoordig zijn onze kweekerijen zoowel in het bezit
van mannelijke en vrouwelijke Aucula' 's met effen groene ,
als met gevlekte bladen : en voegen wij hier nu bij , dat in
de grootte dier vlekken , in het meer of minder iugesnedene
dier bladen en de hoogte der individuen, vrij wat verschil
bestaat , dan zal het niemand verwonderen , zoo Avij bewe-
ren, dat de kuituur van Aiicaba japonica eene nieuwe toe-
komst te gemoet gaat.

In het Maart-uommer 1866 van de «Eevue horticole" van
Barbal , vinden wij op blz. 88 en 89 eene lijst der verschei-
denheden, die op dit oogenblik van Aucuba japonica in
Europa bekend zijn. Zij zijn 14 in getal, en heeten :

A. jap. latimaculata (vrouwelijk), A. Jap. bicolor (manne-
lijk), A. jap. picta of limbata (vrouwel.), A. jap. viridis

an. i

AUC'ÜBA JAPONICA.

Pygmaea (vrouwel.), A. jap. pygmaea (mannel.), A. jap. pictvr-
rata (mannel.),' A. jap. macrophylla (?), A. jap. dentata of
macrophylla dentata (?) , A. jap. ovata (mannel.), A. jap.
macwlata (mannel.) , A. jap. longifolia (vrouwel.) , A. jap.
anyustifolia (?) , A. hymalaica (vrouwel.), A. hymalaica ma-
crophijlla (?).

Auciiba hymalaica werd als eene nieuwe soort , afkomstig
van den Himalaya, liet eerst beschreven door Hooker en
Thomson in hunne » lllustrations of Hymalayan-plants" (PI.
XII), en daaruit overgenomen in de » Flore des Serres",
XIII, pi. 1271. Hoewel Hooker en Thomson haar als
eene nieuwe soort aanmerkten, schijnt het toch meer en
meer te blijken , dat zij zich niet boven den rang eener
verscheidenheid van Aucuba japonica verheffen kan.

De bessen der Aiicuba^s rijpen eerst in het tweede jaar na
hare bevruchting-.

Wij kunnen een ieder aanbevelen , den aanleg van perken
met de nieuw gewonnen Aucuba's te beproeven. Het zijn
planten met altijd groene bladen , die dus ook 's winters
nog iets bekoorlijks overhouden , en die , vooral wanneer zij
in vrucht staan , eene schitterende uitwerking te weeg bren-
gen. Ook de talrijke kleurspelingen harer bladen maken de
Aucuba' 's, in den tegenwoordigen tijd, tot modeplanten.

De Aucubd's tieren het weligst op een lagen , vetten ,
met grof zand bedeelden bodem , en op eene liefst ten noor-
den gelegen plaats. Een te lichte grond bekomt haar even
slecht als een zoodanige die kalk bevat. Voor de onmid-

AUCUBA JAPONICA.

dellijke zonnestralen is Aucuèa zeer gevoelig, en in het
voorjaar ziet men hare bladen dan ook dikwerf door de len-
tezon aan hunne toppen verschrompelen. Men vermenigvul-
digt zijne planten door afleg-gers of stekken. Van Houtte
plant de nieuwe verscheidenheden door enten voort.

II. WETENSCHAPPELIJKE M EDEDEEL1 NGEN.

DE ALGEMEENE TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN
22—29 Mei 1866.

Toen, in het vorige jaar, de feestgenooten tijdens de Amsterdam-
sche bloemententoonstelling 'aan het banket in de Parkzaal vereenigd
waren, werd door Dr. Masters, den eersten afgevaardigde van het
tuinbouwgenootschap te South-Kensington , medegedeeld, dat er plan
bestond, in een volgend jaar te Londen eene internationale tentoon-
stelling van tuinbouw, een internationaal congres van plantenkunde
te houden. Er was reden, die mededeeling met luide toejuiching te
ontvangen. Wanneer men de landen optelt, waar de tuinbouw in al
zijne vertakkingen bloeit en als 't ware eene behoefte is geworden voor
het volksbestaan, wordt bij ons Engeland steeds in de eerste plaats
genoemd. Zij , die vroeger de eene of de andere der vele bloemen-
tentoonstellingen, te Londen jaarlijks gehouden, hadden bezocht,
hebben aan de inlandsche vrienden van Flora zonder opsmukking de
schier ongeloofelijke verhalen kunnen doen van uitnemende kui-
tuur, buitengewonen omvang, ongeëvenaarde zeldzaamheid der ten-
toongestelde gewassen, van het tal van bezoekers, niettegenstaande
een twintigmaal hooger entreegeld dan bij ons gebruikelijk, van
de groote zaakkennis vooral bij de meer beschaafde standen, van
het enthousiasme der dames, van de smaakvolle toiletten, en \\;it
dies meer zij, waaruit blijken kon, dat zulk eene bloemententoon-
stelling in Engeland, voor de nobility en gentrv vooral, is een dier
uitstekende nationale feesten, minder luidruchtig, maar niet minder
belangrijk dan de races, de regattas, de cricket-matches of andere
sports. En nu mogt men eene expositie verwachten, merkwaardiger
en uitgebreider dan ooit. België en Nederland waren voorgegaan:,
Frankrijk en Rusland zouden volgen, en daartnsschen zou Engeland
met zijne exhibition bewijzen, dat de roem, die het heinde en ver
als tuiubouwende natie verkregen had, niet onverdiend was. I Lul-
den de Brusselsche en Amsterdamsche tentoonstellingen op waardige
wijze den roem der Belgische en Nederlandsche tuinbouwers ge
handhaafd en de stoutste verwachtingen overtroffen, de bedaardheid

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

waarmede door de te Amsterdam tegenwoordige Engelsehen van
hunne aanstaande flowershow werd gesproken , bewees, dat men daar
den uitslag van den wedstrijd op liet gebied der internationale ten-
toonstellingen met zelfvertrouwen te gemoet zag. Mogt men dus
van de reunie te Londen groote verwachtingen koesteren — dat die
verwachtingen niet werden teleurgesteld, hopen wij in korte kakken
in de volgende bladzijden aan te toonen. De ruimte, ons voor deze
beschouwing in dit tijdschrift toegestaan , zal geene uitvoerige be-
handeling gedoogen. W ij zullen ons dus tot de hoofdmomenten
moeten bepalen.

In December van het vorige jaar werden de eerste mededeelingen
omtrent de Londensche tentoonstelling ontvangen , en aan enkele
der meest bekende kruidkundigen en tuinbouwers uitnoodigingen
gezonden, haar en het daaraan verbonden congres bij te wonen.
Spoedig werd ook het Programma bekend, waarbij in 232 klassen
voor een bedrag van £ 2550 (ƒ :J0U00) aan geldprijzen werd uit-
geloofd. De onderneming was onder bescherming van Ii. M. de
Koningin en andere leden van het vorstelijk huis gesteld; aan een
groot aantal voorstanders van den tuinbouw, die materieele onder-
steuning hadden verleend, werd de titel van Vicepresident toege-
kend; een uitvoerend comité werd benoemd onder het voorzitterschap
van Sir C. Wentworth Dilke , en het secretariaat verdeeld onder de
Meeren Thomas Mooke (voor de tentoonstelling), Dr. Bertholü
Seemann, later vervangen door Dr. Maxwell T. Masters (voor het
congres) , en Dr. Robeut Hoog (algemeen.) De bekende kruidkundige
Alphonse de Candolle van Genève werd uitgenoodigd het congres
te presideeren. Door het bijeenverzamelen van giften en het vor-
men van een waarborgfonds , werden de noodige finantiële voor-
zorgen genomen. Als plaats voor de tentoonstelling werd de ruimte
aangewezen, naast de tuinen van het genootschap te South-Kensing-
ton, waar in 1S62 de wereldtentoonstelling was gehouden; de tuinen
van het voornoemde genootschap werden voor de aanstaande bezoe-
kers der tentoonstelling opengesteld. Voor het congres verkreeg
men de beschikking over het South-Kensington museum, in de on-
middellijke nabijheid der tentoonstelling gelegen. Ook voor eene
feestelijke ontvangst der vreemdelingen werden de noodige maatre-
gelen getroffen, /eer weinige dagen voor de opening der tentoon-
stelling, werden de uitnoodigingen voor den Jury verzonden, en wel
bijna uitsluitend aan Engelsehen; slechts een twaalftal buitenlanders
werden nevens acht en negentig Engelschen gevraagd; Schrijver dezes
had de eer in dien Jury Nederland te vertegenwoordigen.

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

In den ochtend van den 22 Mei kwam die Jury in de gehoorzaal
der South-Kensington. Royal Horticultural Society bijeen en werd
hij in een aantal kleine comité's verdeeld, elk bestaande uit drie of
vier leden; daar ieder comité slechts weinige nonmiers of klassen
van het Programma te beoordeelen had, waren de werkzaamheden
spoedig afgeloopen, zoodat men zich tegen een ure aan een dejeuner
kon vereenigen. Ongeveer gelijktijdig werd de tentoonstelling ge-
opend en door een zeer uitgelezen publiek bezocht, vooral tegen
vier ure, toen de Prins en Prinses van Wales en andere leden
der Koninklijke familie er een officieel bezoek bragten. Des
avonds van denzelfden dag werd in Guildhall, onder het voorzitter-
schap van den Lord-Major van Londen , een luisterrijk banket aan
de leden van den Jury en de vreemdelingen , leden van het congres ,
aangeboden. Men verhaalde ons , dat het afstaan voor deze gelegen-
heid van de Guildhall eene buitengewone gebeurtenis was; nooit
was die voor een dergelijk corporation-dinner beschikbaar geweest,
en men was er thans toe overgegaan om de beleefdheden, aan de
Engelschen en andere vreemdelingen, te Amsterdam, ook door den
Heer Burgemeester, voorzitter der commissie, aldaar in het vorige
jaar bewezen , op waardige wijze te beantwoorden.

Den 23 Mei, ten elf ure des morgens, werd het congres geopend.
Te voren hadden de Heeren Veitch and Sons te Chelsea een hon-
derdtal vreemdelingen en eenige Engelschen aan een uitmuntend
ontbijt vereenigd. De openingsrede van het congres werd door Prof.
de Candolle, den Voorzitter, gehouden over het verband van kruid-
kunde en tuinbouw. Zij werd gedrukt in drie talen en rondgedeeld.
Er was een talrijk publiek , vooral van dames , tegenwoordig , dat
echter langzamerhand verminderde, toen later langere en kortere
verhandelingen, dikwerf over zeer bijzondere onderwerpen, werden
voorgelezen. Het congres heeft den volgenden dag nog een tweede
zitting gehouden ; de werkzaamheden hebben bestaan in het voor-
lezen of bij uittreksel mededeelen van te voren ingezonden stukken ;
zeldzaam heeft er discussie plaats gehad.

De lijst der buitenlandsche congresleden telt 135 namen , waar-
van echter misschien slechts de helft te Londen is geweest. Velen
hadden, door verschillende omstandigheden, hun plan, Londen te
bezoeken, moeten opgeven; de Duitschers waren meestal door den
dreigenden oorlog verhinderd geworden hunne haardsteden te ver-
laten, liet was ons aangenaam onder de bezoekers van hel congres
een aantal der Amsterdamsche gasten van hel vorige jaar te ont-
moeten. Zonder van dr Engelschen te gewagen, die er allen tegen-

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

woordig waren , willen wij slechts enkele namen noemen. Uit Frank-
rijk vonden wij er : André , Barillet , Prof. Lecoq , Pépin , Simon-
Lons , YiLMoia.x ; uit België: Ch. v. Geert, A. v. Geert, Ke-
geljan, Linden, Prof. Morren, Baron Osy , J. Verschaffelt ,
A. YEiisciLvri'LLT; uit Duitschland : Prof. Caspary , Prof. Kaul
Koch, Neubert, Prof. Eeichenb ach , ^VENnLAND ; uit Zwitserland
Prof. Meissner ; uit Nieuw-Grenada ïriana , enz. Algemeen werd
de afwezigheid betreurd van verscheiden Hollanders , die hun bezoek
hadden aangekondigd , in het bijzonder van den geachten voorzitter
van het Amsterdamsche congres , dien men bij voorraad tot Yice-
president voor Nederland had aangewezen.

Den avond van den 23 Mei werd een druk bezocht Conversazione
in de schitterend verlichte zalen van het South-Kensington Museum
gehouden. Kleine reunies hebben bij verschillende leden van het
Bestuur der tentoonstelling of van het congres plaats gehad, o. a. bij
den Yice-president Bla^dy , bij Dr. Hogg , bij Dr. Masters , bij Dr.
Hooker, enz. Door de Engelsche bloemisten is op den £4 Mei
een groot horticulturaldinner te St. Martenshall gehouden , terwijl
de kruidkundigen zich dienzelfden dag vereenigd hebben op het
jaarfeest van de Linean Society. Er is gelegenheid gegeven aan de
vreemde bezoekers op gemakkelijke wijze de vorstelijke tuinen , de
kruidkundige inrigtingen en bijzondere parks te bezoeken , en door
iedereen , die daartoe eenigszins in de gelegenheid was , werd al wat
in zijn vermogen was gedaan , het verblijf aan de vreemdelingen
aangenaam te maken.

Mogt dus het geheel als tuiubouw-feest alleszins als geslaagd be-
schouwd kunnen worden, het meest belangrijk nas ongetwijfeld de
tentoonstelling zelve, waarmede wij ons nu nog eenige oogenblik-
ken zullen bezig houden.

Op het ruime, ten dien einde beschikbaar gestelde, terrein was eene
oppervlakte van ongeveer anderhalf bunder bedekt met eene mon-
stertent, waarvan een gedeelte afgeschoten, beter gesloten en ver-
warmd , en bestemd was voor warme en teére planten. De tentoon-
gestelde gewassen waren op verhevene , met zoden gedekte , perken
terraswijze geplaatst, en aan elke plant was die stand gegeven, soms
ook door haar min of meer schuin te plaatsen , waardoor ze den be-
zoekers het meest in 't oog moest vallen. Ofschoon men nergens de
geheele tentoonstelling in eens kon overzien , zoo had men toch van
de hoogere gedeelten van het terrein vaak treffende gezichten op
enkele groepen. Het geheel voldeed aan het oogmerk in zoo verre, dat
het een aangenaam ensemble vormde, en toch elke tentoongestelde plant

;

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

in het bijzonder deed uitkomen. Volgens het Engelscke stelsel van
exposeeren, mag nooit het individueel effect, door een voorwerp te
weeg te brengen , worden opgeofferd aan de harmonie van het
geheel ; en van daar , dat men hier de moeijelijke taak te ver-
vullen had , niet tegen deze aan den Engelschman dierbaar geworden
gewoonte te zondigen en toch een grootsch geheel zaam te stellen.
Door ongeveer 400 inzenders werden bijdragen voor de tentoonstel-
ling geleverd ; daaronder ook door eenige buitenlanders , vooral uit
België , hoewel de inzendingen uit den vreemde in het algemeen
niet zoo talrijk waren als te Amsterdam. De grootste inzenders
waren: Veitch , Turner, Bull , Williams, Lee; van de buitenlan-
ders : Linden , Mad. Legrelle d'Hanis , Ambroise en Jean Verschaf-
felt. Het bezoek der tentoonstelling is buitengewoon talrijk geweest.
Volgens het oorspronkelijk plan , zou de tentoonstelling slechts vier
dagen (22 — 25 Mei) geopend zijn; de meeste inzenders hebben
echter aan het algemeen geuit verlangen voldaan, en vele der inge-
zonden planten nog langer laten staan, anderen door nieuwe inzen-
dingen vervangen , zoodat men de expositie nog vier dagen (26 — 29
Mei) heeft kunnen verlengen. Toen vooral is het bezoek groot
geweest, en heeft het op enkele shillingsdagen ongeveer 20,000 per-
sonen bedragen. In het geheel is dan ook de finantieele uitslag der
onderneming gunstig geweest. Het is niet noodig geweest het waar-
borgfonds aan te spreken, en men heeft nog een batig saldo over-
gehouden van £ 3,000 (ƒ 36,000) , waarvan een derde gedeelte aan
de Gardeners Koyal Benevolent Institution (pensioenfonds voor oude
tuinlieden) is geschonken. De kosten der geheele onderneming had
men op £ 12,000 (ƒ 144,000) begroot.

W anneer wij nu de tentoonstelling meer in bijzonderheden nagaan ,
volgens de orde van het Programma, dan hebben wij in de eerste
plaats verslag te geven van de nieuwe planten , die belangrijkste groep
onder allen voor den plantenhandel , gelijk onze geachte vriend
Witte teregt in zijn verslag van de Amsterdamsche tentoonstelling
aantoonde. In 6 klassen waren meer dan 100 exemplaren inge-
zonden, vooral door Linden van Brussel (die zes prijzen , waarvan
drie eersten, behaalde), Veitch te Chelsea (zeven prijzen, waarvan
twee eersten), Bull te Chelsea, Standish te Ascot en Williams
te Holloway (elk een prijs). Als nieuwste planten, door den inzender
in 1866 in Europa ingevoerd, werden de volgenden van Linden
met den eersten prijs bekroond : Anthurium regale , Cyanophyllum
spectandum, Philodendrum Lindeni, Maranta Lindeni, Bignonia
ornata en Dichorisandra Musaica. Van denzelfden inzender verkreeg

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

Psychotria nivosa den eersten prijs als bloeijende nieuwste plant en
de reeds genoemde Dichorisandra en Maranta de eerste prijzen als
nietbloeijende nieuwste planten.

Van warme en koude kasplanten in bloem , waren in zes klassen
bijna 400 exemplaren ingezonden, uitmuntende door fraaije kweeking
en bloemrijkheid, en zonder onderscheid van grootereu omvang;
zoogenaamde tentoonstellingsplanten, gelijk men hier zoude zeggen.
Intussclien kon het niet onopgemerkt blijven , dat in de verschillende
verzamelingen telkens dezelfde plantensoorten teruggevonden werden >
zoodat deze afdeeling niet geheel van eentoonigheid vrij te pleiten
was. Om een paar voorbeelden te noemen , vond men in de 28
ingezonden verzamelingen minstens 16 Erica Cavendishi , 12 Bhyn-
chospermum jasmiuoïdes, 8 Genethyllis tulipifera, 8 Pimelea Hen-
dersonii, 8 Acropkyllum venosum , enz.

Van blad- en bonte planten voor de koude en warme kas, waren, in
4 klassen en 29 verzamelingen, een 250tal meest fraaije en groote
planten ingezonden. Ook daar vond men sommige lievelingen der Engel-
sehen zeer dikwijls vertegenwoordigd, b. v. Croton variegatum 16 maal.

Gebroeide bloeijende heesters , heesters met bont afvallend blad ,
klimheesters, waren in enkele verzamelingen vertegenwoordigd. Onder
de nieuwe groenblijvende heesters werd de voornaamste plaats inge-
nomen door de Japansche planten, in 't bijzonder door de nieuwe
verscheidenheden van Aucuba.

Onder de bloeijende collectie-planten nemen in het Programma
de Orchideeën de eerste plaats in, en zij bekleedden die ook op de
tentoonstelling. In 9 klassen waren 38 verzamelingen en meer dan
300 exemplaren ingezonden, allen fraai gekweekt en bloemrijk,
velen zeldzaam, ofschoon wij op vroegere expositiën enkele planten ,
van grooter omvang dan hier te vinden waren, zagen tentoonge-
steld. De Heer Warner, ook in 't buitenland bekend als liefheb-
ber dezer specialiteit, verkreeg den prijs voor 50 stuks in bloem.
Als nieuw e Orchideeën , voor 't eerst in bloem , werden bekroond :
Aërides japonicum van Linden met den eersten en Angraecum
citratum van Veitch met den daarop volgenden prijs.

Van Palmen, Cycadeeën en Pandaneeën waren enkele fraaije ver-
zamelingen voorhanden, echter niet grootscher dan men ze op de
tentoonstellingen van het vasteland gewoon is te zien; daarentegen
waren de Varens van allen aard zeer rijk vertegenwoordigd, en
trokken deze niet het minst de aandacht ook der dames, die de alge-
meene voorliefde deelen voor deze plantenfamilie, die thans in Enge-
land in de mode is; wij zagen die dames dikwerf naauwkeurige aantee-

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

keningen maken, en hoorden ze vaak met kennis van zaken spreken
over de goede of minder goede eigenschappen van de eene of ander
soort voor de Fernery. Een 400tal Varens van groote afmetingen of
in zeldzame soorten waren voorhanden. Niet het minst trokken de
aandacht de prachtige boomvarens , waaronder de reusachtige exem-
plaren uit het Crystal Palace te Sydenham bovenal uitmuntten.
Daaronder Dicksonia antaretica en (Vathea dealbata en medullaris
van 25 voet hoogte, en zich ver uitspreidende bladerkroon.

Enkele verzamelingen van Mossen, Aroïdeeën, Araliaceeën en
Maranta's gaven eene aangename afwisseling.

Ouder de weinige ingezonden Cacti vond men eenige goede soorten.

Van Coniferen waren vele en goede verzamelingen ingezonden;
hoe schoone exemplaren er ook gevonden werden, ze overtroffen niet
wat men van dien aard thans op het vaste land heeft.

Eene volgende afdeeling van het Programma bevatte prijzen voor
verzamelingen uit enkele geslachten. Er waren inzendingen van
Aucuba's met vracht, Musa's, Caladium's, Anthuriuin's (waaronder
fraaije exemplaren van de zoo prachtig rood bloeijende Scherzerianum) ,
Nepenthessen van uitmuntende kuituur, in 't bijzonder door Veitch
ingezonden, Sarracenia's, in buitengewoon goeden staat van kwee-
king, Begonia's, Allamanda's, Croton's, Clerodendron's , Ixora's,
Dipladenia's , enz.

Van Erica's waren fraaije planten voorhanden, enkelen zelf van
buitengewone verdiensten; intusschen waren de inzendingen van dit
geslacht naar evenredigheid niet zoo talrijk en in 't oog loopend als
wij ons herinneren ze op de Engelsche tentoonstellingen , welke wij
ruim twintig jaar geleden bezochten, te hebben gezien.

De inzendingen van Yucea, Dracaena, Agave en aanverwante ge-
slachten, ofschoon zeer fraai en door bijdragen uit België zeer goed
gesteund , bleven achter bij het beste wat men van dien aard op
het vasteland heeft kunnen zien. Lilium auratum was in een
paar verzamelingen in goede planten ingezonden, ofschoon niet zoo
rijk bloeijend als wij wel verwacht hadden. Eene fraaije collectie
Aman llissen, waarvan de bollen uit Nederland afkomstig waren,
overtrof verre de anderen, die slechts middelmatig mogten ge-
noemd worden. De ingezonden Oranjeboomen waren van weinig
beteekenis.

Rhododendron's waren niet talrijk voorhanden, daar de groote
verzamelingen, dit' het voorwerp zijn van jaarlijksche afzonderlijke
tentoonstellingen, nog niet in bloei waren. De ingezonden collec-
tiën muntten echter uit dooi- keur van soorten.

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

Eene belangrijker plaats bekleedden de Indische Azalea's, die, in
240 meest zeer kolossale pyramiden, veel er toe bijdroegen om, tus-
schen de groepen door , schitterende perspectiven en kleureffecten te
weeg te brengen. De kweekwijze van de Azalea's, door de Engelschen
thans aangenomen, verschilt geheel en al van die, op het vaste-
land in gebruik. Op een pyramidswijzen toestel van ijzerdraad
worden de takken met veel zorg uitgehouden , 't geen voor groote
planten , aan een geoefend arbeider , per exemplaar dikwijls een paar
dagen werk geeft. Vooral bij den aanleg moet het snoeijeu en bin-
den met veel zorg geschieden. Men verkrijgt op deze wijze zeer
volkomen pvramidswijze gevormde planten, waar bloemen en bladen,
dank zij de zorg van den binder, zeer juist verdeeld zijn, en zich wel
niet onaangenaam verdringen , zooals bij de plantes d'exposition van
het vasteland wel eens het geval is , maar toch den indruk van eene
stijve 'eentoonigheid geven , die men slechts een oogenblik om hare al-
les overmeesterende kleurenpracht vergeet. Aangenamer ongetwijfeld
en blijvender was de indruk , door de inzendingen van Rozen te
weeg gebragt. Er waren een paar honderd planten, meest in den
lossen pyramidevorm voorhanden. Nooit zagen wij beter knltuur,
en algemeen moest erkend worden , dat de Koningin der bloemen
hier op eene wijze was vertegenwoordigd, die haar, ook onder hare
zoo voortreffelijk getooide zusteren , de vorstelijke eerekroon moest
waarborgen. Het was of eene tooverfee , door een enkelen wenk ,
die struiken met honderden geurige , bloeijende , gelijkmatig geopende
bloemen , te midden van het zuiverste groen had doen ontstaan. Tur-
ner en Paul waren van deze specialiteit de voornaamste inzenders.

Een ander belangrijk deel der tentoonstelling vormden de Pelar-
goniums van verschillenden aard. Steeds eene lievelingsbloem der
Engelschen, vindt zij in al hare vormen, in eiken tijd, hare kundige
en ijverige kweekers. De verzamelingen van grootbloeijende en
fancy Pelargoniums van Turner en Eraser behoefden in niets onder
te doen voor die prachtcollectiën , die wij, vroeger en later, telken-
male op nieuw op de Regent' s Park, Chiswick of Crystal Palace flower-

shows hebben bewonderd. Daarentegen was in de klasse der zonales

... >

en bontbladerige Geraniums zooveel schoons en nieuws bijeengebragt,

als misschien nooit te voren werd gezien. De liefde voor bedding-

plants (planten voor bloemperken) van onze Engelsche naburen is

genoeg bekend. Daaronder bekleeden deze Geraniums een eersten

rang, en niets is sierlijker dan de randen van bontbladerige soorten ,

waarmede men in Engeland dikwerf de perken omgeeft. De mode

heeft aan deze bonte Geraniums eene belangrijke plaats in den te-

TENTOONSTELLING VAN TCINBOIW TK LONDEN.

gcnwoordigen plantenhandel bezorgd; men vindt daarvan reeds
130 en meer soorten in de prijscouranten aangeboden, waaronder
de nieuwsten niet minder dan 42 of 63 shillings ( /' 25 of ƒ 36)
kosten ; en men vindt in Engeland liefhebbers en bloemisten
genoeg, die dien prijs voor een klein jong Geraniumpj e gaarne beta-
len, mits het slechts eene goed verschillende en fraaije afwijking is.

Van Calceolaria's en Fuchsia's zagen wij fraaije planten. Onder
de afgesneden bloemen muntte de Tulpencollectie van Turner uit
door buitgewoon groote bakken (zoo noemt de tulipomaan de bloemen
der late fijne tulpen) van uitstekeuden vorm.

Van Hulsten en andere groene heesters was veel voorhanden,
waaromtrent echter weinig bijzonders valt op te merken. Plaats-
ruimte verbiedt ons bij de zaailingen van florists flowers en andere
planten stil te staan, waarvan een overgroot aantal wasingezonden.

De vruchten en groenten waren in een afzonderlijk afgeschoten
gedeelte der tent geplaatst. Er was in vele opzichten veel uitste-
kends voorhanden, hoewel in 't algemeen, wat de uitgebreidheid
der tentoonstelling betreft, dit gedeelte der exhibition niet in even-
redigheid stond tot het planten-departement. Enkele der voornaamste
tentooiistellers van deze artikelen hadden hunne produkten reeds op
vroegere expositiën verbruikt.

De bouquetten en tafeldecoratiën vielen niet bijzonder in het oog;
van plans, werktuigen en tuinamenblement was velerlei ingezonden,
waarover wij echter meenen hier het stilzwijgen te mogen bewaren,

als meer op nijverheidsgebied te huis bel rende. Deze voorwerpen

waren in de galerijen der Horticultural Society Gardens geplaatst.

Wij mogen niet onvermeld laten dat onder de prijzen voor voor-
werpen van verschillenden aard eene bekrooning te beurt viel aan
den Heer J. A. Willink te Amsterdam voor twee nieuwe Varens
en eene Wolfsklaauw , te weten: Hemionitis Blumeana, Hemionitis
semicostata en Lycopodium tetrastichum. Er was buitendien weinig
of niets uit Nederland ingezonden.

Wanneer wij nu in 't algemeen over deze grootsche tentoonstelling
een oordeel moesten uitbrengen, zoo zou dit niet anders kunnen zijn
dan de verklaring, dat nooit eene bloemenexpositie op grooter schaal
heeft plaats gehad; dat op geene tentoonstelling aan de afzonderlijke
planten meer en beter plaats werd gegeven , zoodal ze overal naauw-
keurig in al hare bijzonderheden konden worden gezien en beoor-
deeld. Wat de ingezonden voorwerpen betreft . zoo droegen die
geheel het Engelse! karakter, daar de weinige buitenlandsche
inzendingen onder die der Engelschen wegzonken. Me bloeijende

TENTOONSTELLING VAN TUINBOUW TE LONDEN.

planten van allen aard , altijd vroeger de uitsluitende sieraden der
flowershows , vertoonden een rijkdom en pracht , waarnaar men , wat
de daar vertegenwoordigde geslachten betreft, op het vaste land tot
nu toe te vergeefs heeft gestreefd. Daarentegen moesten de nietbloei"
jende sier- en bladplanten, op enkele uitzonderingen na, onderdoen
voor 'tgeen het vaste land leveren kan. Eerst in lateren tijd is
voor dezen dan ook de liefhebberij in Engeland opgewekt. Aan de
Engelschen zal de tentoonstelling geleerd hebben , dat hun denkbeeld,
dat oj) eene flowershow alleen bloemen te huis behooren, eene misvatting
is geweest ; dat hunne meening , dat eene bloemententoonstelling voor
het welzijn der planten niet langer dan een enkelen dag duren kan , een
vooroordeel was. In Engeland zal de international Exhibition wellicht
het begin zijn van een nieuw tijdperk voor de horticultuur. Ook de
buitenlander kan er veel geleerd hebben ; hij heeft de buitengewone
voortreffelijkheid van sommige kweekwijzen bewonderd ; het is zijne
taak, zooveel mogelijk te trachten, gelijksoortige uitkomsten te ver-
krijgen. Het is slechts te betreuren , dat zoo weinigen uit den vreemde
in de mogelijkheid waren de tentoonstelling te bezoeken en daar
die leeringen op te doen. Weldra echter zal eene nieuwe gelegenheid
geopend worden, dit internationaal onderwijs voort te zetten. Te Parijs
wordt een doorloopende tentoonstelling van tuinbouw voorbereid ,
welke met de wereldtentoonstelling van nijverheid gelijken tred zal
houden, en waarvan de aanleg, op grootsche schaal, die colossale
onderneming waardig ter zijde staat. Weldra zullen daaromtrent
nadere bijzonderheden bekend worden. Mogten dan de zegeningen
des vredes het mogelijk maken , in ongestoorde vreugde een tuinbouw-
feest te vieren , diegenen evenarend , welke nu drie jaren achtereen
de belangstelling in ruimer en ruimer kring op het edele vak van
den tuinbouw hebben gevestigd.

Gaarne zouden wij in deze schets uitvoeriger geweest zijn. Onze
talrijke aanteekeningen zouden ons in staat hebben kunnen stellen
in vele bijzonderheden te treden , welke misschien voor enkele lezers
niet van belang ontbloot zouden geweest zijn ; wij mogten echter van
het .geduld van zoo vele anderen , die aan een algemeen en kort
overzicht de voorkeur geven , niet meer vergen. Wij stellen ons echter
voor , de Meidagen te Londen op eene andere plaats uitvoeriger te
bespreken, en meenen hen, die meer bijzonderheden wenschen te ver-
nemen , daarheen te mogen verwijzen,

Haarlem , 1 Julij 1S66.

J. H. Krelage.

OPHIOPOGON JAPONICUS AIT.
VAR ARGFNTEO-STRIATUS V.SIEB

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

OPHIOPOGON JAPONICUS ut.

VAR. AROENTEO-STIUATUS HORT. VON S1EB

Ophiopogon japonicus Ait. var. argenteo-striatus hort. v. Seeb. — Plant;)
perennis , herbacea , foliis omnibus radicalibua , in rosulam congcstis ,
peduneulo coramuni sive seapo e ccntro rosulae assurgcnte. — Folia
linearia vel lineari-laneeolata , aeuta, integerrima, glabra, ad margines
punetulis minutissimis scabriuseula, basi alis mi-mbranaceis, subfugaci-
bus, fere decoloribus, translueentibus aucta, vario modo striatim varie-
gata, striis viridibus nunc regulariter eum luteis alternantibus, tune
itenim juxta margines condensatie, itaque medio folio deficiënt ibus,
nonnumquam etia'm juxta unicum niarginem tantum collocatis. — Pedun-
culus communis s. scapus fructifer fere prostratus , basi compressus,
ensiformis, sursum fere triqueter. — Pedieelli bini, terni, quaterni,
juxta scapum fascieulatini sparei, singuli bracteola membranacea ovata
fulti et cum flore suo artieulati. — Flores non vidi! —

In plantil fructifera e quovis pedicello pendentia observavi semina 1 ,
2 vel 3 baccata, profunde coenilea, capsula emarcida trivalvi , subin-
conspieua, praeterea laciniis perigonialibus 6 (alternis utplurimum mino-
ribus) deorsum in tubum coalitis suffulta. — Semina erecta, anatropa,
raphide centrum capsulae spectante. — Spermodermis exterior spon-
giosa; interior chalaza, magna orbiculari insignis.

Folia ad 32 centim. longa, ad 13 millim. lata. Scapus 15 cent. altus.

Florait planta in Horto Sieboldiano prope Lugd. Batavorum; fructus
maturos tulit m. Martio (a°. 1866).

NB. Semina baccata generis „Opbiopogon" ab Endlicheko (Gen. PI.),
Miquelio (Fl. Ind. Bat., III, p. 568), forsitan aliis peipcram tamquam
fructus (baccae) descripta.

De hiernevens afgebeelde plant is van Japansehen oorsprong-,
en werd ons in Maart dezes jaars, ter afbeelding in » Neèr-
land's Planten tuin", toegezonden uit de kweekerij des Heeren
von Siebold nabij Leiden. Zij behoort tot eene familie en
een geslacht , waarvan slechts weinige soorten bekend zijn ,
doch die deze belangrijke eigenschap hebben, dat hare zaad-

OPHIOrOGON JAPONIC'US.

doozen zich reeds openen, lang voordat de daarin opgesloten
zaden tot rijpheid gekomen zijn, waarvan dan ook het gevolg
is, dat men, ten tijde dat deze laatsten hun vollen wasdom
bereikt hebben , slechts weinig meer van de zaaddoos zelve
bespeuren kan. Het is daarom niet te verwonderen, dat ver-
schillende kruidkundigen de rijpe zaden der Ophiopogon's voor
vruchten aangezien en beschreven hebben, te meer niet, daar
die zaden eene sponzige, weeke, donkerblauwe zaadhuid heb-
ben, en derhalve zeer veel op de bessen van andere planten
gelijken. Behalve aan de aanwezigheid van de verschrom-
pelde overblijfselen der zaaddoos aan den voet der blauwe
zaden, herkent men den waren aard dezer laatsten nos: aan
een paar belangrijke teekens — den navel nl. en de zaad-
nerf — die nimmer aan de oppervlakte van ware zaaddoozen
worden aangetroffen.

De verscheidenheid met geel gestreepte bladen van Ophio-
pogon japonicus, waarop deze regels betrekking hebben, werd

eerst kortelings door den Heer von Siebold uit Japan inge-

*
voerd, en is dan ook nog nergens afgebeeld. De Heer Ambr.

Verschaffelt te Gend is er door aankoop eig-enaar van ge-
worden. De plant heeft een zeer eenvoudig uiterlijk, doch
verdient, wegens hare bonte bladen, onder de modeplanten
te worden opgenomen. Buitendien trekt zij de aandacht
vooral door hare donkerblauwe zaden, die, ten getale van
15-20 of meer, tot een tros vereenigd, bij de geelgroene
bladen aangenaam afsteken. Evenals vele andere Japansche
planten, heeft zij slechts eene zeer matige temperatuur noo-
dig, en kan zij derhalve mider de kamerplanten gerangschikt
worden. Men vermenigvuldigt haar door jonge spruiten, die
uit den wortelstok opslaan.

(

COELOGYNE CRISTATA lindl.

(KA5IDRAOENDE COELOGYNE OF HOLSTEMPEL).

Deze Orchidee groeit wild in Engelsch-Indië — eu dat wel
op bergen, 5—8000 voet boven de oppervlakte der zee. Zij
werd tot nog toe slechts eenmaal afgebeeld : in het Bolanical
Register, 1841, pi. 57. De Engelsche natuuronderzoekers,
die haar op hare natuurlijke standplaats waarnamen , beschrij-
ven haar als eene der indrukwekkendste onder de wit bloei-
ende Orchideeën van Britsch-Indië.

Tusschen mos en plantaardigen afval verscholen , kruipen
de harde geschubde stengels onzer plant over eeuweu heu-
gende stammen heen , hunne aanwezigheid verradend door
de groene eironde knollen , welke zij van afstand tot afstand
voortbrengen , en die zelven weder als de dragers van twee
lintvormige bladen zich kennen doen. Tegen den bloeitijd
komen uit den voet der knollen de bloemstengels voor den
dag, elk met 3 — 5 knoppen bezwaard, en aan hun voet door
eenige harde geelbruine schubben ingesloten.

Eene bloeiende CoeJogyne cristata is inderdaad eene heer-
lijke verschijning; want, wordt het oog daarbij ook al niet
door eene mengeling van kleuren geboeid , toch staat men
verbaasd over het boven verwachting zuivere melkwit , de
teêrheid en de doorschijnendheid der blaadjes, die met hun
zessen tot bloemen van circa 8 — 10 centim. in middellijn
vereenigd zijn. Voeg daarbij , dat een der blaadjes de zoo-
genoemde lip , aan hare bovenzijde vijf verheven kammen
draagt, die elk weder met goudgele vleezi»-e tepeltjes bezet
zijn , en ge zult moeten instemmen , dat onze Coelogi/ne aan-
spraak kan maken op eene eereplaats onder hare zusteren.

Volgens Plakchon leidt eene vergelijking tusschen de voor

CO E LOG V N E C RIST AT A .

kweeking geschikte epiphytische (d. i. op andere planten

nestelende) Orchideeën van Azië en die van Amerika, tot
deze gevolgtrekking , dat gene vooral door de bekoorlijkheid ,
deze door den wonderlijken vorm en de g-rootte harer bloe-
nuii uitmunten; dat die bloemen bij genen teederheid van
weefsel aau zoetheid van g-euren en zachtheid van kleuren —
bij dezen statigheid in haar voorkomen aan schitterende tinten
paren. » Dendrobiwms , Aëridesseri, Saccolabinms , Coeloyy-
nen .... het zijn," zegt Plakchon, » dochteren der lucht met
welriekende lippen; aardsche beeldtenissen der houris, die den
Oosterlingen in hunne droomen verschijnen ; vleesehg-eworden
gratiën uit de mythologische verhalen aan de boorden van den
Ganges." »En welke mededingsters stelt Amerika daar-

tegenover?" gaat hij voort. » Slanhopea 's , wie men. zeker
geene grootschheid ontzeggen kan, maar die te weinig leven ,
te veel op modellen van was, op versierselen van candelabres
gelijken; Lycastës, Cattleya's, Zaelia's, Mlltonïas — wel
edel en "-root, en schitterend van kleuren, maar veeleer met
majesteit dan met bevalligheid bedeeld; Odontoglossums ,
Cyrtochilums en Oncidiwms, treffend door bare overeenkomst
met rijk getooide vlinders of wonderlijk gevormde insekten ;
treffend ook door eene plaatsing en rangschikking, die zouden
doen gelooven, dat zij de plant, welke haar draagt, wenschten
te ontvluchten ; maar toch , door de grilligheid harer kleuren
veel meer in overeenstemming met het beeld van den Arle-
quin clan met dat van Adonis."

Inderdaad , men moet Franschman wezen , om zulke gelij-
kenissen te kunnen vinden , wier juistheid geëvenaard wordt
door de zoetvloeiendheid der taal, waarin ze worden uitge-
sproken.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

EEN ENKEL WOORD OVER HET KWEEKEN VAN RHODODENDRONS.

Toen ons onlange, door een der Lezers van dit tijdschrift,
de vraag gedaan werd, welke standplaats het best aan Rho-
dodendrons passen zou , achtten wij liet raadzaam , ons tot
een deskundige , een kweeker ex professo van die planten ,
te wenden , met verzoek om inlichting , welk antwoord op
die vraag het best te geven ware. Wij bedrogen ons niet
in de welwillendheid, waarmee wij verwacht hadden dat aan
ons verzoek zou worden gehoor gegeven , en deelen hier —
ook in 't belang van andere liefhebbers — mede , wat wij
aangaande de onderwerpelijke zaak te weten kwamen.

ERRATUM.

In afl. 9 . blz. 84 , reg. 4 en 5 v. b. staat : „Daar echter de schoon,
verscheidenheden der Rhododendrons doorgaans geen kiembaar zaad
opleveren," - moet zijn: „Daar echter de schoone verseheukn-
heden der Rhododendrons zich doorgaans door haar kxembaar zaad

niet laten voorttelen." ,,„.™,.1.',

Onder de boomachtige Pioenen, blz. 85, verdiende nog vermeld

te ziin geworden: ..

Rococo. Met sering- of lilaklenrige , geheel gevulde, te*

groote, prachtige bloemen.

COELOGYNE CRISTATA.

kweeking geschikte epiphytische (d. i. op andere planten

nestelende) Orchideeën van Azië en die van Amerika, tot
deze gevolgtrekking, dat gene vooral door de bekoorlijkheid,
deze door den wonderlijken vorm en de grootte harer bloe-
tntii uitmunten; dat die bloemen bij genen teederheid van
weefsel aan zoetheid van geuren en zachtheid van kleuren —
bij dezen statigheid in haar voorkomen aan schitterende tinten '
paren. » Dendrobiwms , Aëridessen , Saccolabivms , Coelogy-
nen .... het zijn," zegt Planchon, «dochteren der lucht met
welriekende lippen; aardsehe beeldtehissen der houris, die den
Oosterlingen in hunne droomen verschijnen ; vleeschgeworden
gratiën uit de mythologische verhalen aan de boorden van den
Ganges." »En welke mededingsters stelt Amerika daar-

tegenover?" gaat hij voort. » Stanhopea 's , wie men zeker
geene grootschheid fintzeggen kan , maar die te weinig- leven ,
te veel op modellen van was, op versierselen van candelabres
gelijken; Lycastës, Cattleya's, Laelia's, Miltonias — wel
edel en g-root , en schitterend van kleuren , maar veeleer met
majesteit dan met bevalligheid bedeeld; Odontoghssums ,
Cyrtochilwms en Onciditms, treffend door hare overeenkomst
met rijk getooide vlinders of wonderlijk gevormde insekten ;

"l-.iat.sina- en rangschikking, die zouden

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINUEN.

EEN ENKEL WOORD OVER HET KWEEKEN VAN RHODODENDRONS.

Toen ons onlangs, door een der Lezers van dit tijdschrift,
de vraag' gedaan werd, welke standplaats het best aan Rho-
dodendrons passen zou , achtten wij het raadzaam , ons tot
een deskundige , een kweeker ex professo van die planten ,
te wenden, met verzoek om inlichting-, welk antwoord op
die- vraag het best te geven ware. Wij bedrogen ons niet
in de welwillendheid , waarmee wij verwacht hadden dat aan
ons verzoek zou worden gehoor gegeven , en deelen hier —
ook in 't belang van andere liefhebbers — mede , wat wij
aangaande de onderwerpelijke zaak te weten kwamen.

De Rhododendrons tieren het best op eene opene vrije
standplaats ; in de volle schaduw of onder boomen brengen
zij geene bloemknoppen voort. In alle weelderigheid ziet
men ze daar bloeien , waar zij aan de volle middagzon zijn
blootgesteld ; edoch , daar het een bloemenlief hebber niet al-
leen om rijkdom van bloemen te doen is , maar hij tevens
zoo lang mogelijk genot wenscht te hebben van wat hij met
moeite en zorgen wist voort te brengen , is de raad wellicht
niet overtollig , de perken met Rhododendrons zoodanig aan
te leggen , dat de volle zuiderzon ze niet bereike , omdat
daardoor het spoedig verwelken van de bloemen voorkomen
wordt. — Voor het overige behooreu de Rhododendrons in
boschgrond gekweekt te worden , waaronder men in alg-e-
meenen zin bladaarde verstaat , uit loof hout-bosschen opge-
zameld. Het belang van den houder van Rhododendrons
brengt mede , dien grond jaarlijks te ververschen , hetzij
door er wat nieuwe bij te voegen , hetzij door hem met

8Ü

HET KWEEKEN VAN RHODODENDRONS.

bladaarde, die kunstmatig bijeengebracht en opgetast werd,
en wat verganen koemest, te vermengen. Het verplanten
van de heesters om de 3 of 4 jaar, leidt tot uitstekende
gevolgen.

Rhododendrons , die gebloeid hebben , en waarvan men
geen zaad wil winnen , behooren gesnoeid te worden , zoo-
veel als voor hun vorm , of voor den vorm van het perk ,
waarin zij geplant zijn , noodig is. Men lette echter daarbij
op de plaats der knoppen voor het volgend jaar, die men
1 — 2 Ned. duim onder den uitge bloeiden tros vinden zal.

Oude Rhododendrons , die te hoog of van onder te kaal
geworden zijn , laten zich , als ze gezond zijn , zeer goed
verjong'en , door ze op 3 — 4 palm boven den grond af te
zagen. Uit de achtergebleven stomp ontwikkelen zich dan
al zeer spoedig nieuwe spruiten , die in het tweede jaar na
de operatie, voor een deel althans, zich reeds weder met
nieuwe bloemen tooien.

Men vermenigvuldigt de Rhododendrons door zaad , door
afleggers of door griffeling.

Het zaad wordt in platte schotels met fijngemaakteu
boschgrond , in 't begin van Mei , uitgestrooid , waarbij men
te zorgen heeft , dat de korrels , die men met de hand of
een daartoe geschikt werktuigje even vastdrukt, niet te dicht
op elkander komen te liggen. Vervolgens zet men die scho-
tels zeer warm , doch in de schaduw , dicht onder het glas ,
en besproeit ze dikwerf, met behulp van een fijnen strooi-
gieter. De ontkieming volgt dan reeds den 6den , 7clen of
gsten iag. — Zoodra de plantjes 4 — 5 blaadjes hebben ,
worden ze in andere platte schotels overgeplant , in dezelfde
soort van aarde , en op dezelfde warme plaats in de scha-
duw neergezet. Tegen den winter echter brengt men ze
over naar de oranjerie , om ze dan , in 't eerstvolgend VOOr-
B.-i

HET KWEEKEN VAN UHODOÜENDRONS.

jaar , in kleine potten of in den vollen g-rond , doch dan
geheel in de schaduw, uit te pooten.

Daar echter de schoone verscheidenheden der Rhododen-
drons doorgaans geen kiembaar zaad opleveren , vermenig-
vuldigt men deze door afleggers , of, om niet te lang op
eene goede uitkomst te behoeven te wachten , en zich zoo
min mogelijk aan mislukking bloot te stellen , door griffeling.
Hieronder verstaat men die handelwijze , waarbij eene versch
afgesneden entloot met hare wond vlakte tegen een even dik
en op de zelfde wijze afgesneden wildstammetje aangelegd en
bevestigd wordt.

Rhododendrons , uit afleggers verkregen , zijn geschikter
voor den vollen grond dan die door griffeling werden voort-
gebracht , en dat wel eenvoudig om deze reden , dat het
wildstammetje , waarop gegriffeld werd , bij of in den grond
dikwerf nieuwe scheuten maakt , welke een zeer nadeeligen
invloed op het edelrijs of de daaruit opgegroeide veredelde
plant teweeg brengen. Plant men daarentegen zulke door
griffeling verkregen individuen in potten uit , dan heeft men
van die verderfelijke uitspruitsels weinig of geen last, al
ware het alleen , omdat zulke pot-Rhododendrons niet oud
worden.

Daar nu het teelen van afleggers soms onmogelijk is en
soms ook zeer veel tijd vordert, zoo is het duidelijk, dat hij
die in het bezit van nieuw uitgekomen verscheidenheden
van Rhododendrons komen wil , niet te lang nadat zij wer-
den aangekondigd , zich met gegriffelde exemplaren zal moeten
tevreden stellen. Mocht men echter enkel afgelegde planten
verlangen , dan zou men meer geduld moeten oefenen om in
haar bezit te komen , en zich in elk geval in zijne keuze
beperkt zien. O.

III. AANBEVELENSWAARDIGE PLANTEN UIT BINNEN-

LANDSCHE TUINEN EN BUITENLANDSCHE
TIJDSCHRIFTEN.

AANBEVELENSWAARDIGE PIOENEN.

De volg'ende verscheidenheden van Pioenen worden door
den Heer K. J. W. Ottolander te Boskoop ten zeerste
aanbevolen :

«. Onder de boomachtigen :

Elisabeth (Casoretti). Helder vrolijk rozerood (» ponceau
vii""), zeer gevuld. De goed ontwikkelde bloemen hebben
eene middellijn van 20 — 23 Ned. duim. Deze verscheiden-
heid is de prachtigste onder de ware boom-Pioenen.

Kaiser Leopold en Karl V , die zeer weinig van elkan-
der verschillen , en zeer gevulde melkwitte bloemen dragen,
bijna zoo groot als die van de variëteit Elisabeth.

Eegia. Met bloemen , welke in kleur met die der gewone
boom-Pioenen overeenkomen , maar grooter en fraaier zijn.
h. Onder die , welke het midden houden tusschen
Paeouia arborea en Paeo/üa herbacea.

Rubra odorata. Fraai, vrolijk, schitterend-lichtrood ; half
dubbel ; aangenaam van reuk.

Colonel Malcolm (Fortuue). Helder-purper , zeer gevuld.
Groote bloem.

Dr. Bowring (Fortune). Rozerood met lila nuance. De
bloemen hebben den vorm van anemonen.

Lord Macartney (Fortune). Zalmkleurig , met rozerood
en scharlaken geschakeerd ; zeer fraai.

Osiris (Fortune). Donkerrood (als van klaprozen); fraai.

Pureurea (Fortune). Fraai purper-violet. Heldere kleur.

AANBEVELENSWAARDIGE PIOENEN .

Reevesiana (Fortune). Donker-rozerood met bloedrood ge-

schakeerd. Geheel gevulde bloem.

Robert Fortune (Fortune). Scharlakenrood met rozerood
geschakeerd. Half gevulde , zeer schoone bloemen.

Salmonea (Fortune). Half rosé , half zalmkleurig. Zeer
fraaie, geheel gevulde bloemen. Eene der schoonste ver-
scheidenheden.

Vivid (Fortune). Donker-purper , later zwart-purper. Half
gevuld. Uitloopende kleur.

Zenobia (Fortune). Violet-purper , later bijna zwart, nog
donkerder dan Vivid. Half gevuld.

De bloemen van al deze door. Fortune ingevoerde Chine-
sche Pioenen rieken liefelijk.

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEN.
A. VOOR DE ORANJERIE EN KAAPSCHE KAS.

38. Thibaudia coronaria Ifook fil. (Bot. Magaz. , 18G6,
pi. 5575). Deze plant , door Linden als Ceratostemma coro-
naria in den handel gebracht , is afkomstig van den Andes-
keten in Mexico , en doet zich voor als een kleine , zeer
vertakte , stijve heester , met krachtige bleekgroene takken ,
die, evenals de bladen, bloemstelen en kelken, met ver-
spreide , losse , zachte , uitstaande haren bezet zijn. Bladen
talrijk, afstaand en neergebogen, ^ P. dm. lang, eirond,
stomp, gaaf, aan de donker-glanziggroene bovenzijde meest
onbehaard, aan de onderzijde bleeker, zeer kort gestoeld.
Bloemstelen in de bladoksels gezeten, zoo lang als de bladen,

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEN.

wollig. Bloemen afzonderlijk of twee aan twee bij elkander ge-
plaatst , knikkend of overhangend , ca. 1 P. dm. lang , met
een bleekgroenen , vijfhoekigen , vijftandigen kelk en eene
nauwe, kroes- of buisvormige, in 't midden opg'eblazen, stomp
5-hoekige , donkerroode , glanzige , gebeel onbebaarde kroon.
Kroontanden teruggeslagen.

39. Iris reticulata Bieb. (Bot. Magaz., 1866, pi. 5577).
Eene Iris met zeer welriekende purperen bloemen , goudgeel
gevlekt op de buitenste slippen , die als voorjaarsplant zeer
wordt aanbevolen. Te Kew bloeide zij in Maart. Opmer-
kelijk zijn bij deze soort de zeegroene stomp-vierkante bladen.
Iris reticulata groeit oorspronkelijk in G eorgië , Klein-Azië ,
Kurdistan, Syrië en Perzië, en blijft over met een knol.

40. Ceropegia sorcria Harvey (Bot. Magaz., 1866, pi.
5578). Deze Ceropegia behoort, evenals andere soorten van
het zelfde geslacht , tot de slingerplanten , en is afkomstig
van de Kaap. Zij heeft draderige stengels , lange , smalle ,
van onder zeegroene bladen, en bleekgroene bloemen met
teruggeslagen lobben. Deze lobben zijn donkergroen aan de
bovenzijde , doch geschakeerd met eene dubbele rij purperen
strepen , en rozerood aan de onderzijde.

41. Scilla Cooperi Hooker (Bot. Magaz., 1866, pi.
5580). Eene Kaapsche Liliacee met een purperen bol van
de • grootte eener kers ; smal-lancetvormige bladen , die aan
hunne ondervlakte eenige purperen strepen , en aan hun voet
daarenboven purperen vlekken doen zien , en een groenen
bloemstengel , die korter is dan de bladen. De bloemen vor-
men een 2 — 3 P. duim langen tros, ziju dicht opeengedron-
gen, doukerrood-purper , en gesteeld. De bloeiende plant
gelijkt veel op eene Drimas , maar wijkt van de typische
soort van dit geslacht af door hare horizontaal uitstaande ,
niet teruggeslagen , bloemslippen en het getal eitjes , dat , in

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEN.

elk der hokjes van den eierstok, niet meer dan 2 bedraagt.
Sc. Cooperi is zeer verwant aan Sc. Berthelotii.

42. Myrsiphyllum asparagoides MUI. Deze plant , koe-
zeer reeds in 1702 door de Hertog-in van Beaufort van de
Kaap in Engeland ingevoerd , geraakte echter in later tijd
verloren , en zoo doende in vergetelheid. Nu zij echter in
Januari dezes jaars te Kew weder bloeide , achtte Dr. Hoo-
ker het niet ongepast, het feit ter algemeene kennis te
brengen , en de plant op nieuws als sierplant voor de oran-
jerie aan te bevelen , en dat te meer , daar zij , in bloeienden
staat , uitmuntend ter opluistering bij feestmalen dienen kan.
De plant is eene klimplant met heen- en weêrgebogen tak-
ken , bladen (eigenlijk bladachtige takken) in vorm gelijk
aan die van Ruscus aculeatus , en welriekende , hangende ,
witte bloemen. — Redoute was de eenige, die er, in zijn
werk over de Liliaceeën, eene afbeelding van gaf (pi. 442).
•

B. VOOR DE WARME KAS.

43. Eulophia euglossa Rckb . f.1. (Bot. Magaz. , 1866,
pi. 5561). Eene Orchidee van de boorden der Old-Calabar-
rivier , door Mann naar Kew gezonden , maar als sierplant ,
wegens hare bijna geheel groene kleine bloemen , niet aan
te bevelen. Zeer opmerkelijk zijn bij deze plant hare meer
dan spanlange knolvormige stengels , die veel op de
fossile calamiten van den nieuwen rooden zandsteen gelijken.

44. Tillandsia xiphioides Ker (Bot. Magaz., 1866, pi.
5502). Reeds afgebeeld in het Botanical Register pi. 105.
Eene kleine stijve Bromeliacee , geheel niet een zilvergrijs
vilt bedekt , en gevormd uit eene rozet van smalle , naar

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE PLANTEK.

voren priemvormige , ongewapende bladen en eene 2 — 4 P.
duim lage aar van tweerijige , witte , zeer welriekende bloe-
men , die elk uit den oksel van een smal lang schutblad te
voorschijn komen , en wier bloembladen gekroesd zijn. Deze
plant is afkomstig van den voet der Cordilleras bij Mendoza.

45. Bromelia fastuosa Lindl. , var. Bergemanni Regel
(Gartenflora, 1866, pi. 493). Eene der prachtigste Bro- ■
meliaceeën uit de groep van Bromelia antiacantka Bertoloni,
door Beer tot het geslacht A/jallostachys verheven. Uit het
centrum der bladerrozet rijst eene pyramidale bloempluim op
van bijna 1 P. voet hoog , wier centrale as en armen , even-
als de eierstok , met een aschgrauw vilt bedekt zijn. De
bloembladen zijn paars. De hoogste stengelbladen vuurrood,
de lagere groen , allen omgekruld , smal en lang , sterk ge-
wapend. De schutbladen nemen van onder naar boven in
omvang af; de allerhoog'sten zijn ongewapend en vliezig.

46. Habranthus fülgexs Hook jil. (Bot. Magaz.^ 1866,
pi. 5563). Deze nie'uwe Aniaryllidacee is het naast verwant
aan II. pJujcelloides (Bot. Reg. pi. 1417), maar verschilt
daarvan door tweemaal aanzienlijker hoogte, prachtiger kleur
der bloemen , gele helmdraden , langere en breedere bloem-
bladen , en een kraus van gevorkte schubben aan den voet
der kroonbladen , in plaats van een vliezigen ring. De plant
bloeit in April , en beveelt zich aan door hare groote schar-
lakenroode bloemen, die, ten g'etale van 7, aan den top van
den l;j P. voet hoogen vingerdikken bloemstengel in een
scherm bij elkander zitten. Deze bloemstengel komt uit
het midden van eene rozet van 10 — 12 P. dm. lange,
^ — f dm. breede , naar buiten omgekrulde , zeegroene bladen
te voorschijn.

47. Dendrobium dixanthum Rchb.jïl. (Bot. Magaz., 1866,
pi. 5564). Deze Orchidee werd in 1864 in Moulmain ont-

AANBEVELENSWAARDIGE GEMENGDE TLANTEN.

dekt door Parish en bloeide in den voorzomer van 1865 bij
de Heeren Low. Zij Leeft fraaie gele bloemen ; grasachtige ,
3 — 4 P. duim lange, puntige bladen, en rolronde stammen
van ^ meter hoog.

48. Peristrophe lanceolaria Nees (Bot. Magaz. , 1866,
pi. 5566). Eene Acanthacee met groote paarse bloemen ,
uit Moulmain afkomstig en door Parish ontdekt. Zij bloeide
in den afgeloopen winter te Kew.

49. Batemannia grandiflora Rchb. fil. (Bot. Magaz. ,
1866, pi. 5567). Jaren geleden werd deze Orchidee door
Linden ingevoerd uit N. Granada, waar zij op 4000 P.
voet boven de zee voorkomt. Zij heeft eironde lobben , elk
met twee leerachtige , breed-lancetvormige , bladen en bloem-
trossen van 2-5 bloemen, die uit den voet der stengels
oprijzen. Hare kelk- en bloembladen zijn laneetvormig , uit-
gespreid, groenachtig met purperen strepen. De lip is
drielob^ig' , witachtig met purperen strepen, en verheven ge-
tande kammen. - Eene zeer fraaie mSar zeldzame plant.

IV. ROEKAANKONDIGINIJKN.

Manuel de l' amateur des Jardins. Traite général d' lior-
ticulture, par MM. J. Decaisne et Cu. Naudin. - Tomé II.
Paris 1866. (fr. 7.50.)

Op blz. 40 van den vorigen jaargang van dit Tijdschrift
werd het eerste deel van dit werk doof ons aangekondigd ,
weshalve het ons niet ongepast voorkomt, ook bet 'i . nu

J PO

BOEKAANKONDIGINGEN.

onlangs in het licht verschenen , kortelijk bij onze Lezers in
te leiden.

Dit 2e deel , op de zelfde , uiterst nette , wijze als het lc
uitgevoerd, telt 824 bladz., en bevat 214 voortreffelijke hout-
gravuren, een klimatologisch kaartje van Frankrijk en een
platten grond , waarop eene geschikte verdeeling van kleuren
is aangegeven. Op 4 na, stellen de houtgravuren allen
planten voor; eene uitzondering op dien regel maken slechts
fig. 1 , waarop het plan voor een lusthof uit den tijd van
Hendrik IV ; fig. 2 , waarop het plan van het park van St.
Germain en Laye ; fig. 3 , waarop het plan voor een doolhof
(in 1 G53 geteekend door Mollet) , en fig. 4 , waarop het
plan voor eene nieuwerwetsche buitenplaats is afgebeeld.

Op eene inleiding en een le Hoofdstuk, aan de klimato-
logie van Frankrijk gewijd , volgt een 2e , waarin over den
aanleg van bloemtuinen , parken , buitenplaatsen , enz. ; een
3e, waarin over de klassieke, minder aan mode onderhevige
planten gehandeld wordt, welke op den vollen grond ter ver-
siering gebezigd worden, nl. de Rozen ,. Anjelieren, Tulpen,
Hyacinthen , Lelies , Hemerocallissen en andere Liliaceeën van
den 2en rang , Aniaryllideeën , Irideeën , Primula's en Auri-
cula's, Violen (Pensees), Anemonen en Ranonkels, Chrysan-
themums , Madeliefjes en Dahlia's ; een 4e , gewijd aan de
beschouwing der zoogenoemde fautaisie-planten voor den vollen
grond en voor perken ; een 5e , waarin de klim- en slinger-
planten ; een 6e , waarin de groote decoratieve g-ewassen ; een
7e, waarin de oever- en waterplanten en die voor aquaria;
en eindelijk een 8% waarin de potplanten voor buiten, de
kamer- en vensterplanten, de alpen- en rotsplanten, de Varens
en Lycopodiums aan eene grondig-e beschouwing onderwor-
pen worden.

De fantaisie-planteii , wier aantal zoo ontzaggelijk groot

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

ATACCIA CRISTAÏA kunih.

De zonderlinge plant , welke wij hiernevens aan onze
Lezers voorstellen, is van Aziatisehen oorsprong-, en werd
op Malacca en de Maleische eilanden in 1820 — 22 ontdekt
door den Engelschen reiziger Jack. Haar invoer in Europa
dagteekent van 1850. Zij werd in Engeland aanvankelijk
als Tacca integrifolia beschreven . doch later , na een nauw-
keuriger onderzoek , herkend voor Ataccia cristata. Afbeel-
dingen van de plant vindt men in het Bot. Magazine (pi.
4859), in den Jardin fleuriste van Lemaire (II, pi. 186 —
187), in de Flore des Serres (IX, pi. 860—861) en in de
Revue horticole (1866, N°. 3); die van laatstgenoemd tijd-
schrift is echter beneden het middelmatige. Ataccia cristata
behoort tot de familie der Taccaceeën, en is zoo nauw aan
het geslacht Tacca verwant, dat meer clan eenmaal de vraag;
geopperd werd , waarom men haar niet onder dit laatste eene
plaats heeft aangewezen ?

Zooals uit onze ongekleurde schets gezien kan worden ,
behoort Ataccia cristata tot de zoogenaamde overblijvende
planten met eejie rozet van wortelbladen. Inderdaad vindt
men van de laatsten een vier-, vijf- of zestal in eene zeer
gedrongen spiraal op een vleezigen geringden knol gezeten.

38. I

ATACTIA CKISTATA.

en ziet men ze op gezette tijden verflensen en afvallen, om
later weder door anderen vervangen te worden. Die bladen
hebben een vrij langen gesleufden steel , en zijn voor het
overige langwerpig , aan beide uiteinden spits , gaaf en gol-
vend van rand , en , vooral aan de onderzijde , van sterk
vooruitspringende nerven voorzien. Uit hun midden rijst
een bloemstengel op , die de bladen in lengte nabij komt ,
en aan welks top men een scherm van donkerbruine , aan
lange stelen naar ééne zijde neerhangende bloemen aantreft ,
afgewisseld met tal van lange bruine draden , en dat alles
omgeven : eerst door twee lichtpurperen , beiden naar boven
gerichte, en dan door twee bruingroene schutbladen, waar-
van het eene naar boven , doch het andere naar onder ge-
keerd is. De bloemen zelven bestaan uit een 6-slippig
bloemdek , welks slippen in den knop tot een kegel vereenigd
zijn (zie onze schetsteekening) , doch zich later geheel naar
achter terugslaan; 6 meeldraden, en een bijkans zittenden
zeslobbigen stempel. De eierstok , die onder de bloem gezeten
is, is 1-hokkig en bevat talrijke eitjes aan drie peripherische
zaadlijsten. — De lange draden tusschen d.e bloemen worden
door den eenen Schrijver voor onvruchtbare bloemstelen , en
door den anderen voor schutbladen gehouden.

Men vermenigvuldigt deze plant , die in de warme kas
te huis behoort, door uitspruitsels van den in den grond
verborgen vleezigen knol.

Onze afbeelding werd in Maart dezes jaars vervaardigd
naar een exemplaar, toebehoorend aan den Heer Groexe-
wegen alhier.

B0EKAANK0ND1GIKGEN.

is , volgen elkander in alphabetische orde op , maar komen
slechts in zoo verre in dit werk voor, als zij werkelijk aan-
spraak op onderscheiding kunnen maken ; in 1 64 artikelen
vindt men ze hier opgesomd. Al wat van die planten we-
tenswaardige gezegd kan worden , wordt in bondigen stijl
meegedeeld. — Het hoofdstuk over de klim- en slingerplan-
ten is in tweeën verdeeld , en handelt eerst over de soorten
met een kruidachtigen , later over die met een houterigen
stengel. — Evenzoo vindt men de groote , voor decoratie
geschikte , gewassen in twee groepen saamgevat , waarvan
de eerste over de éénlobbige (Araceeën , Gramineeën , enz.),
de tweede over de tweelobbige soorten handelt. In heide ru-
brieken worden de planten naar de natuurlijke familiën op-
gesomd , waartoe zij behooren.

Onder de oeverplanten , treffen wij ook eerst de één- , latei-
de tweelobbige soorten aan. De eigenlijk gezegde waterplan-
ten , waarop de aandacht gevestigd wordt , zijn : de Nym-
phaea's, de Euryale's, Victoria regio,, de Nelumbiums, Lim-
nocliaris JTumbohltii , Owoirandra fenestralis en Vallisneria
spiralis.

De afdeeling , aan de potplanten voor buiten , en aan de
kamer- en vensterplanten gewijd, beslaat 76 bladzijden. Men
vindt er de Fuchsia's, Pelargonium's, Calceolaria's , Violie-
ren , Lobelia's , en eene menigte andere planten in vermeld ,
te veel om hier te noemen. -- In de afdeeling over de alpen-
en rotsplanten, wordt over Gentiana's, Saxifraga's, Epime-
diums, enz., gehandeld. — Ook de weinige bladzijden , aan
de Varens gewijd, bevatten keur van opmerkingen over deze
schoone plantengroep.

Op het 2° deel van het » Mamiel" moeten nog twee ande-
ren volgen, waarvan wij hopen, later verslag te kunnen
uitbrengen. O.

BOEKAANKONDIGINGEN.

Handboek voor den Bloementuin , met opmerkingen voor
de behandeling der planten in de koude en warme kas, door
H. Witte, Hortulanus aan 's Rijks Academie-tuin te Leiden.
Groningen 1866. — ( f 2.50). — Ofschoon wij dit werk
reeds in het Juli-nummer van » de Tijdspiegel" hebhen aan-
gekondigd , zoo achten wij het toch van onzen plicht , daarop
ook te dezer plaatse met een enkel woord de aandacht te
vestigen. - - Dat woord is een woord van aanbeveling. Voor
tuiniers en liefhebbers beiden kan dit handboek als eene
vraagbaak beschouwd worden, zoowel om zijne volledigheid,
als omdat de Schrijver, uit den aard zijner betrekking, in
staat was , uit eigen ondervinding te spreken , en te gevoe-
len , welke onderwerpen oppervlakkiger , welke anderen daar-
entegen vollediger behoorden behandeld te worden.

Het boek beslaat 338 bladzijden , en is in 5 afdeelingen
verdeeld , die ten titel voeren : I. De Bloementuin («. Alge-
meene beschouwingen ; b. Ligging ; c. Aanleg of indeeling
en inrichting; d. Beplanting; e. Onderhoud); II. Bakken en
Kassen («. Bakken; b. Kassen; c. Kweeking); III. Maande-
lijksche werkzaamheden in den tuin , de bakken en de kas-
sen; IV. De wetenschappelijke kunsttermen; V. Alphabeti-
sche opgaven van eenige der meest aanbevelenswaardige
planten (a. Voor den tuin ; b. Voor de koude kas ; c. Voor
de warme kas). — Genoemde afdeelingen omvatten te samen
90 artikelen , die elk over een afzonderlijk onderwerp han-
delen , zoodat de rijkdom van stof daaruit wel kan worden
afgeleid.

De uitvoering van het werk is zeer loffelijk , en den Uit-
gever wordt dan ook een ruim debiet van dit Handboek
toegewenscht. O.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELINGEN.

IMMORTELLE S.

In de bloemenspraak worden onder den naam van » Im-
mortelles" wel zeer verschillende planten saamgevat, maar
dan toch altijd de zoodanigen , wier bloemen , in plaats van
binnen weinige dagen te verleppen , jaren achtereen met
hare kleuren blijven prijken ; jaren achtereen haar oorspron-
kelijker! vorm behouden ; jaren achtereen het oog blijven
boeien. Immortelles zijn het beeld eener nimmer verwel-
kende jeugd — het beeld dus der onsterfelijkheid ; en hij ,
die zijne dooden liefheeft, legt een krans van die bloemen
op de kille grafzerk neder , als wilde hij daarmede te kennen
geven : eeuwig blijf ik aan u denken ; uw beeld is onveran-
derlijk in mijn hart gegrift ; moge uw aardsche kleed zijn
afgelegd , de eter van uw zijn , uwe ziel , leeft daarboven
in eeuwigheid !

Maar wat zijn ju Immortelles? Botanisch gesproken , zou
hierop kunnen geantwoord worden : soorten van de geslachten
ZIelichri/sum , Onaphalium , Xeranthemum en Aphclexis ; vat
men die vraag echter in anderen zin op, en wenscht men er
meê uit te drukken , dat men gaarne iets meer omtrent de
oorzaak van de duurzaamheid dier bloemen zou wenschen te
weten , dan zou ook de te geven inlichting in een ander
kleed behooren te worden gehuld. Wij willen trachten, aan
de weetgierigheid onzer Lezers , voor zoo ver zij tot de laat-
ste kategorie behooren , te hulp te komen.

In de eerste plaats is het daartoe noodig, een blik te wer-
pen op den bouw van zulk een bloempje , dat men » Im-
mortelle" heet. Neemt men dit in de hand, en snijdt men
het van boven naar onder midden door , dan zal men , in de
eerste plaats, niet kunnen nalaten, de opmerking te maken ,

IMMORTELLE*.

verloren gaat en door lucht wordt vervangen. Beide om-
standigheden kunnen niet anders dan de duurzaamheid dier
celletjes, en dus ook der schubhetjes ten zeerste bevorderen,
want waar water ontbreekt, en de stofdeeltjes niet tot een
ijl , maar tot een dicht geheel verbonden zijn , daar wordt

dat zulk een geel bolletje eigenlijk niet ééne , maar eene
verzameling van bloemen is ; bloemen echter , die klein en
dicht op' elkander gezeten zijn, en die, naar buiten, door
verscheiden kransen van droog-e schuimen omgeven en van
de buitenwereld afgesloten zijn. Juist die kransen van drooge
schubben echter zijn het, die voor ons het wezen der »Iru-
mortelles" uitmaken, en daaruit vloeit derhalve voort, dat,
wanneer men de » Immortelles" met den naam van bloemen
hoort bestempelen , men die qualificatie in figuurlijken zin
behoort op te vatten , in zoo verre althans het onverander-
lijke , waarop men het oog heeft , niet door bloemen , maar
door blaadjes wordt voortgebracht , welke rondom hoopjes van
bloemen gezeten zijn , en , zonder tot deze laatsten te be-
lmoren , ze echter koesterend omhullen. De werkelijke bloe-
men der Immortelles zijn even vergankelijk als die van
andere planten.

Dat nu de schubachtige blaadjes , die aan de toppen der
takken telkens een bekertje — de kruidkundigen zeggen :
een omwindsel — vormen , waarin een zeker aantal ver-
welkte bloempjes opg-esloten liggen , zooveel weerstand bieden
aan uitwendige invloeden , die anders niet nalaten plantaar-
dige voortbrengselen aan te tasten , ligt in hun stevigen
bouw en hunne armoede aan water. Onder dien stevigen
bouw verstaan wij , dat de mikroskopisch kleine kluisjes of
celletjes, waaruit elk blaadje bestaat, zeer harde wanden

hebben , en onder armoede aan water , dat de inhoud van

. . ... . <

die kluisjes, hoewel oorspronkelijk vloeibaar, echter spoedig

IMMORTELLES.

de verwoesting , zoo al niet onmogelijk gemaakt , dan toch
in elk geval aanmerkelijk getemperd.

Al is het echter waar, dat de gekleurde blaadjes der
Immortelles van nature droog zijn, zoo verhindert zulks toch
niet, dat zij waterdamp uit de lucht tot zich kunnen nemen.
Zij geven dien echter ook weder even spoedig af als de
lucht wat drooger wordt , en verdienen derhalve onder de
hygroscopische voorwerpen gerangschikt te worden. Vochtige
Immortelles zijn beter gesloten dan drooge.

De Immortelle , waarvan gewoonlijk kransen en andere
versierselen vervaardigd worden, heet Helichryswffl, oriëntale,
en groeit oorspronkelijk op het eiland Candia in de Middel-
landsche Zee. Hoewel zij in noordelijker landen wel als
sierplant gezien wordt, zoo gaat toch hare kweekhig in het
groot aldaar met tamelijk veel bezwaren verbonden. Zóó
b. v. , dat, van geheel Frankrijk, alleen de zuid-oostpunt of'
de provincie Provence , de geschiktheid schijnt te bezitten
om die plant , zonder te veel opofferingen , voort te brengen.
Andere soorten van Heüchrxjsmn , zooals II. bracteatum en
macranthum, beiden van Nieuw-Holland, worden wel in tui-
nen aangetroffen , maar niet om bare bloemhoofdjes verbouwd.

De natuurlijke kleur der echte Immortelles is de gele.
Andere kleuren komen wel bij andere soorten , maar niet bij
Helichrysum. oriëntale voor. Tegenwoordig echter voorziet
men in dit gemis aan verscheidenheid , door bloemhoofdjes
van laatstgenoemde plant door kunst te verwen , zoodat men
ze in allerhande tinten bestellen of bekomen kan.

Ons vaderland levert ééne Immortelle in het wild op, n.1.
HelicJtrysum arenarium , die men op de vestingwerken pm
Nijmegen en verder bij Coevorden en bij Rozendaal gevon-
den heeft. Ofschoon ook deze soort prachtige gele bloem-
hoofdjes heeft, zoo wordt zij toch, evenmin als andere harer

(1866, blz. 303), geeft Jacob Klier van Weeneu eene me-
thode aan de hand om Paeonia Moutan 14 dagen vroeger
dan gewoonlijk te doen bloeien. Deze methode bestaat
hierin , dat men stekken van genoemde plant ente op de
vleezige wortels van Paeonia arletina , anomala , corattina ,
davurica en dergelijken, doch niet op Paeonia edulis , enz.
Daar eerstgenoemde vier soorten 30 dagen vroeger dan laatst-
genoemde met hare talrijke verscheidenheden, en 14 dagen
vroeger dan Paeonia Moutan bloeien , zoo is het zeer ver-
klaarbaar , dat deze , onder den invloed dier soorten op-
groeiend, ook tot een vroeger ontplooien harer knoppen
gedreven wordt.

Voor het overige verklaart Klier , dat zijne methode niet
nit een theoretisch oogpunt, maar op g-rond eener 30-jarige
ervaring, de krachtigste aanbeveling verdient. Binnen een
paar jaar bereiken de geënte exemplaren een buitengewonen
omvang, daargelaten dat hunne bloemen' veel grooter en
weelderiger zijn dan die, welke door eene enting- op Paeonia
edulis verkregen werden. q

IMMORTELLE^ ;

verwanten, in het groot gekweekt. Men is eeumaal aan
den fraaien vorm , de gevuldheid en de grootte der klassieke
Immortelles zoodanig gewoon geraakt, dat men hare plaats
door anderen niet wil zien ingenomen.

FTelichrysum oriëntale tiert van nature op rotsachtige
gronden en weerstaat de brandendste zonnehitte.

MIDDEL OM PAEONIA MOUTAN VEERTIEN DAGEN VROEGER DAN
GEWOONLIJK TE DOEN BLOEIEN.

In de Hamburg-er » Garten- und Blunienzeitun°' " van Otto

TURKSCHE TARWE (Z E A MAÏS) MET GESTREEPTE BLADEN.

Deze verscheidenheid van Zea Maïs , die tegenwoordig
druk besproken wordt, werd gewonnen in Japan, en van daar
door den Heer Thomas Hogg overgezonden naar zijn broeder,
bloewkweeker te New- York. De laatste zaaide er eene vrij
groote oppervlakte lands meè uit , en bad het genoegen te
bespeuren , dat niet eene der vele planten de strepen miste ,
welke baar tot eene nieuwe aanwinst onder de bontbladiee
modeplanten moesten stempelen. Wel een bewijs, dat de Ja-
pannezen er in geslaafd waren , de bijzondere eigenschap ,
waarvan wij gewaagden, stevig in de zaden vast te leggen.

Opmerkelijk mag bet heeten , dat de strepen , in den be-
ginne gedeeltelijk rozerood , gedeeltelijk wit zijn , doch dat
eerstgenoemde kleur in later tijd eveneens in wit verandert.

De Turksche Tarwe met gestreepte bladen wordt 5 — 6
voet hoog, en beeft 4 voet lange en 2 — 3 P. dm. breede
bladen. Zij g-elijkt op de bontbladige Ariindo Donax , doch
wordt als sierlijker en indrukwekkender aanbevolen. Ook is
Arunclo Donax een overblijvend, en Zea Maïs een éénjarig
gewas , dat zich echter zeer gemakkelijk laat voortkweeken.

Sommige Schrijvers houden de Japansche verscheidenheid
voor eene afstammeling van Zea curaguM. Wat hiervan zij ,
zal later moeten blijken. — Voor weinig geld, kan men
zich de zaden der gestreepte Japansche Maïs bij onze bloe-
misten aauschaffen.

ERYTHRINA CRISTA GALLI VOOR DEN VOLLEN GROND.

De Heer André Leroy deelt in de «Revue Horticole" van
186G, blz. 305, eene handelwijze mede, waardoor het hem
gelukt is, Erythrina Crista galli , de wel bekende Papilio-
nacee met bare groote trossen van prachtige roode bloemen ,

KRYTIIRINA CKISTA GALLI.

in den vollen grond over te houden , en zoodoende tot een
hoogeren trap van ontwikkeling te brengen dan waarvoor zij ,
in tobben bewaard , vatbaar is. Genoemde handelwijze bestaat
hierin , dat de plant op eene zonnige en goed gedraineerde
plaats in den grond gezet , en in het begin van November ,
tegen dat het vriezen een aanvang neemt , bij den «'rond wordt

afgesneden. Hetgeen daarna overblijft , wordt met eene klok
bedekt , waarbij men zorgt , dat deze voor het grootst ge-
deelte, d. i. met uitzondering van haar top, met zand worde
omjreven. In December, Januari en Februari, wanneer het
zeer hard vriest , wordt de klok geheel en at met paarden-
mest bedekt , maar altijd onder dien verstande , dat men ,
als het weder het toelaat , bij zonneschijn , haar bovenst
gedeelte weder outbloote, opdat het licht tot de plant zou
kunnen doordringen. In Maart neemt men den mest geheel
weg, en eindelijk, in het laatst van April of het begin van
Mei , zoodra de warmte toeneemt en men de plant ziet uit-
loopen , ook het zand en de klok. — De nieuw gevormde
knoppen groeien nu spoedig tot sterke loten uit , die somwij-
len eene lengte van 2-| meter bereiken , en wier aantal , bij
individuen van 5 of 6 jaar, niet zelden 25 — 30 bedraagt.
Aan elk dier loten zag Leroy dikwerf 40 — 60 bloemen voor
den dag komen , waarbij nog dient in het oog gehouden te
worden, dat deze over eene ruimte van niet meer dan 15 — 25
centimeters geschaard stonden. Planten met 12 — 1500 bloe-
men behoorden dan ook niet tot de zeldzaamheden. Gaat men
na , dat Erythrina twee volle maanden bloeit , dan springt het
in het oog, dat de moeite, aan de hier uiteengezette be-
bandelingswijze te besteden , zeer zeker door de gevolgen
daarvan wordt opgewogen.

III. AANBEVELENSWAABDIGE PLANTEN UIT BINNEN-

LANDSCHE TUINEN EN BUITENLANDSCHE

TIJDSCHEIETEN.

AANBEVELENSWAARDIGE PELARGONIUMS.

Door Thibaut worden in de Revue Horticole de volgende
Pelargoniums als bijzonder fraai aanbevolen :
Onder de Fancy-Pelargoniums :

Decision (Turner) ; twee bovenste bloembladen kastanje-
bruin , met een witten rand ; de overigen purper , met eene
witte vlek in het midden.

Edgar (Turner); donker-kastanjebruin , met eene paarse
vlek in bet midden.

Eleanor (Turner), rosé-purper, met eene witte vlek in
het midden.

Cloth of silver (Henderson) ; zilverwit , met helder-
rozeroode vlekken.

Godfrey (Turner); fluweelachtig-purper , met eene witte
vlek in 't midden.

Lady Towers (Turner) ; rosé-karmijn , met eene witte
vlek in 't midden.

Lucy (Turner); twee bovenste bloembladen karmijn, met
een witten rand ; de overigen wit , met stippen.

Miss in her teens (Turner) ; twee bovenste bloembladen
schitterend karmozijnrood; de overigen half wit half kar-
mijnrood.

Mistress Fokd (Turner); twee bovenste bloembladen roze-
rood, de overigen wit, met rozeroode strepen.

'Mistress Reynolds (Turner), zuiver wit, met half rozeroode
half paarse vlekken.

AANBEVELENSWAARDIGE PELABGONIÜMS.

Onder de Frahsche Pelargoniums :

Atjgtjstine Richard (Duval) ; lialf roze- half karinijnrood,
met eene witte vlek in 't midden.

Célixe Malet ( Malet) ; schitterend rozerood , met witte
randen en eene witte vlek in 't midden.

Dtjchesse de Morny (Malet) ; helder rozerood , met flauwe
stippen ; het midden wit.

Egérie (Malet); half wit half lila; het midden met pur-
peren strepen.

General Fleury (Duval) ; half kastanjebruin half karmijn-
rood , met eene witte vlek in 't midden.

Gustave Malet (Malet) ; helder kastanjebruin , met eene
zeer donker-kastanjebruine vlek in 't midden.

Jupiter (Malet) ; fiuweelachtig' violet-purper , met eene
witte vlek in 't midden.

Louise Eouillard (Malet); helder rozerood, met eene kas-
tanjebruine vlek in 't midden.

Madame Alizet (Duval) ; helder rozerood , met eene witte
vlek in 't midden.

Madame Berger (Duval); rozerood, met kastanjebruine vlekken.

Madame Bezaut (Duval) ; teeder lila , met eene witte vlek
in 't midden.

Madame Andbé Dreux (Duval) ; half lila half purper ,
met eene witte vlek in 't midden.

Madame Ch. Keteleer (Malet); wit, met schitterend roze-
roode vlekken.

Madame Thibaut (Malet) ; half rozerood half zalmkleurig ,
met witte randen.

Maréchal Yaillant (Duval) ; half scharlaken half zalm-
kleurig-, met kastanjebruine vlekken.

Mabquis de Toulongeon (Duval) ; half kerse- half karmijn-
rood, met eene witte vlek in 't midden.

AANBEVELENSWAARDIGE PELARGONIUMS.

Mabquise de la Ferté (Malet); wit, met schitterend roze-
roode vlekken.

_ Monsieur Bouchardat (Duval) ; fluweelachtig-kastanjebruin ,
met eene violette vlek in 't midden.

Monsieur Ch. Binder (Duval) ; schitterend kerserood ; het
midden purper gestreept.

Monsieur Dufoy (Malet) ; bovenste bloembladen half kastan-
jebruin half violet ; de overigen met lila strepen.

Monsieur Rouillard (Malet) ; half vermiljoen half roze-
rood , met eene witte vlek in 't midden.

Rubens (Duval); helder rood-oranje, ,met kastanjebruine
vlekken.

Victor Lemoine (Malet) ; half roze- half karmijnrood , met
eene kastanjebruine vlek in 't midden.

Victorine Pingnard (Malet) , helder wit , met karmijnroode
vlekken.

Onder de Engelsche verscheidenheden :

Charles Turner (Hoyle); half roze- half karmijnrood; de
twee bovenste bloembladen kastanjebruin gevlekt.

Lady of quality (Hoyle) ; bovenste bloembladen zeer donker
kastanjebruin; de overigen rozerood met een wit centrum.

Marion (Foster) ; bovenste bloembladen donker-karmijnrood ;
de overigen helder rozerood met een wit centrum.

Progress (Hoyle); bovenste bloembladen kastanjebruin met
een rozerooden rand ; de overigen karmijnrood.

Purpurea (Foster); bovenste bloembladen purper; de
overigen helder violet.

William Hoyle (Hoyle); bovenste bloembladen purper; de
overigen karmijnrood .

IV. GEMENGDE BERICHTEN.

gedurende den loop van den wedstrijd, dat is uiterlijk II dagen
lang, te laten op de hun aangewezen plaats, en ze gedurende
dien tijd te verzorgen. De transportkosten dier voorwerpen zijn
voor rekening der inzenders. De directiën der spoorwegen binnen
het Fransche Keizerrijk zullen echter slechts 50 percent van de
gebruikelijke vracht voor die voorwerpen in rekening brengen.
Art. 3. — De aanvragen van Fransche kweekers behooren ge-

') Deze commissie is samengesteld uit de Heeren Ad. Brooxiart, voorzitter;
Au>ha:nd, onder-voorzitter; Barillet-Deschamps, secretaris; Decaisne, Bouchard-
IIczard, IIardy, Rivière (Ai'g.), en Vilmorix (Henri).

PROGRAMMA DER INTERNATIONALE TENTOONSTELLING
VAN 1867 TE PARIJS.

Het algemeen programma van de Internationale bloemententoon-
stelling, die te Parijs in 1S67 gehouden zal worden, luidt als
volgt :

Art. 1. — Er zal te Tarijs , van den len April tot den 31eu Oc-
tober 1867, eene internationale en doorloopende tentoonstelling
van voortbrengselen van tuinbouw gehouden worden , en dat wel
in een tuin van 50,000 ■□ meters oppervlakte, daartoe bepaaldelijk
aangewezen , en gelegen binnen de grenzen van het terrein , gooi-
de algemeene tentoonstelling afgestaan op het Champ de Mars.

De ingezonden voorwerpen zullen, elk naar hun aard, in warme
of gematigde kassen, onder tenten, op de galerijen, of in de open
lucht geplaatst worden.

Art. 2. — Er zullen, van den 1'" April tot den 31™ October,
achtereenvolgens II internationale wedstrijden op het gebied van
den tuinbouw plaats hebben.

Elk inzender, die door de raadgevende commissie '), benoemd
door de keizerlijke commissie, als mededinger zal zijn toegelaten,
zal verplicht wezen, de door hem ten toon gestelde voorwerpen,

TENTOONSTELLING TE PARIJS.

richt te worden aan den Staatsraad, Commissaris-generaal der alge-
meene tentoonstelling van 18(37, in liet „Palais de l'Industrie ",
Champs Elysées, deur N°. IV, en wel ti\ee maanden vóór de
opening van eiken wedstrijd. Zij, die aan de tentoonstelling ver-
langen deel te nemen, zullen, ten minste ééne maand vóór de
opening van eiken wedstrijd , verwittigd worden of zij toegela-
ten zijn.

Elke aanvraag zal, behalve den naam en de woonplaats van den
adressant, behooren te bevatten eene aanduiding van de soort van
voorwerpen, die hij wenscht in te zenden; van de wijze, waarop
hij verlangt dat zij tentoongesteld zullen worden; van de ruimte,
welke hij meent noodig te zullen hebben, en van het aantal
mandjes, groepen, perken, welke hij denkt te zullen vullen. Bui-
tendien zal elk candidaat-inzenden* vóór den 28™ Februari 1867,
behooren op te geven, aan welke wedstrijden hij verlangt deel te
nemen.

De aanvragen van buitenlandsche kweekers behooren gericht te
worden aan de respectieve commissiën, door de verschillende Gou-
vernementen voor de tentoonstelling in het leven geroepen. De
lijst der toegelaten inzenders zal door elke dier commissiën , eene
maand vóór de opening van eiken wedstrijd, aan den Staatsraad,
Commissaris-generaal der tentoonstelling, worden overgelegd.

Evenals voor de Fransche kweckers, zal die lijst, behalve den
naam van eiken inzender, behooren te bevatten eene opgave dei-
voorwerpen, welke hij wenscht ten toon te stellen; de voorwaarden
waaronder hij ze wenscht geplaatst te zien; de ruimte, welke zij
zullen innemen; het getal mandjes, groepen of perken, die hij
denkt te zullen vullen.

Art. 4. — De veertien wedstrijden, vermeld in Art. 2, zijn de
volgenden :

Eerste wedstrijd, te openen den T" April 1867: Camellia's,
Coniferen, houtige gewassen voor den vollen grond; Ericaceeën,
vervroegde vruchten 'en groenten.

Tweede wedstrijd, te openen den 15"' April: R/wdodendron
arèoreum , vervroegde groenten ; Hyacinthen en planten voor de
gematigde kas.

104

TENTOONSTELLING TE PARIJS.

Derde wedstrijd , te openen den 1™ Mei : Orchideeën , Azalea
hidica , Tulpen , sierplanten voor de gematigde kas.

Vierde wedstrijd, te openen den 15™ Mei: Azalea indica en
pon,tica, Rho'dodendrons , Orchideeën en sierplanten voor den vol-^
len grond.

Vijfde wedstrtïd, te openen den 1'" Juni: Orchideeën, Eozen,
Pelargonhims, sier- en moesplanten.

Zesde wedstrijd, te openen den 15™ Juni: Pelargoniums , Ro-
zen, Orchideeën, vruchten van het saizoen.

Zevende wedstrijd, te openen den 1'° Juli: Palmen, warme-
kas- en éénjarige planten; vruchten van het saizoen.

Achtste wedstrijd, te openen den 15el1 Juli: Aroïdeeën, nieuwe
en éénjarige planten, vruchten van het saizoen.

Negende* wedstrijd, te ope»en den 1™ Augustus: planten met
veelkleurige bladen, Gladiolussen, Fuchsia's, vruchten van het
saisoen.

Tiende wedstrijd, te openen den 15en Augustus: sier- en één-
jarige planten, Varens en vruchten van het saizoen.

Elfde wedstrijd, te openen den 1"° September: moes- en sier-
planten, Dahlia's, vruchten van het saizoen.

Twaalfde wedstrijd, te openen den 15°° September: Dahlia's,
verschillende planten en vruchten van het saizoen.

Dertiende wedstrijd, te openen den 1™ October: vruchten
(algemeene wedstrijd) en verschillende planten.

Veertiende wedstrijd, te openen den 15™ October: gefatsoe-
neerde vruchtboonien (arbres fruitiers tormes) (algemeene wedstrijd).

Vóór het einde van Juli 1866 zal een algemeen programma uit-
gegeven worden, waarin het tegenwoordige uitvoeriger zal worden
toegelicht.

Art. 5. — De uitheemsche (exotische) gewassen zullen, gedurende
de eerste twee dagen van eiken wedstrijd, in het glazen Paleis,
midden in den tuin der internationale tentoonstelling voor tuin-
bouw, geplaatst worden; daarna zullen zij naai' de bijzondere kassen
worden overgebracht, waarin ze te huis behooren.

Art. 6. — Door de Keizerlijke Commissie wordt, uit den inter-
nationalen Jury voor de prijzen, eene bijzondere afdeeling van 24

105

TENTOONSTELLING TE PARIJS.

leden, waaronder 12 Franschen, ingesteld, onder den titel van:
Jury voor de lerende voorwerpen en de voortbrengselen, afhomstig uit
inrichtingen voor tuinbouw (Jury du groupe des produits vivants et
specimens d'établissements de l'horticulture).

Op voorstel van dezen Jury, zal de Keizerlijke Commissie, vijf
dagen vóór de opening van eiken wedstrijd, 'een internationaal
comité van beoordeelaren benoemen, gekozen uit de kundigste be-
oefenaren van den tuinbouw, zoowel in als buiten Frankrijk.

Aan deze beoordeelaren zal worden opgedragen : de beoordeeling
der voorwerpen, beboorende tot den eersten wedstrijd, die na hunne
benoeming geopend wordt, en het rangschikken daarvan , naar hunne
waarde, in vier afdeelingen, onder den titel van: Eerde, Tweede,
Berde Prijzen en Eervolle Vermeldingen.

De werkzaamheden der beoordeelaren vangen op den dag zelven
van de opening van den wedstrijd aan , en zullen in twee dagen
moeten zijn afgeloopen. De toegekende prijzen en eervolle vermel-
dingen zullen terstond na de uitspraak der beoordeelaren openbaar
gemaakt, en de partijen, aan welke eeue bekrooning ten deel
viel , van een bijzonder merkteeken voorzien worden. De bedoelde
prijzen en eervolle vermeldingen zullen niet terstond na eiken wed-
strijd worden uitgereikt, maar ten bate van den inzender worden
aangeschreven, als even zoo vele aanspraken op het verkrijgen van
eene der groote belooningen, welke, tegen de sluiting van de
Tentoonstelling , op voorstel van den internationalen Jury , zullen
wonlen tnegewezen en uitgereikt.

Art. 7. — De prijzen, die, door den internationalen Jury voor
de prijzen , aan de inzenders van voortbrengselen van landbouw ,
tuinbouw en nijverheid zullen worden uitgereikt, zullen, volgens
een besluit der Keizerlijke Commissie voor de prijzen, vastgesteld
op den 7™ Juni 1866, en goedgekeurd door den Keizer bij besluit
van den 9C" Juni ls(if>, bestaan in:

Groote prijzen en tegemoetkomingen in geld, tot ecu totaal be-
drag van tweemaal honderd en vijftig duizend franc-.

Honderd gouden medailles, elk ter waaide van duizend francs.

Duizend zilveren medailles.

Drie duizend bronzen medailles.

TENTOONSTELLING TE PARIJS.

Vijf duizend eervolle vermeldingen als maximum.

Alle medailles worden op denzelfden stempel geslagen.

Een opperste Raad van zeven en twintig leden, ingesteld bij het
zelfde besluit, en waarin de voorzitter en ondervoorzitter van den
Jury voor de voortbrengselen van tuinbouw zitting hebben, is be-
last met de verdeeïing van de hier boven genoemde prijzen tusschen
de verschillende groepen van tentoongestelde voorwerpen. De Baad
zal derhalve het aandeel te bepalen hebben, dat de inzenders van
levende en andere voorwerpen, tot het gebied van den tuinbouw
behoorend, aan het totaal der hierboven opgesomde belooningen
hebben zullen.

Art. 8. — De Jury voor de voortbrengselen van tuinbouw zal
op den 20e" October 1867 een algemeen register opmaken van de
prijzen en eervolle vermeldingen, aan de mededingers bij de ver-
schillende wedstrijden ten deel gevallen, en daarna, met inacht-
neming van het aantal en het gehalte der prijzen of eervolle ver-
meldingen, door een en denzelfden inzender verkregen, de groote
prijzen, tegemoetkomingen in geld, gouden, zilveren of bronzen
medailles toekennen,' die door den oppersten Raad ter zijner be-
schikking gesteld zijn.

De diplomata zullen melding maken van de prijzen en eervolle
vermeldingen, door den bekroonden gedurende den loop der Ten-
toonstelling behaald.

JJe voorzitter der raadgevende Commissie:

BROGNTART.

De Secretaris :

BARILLET-DESCHAMPS.

Den 11"1 Juni overleed te Edinburg Dr. R. K. Greville, 72
jaar oud.

Den 25'" Juni overleed in den slottuin te Charlottenburg bij
Berlijn de Koninklijke Hofgrirtner Karl Ftotelmann.

Als een middel om mieren te verdrijven, wordt door E. Hérincq

(1'Horticulteur Francais, 1866, p. 190) terpentijnolie aanbevolen.

/rrs Kaemp/èri ihw Afcxandrc twn Stfóold twi sïeó

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

IMS KAEMPFERI voa bieb.

(vak. alexaudeb von siebold.)

Op de 8U plaat van den vorigen jaargang' van dit Tijd-
schrift , vindt men eene afbeelding- van Iris Kaempferi var.
Ie Souvenir- thans zijn wij in de gelegenheid, nog eene
verscheidenheid van de zelfde soort aan onze Lezers voor te

stellen. Evenals vroeger, zijn wij ook nu weder de mede-

t
deeling dezer fraaie verscheidenheid aan den Heer Krelage

verschuldigd. Van Japan afkomstig , werd zij ingevoerd

door den Heer von Siebold, en aan de firma E. 11. Krelage

en Zoon te Haarlem verkocht. Op dit oogenblik is de prijs

van deze Iris f 3.

Iris A'aempferi var. Alexander von Siebold is voor den
vollen grond geschikt en doorstaat onze winters zonder, of,
als zij zeer streng1 zijn , onder eene matige bedekking , vol-
komen. Ook zij tiert , evenals de verscheidenheid Ie Sou-
venir, op eiken bodem, hoewel bij voorkeur op een vochtigen,
en kan met goed gevolg tot versiering van waterkanten
gebezigd worden. Men vermenigvuldigt haar door scheuring.

De buitenste bloembladen van onze plant zijn , vooral op
het midden , donker- , naar den zoom echter iets lichter-
purper. Aan hun voet dragen zij eene goudgele , naar
buiten zich in eenige armen oplossende, vlek. De binnenste
bloembladen zijn in kleur ongeveer aan de buitensten gelijk,

33. I

IRIS KAEMPFERI.

maar kleiner. Meer in het midden der bloem zit een grooter
of geringer aantal blaadjes opeengehoopt , die meest wat
lichter zijn, maar waarvan de kleur minder standvastig is.
Opmerkelijk is het gekroesde of geplooide voorkomen der
bloembladen , teweeggebracht door eene overvorming van
teeder weefsel , die niet in evenredigheid stond tot de uit-
eenwijking der aderen , en misschien ook niet tot de uitzet-
baarheid der opperhuid.

Meer bijzonderheden aangaande de Irissen in het alge-
meen, vindt men in den tekst, behoorende bij de 8e Plaat
van den lcn jaargang van dit Tijdschrift. De belangstel-
lende Lezer wordt dus voor uitvoeriger berichten aangaande
vele soorten, welke hem belang zouden kunnen inboezemen,
naar dat eerste Deel verwezen.

//•/.i' Kaenipfèrt par A/c.rtiiitOv ii'li fflU/lÓo/dt .mi MM.

IRIS KAEMPFEH1

VOX SIKB

\ \l:. W.IA LSDEH VOS HUMBOLDT. j

Deze verscheidenheid i.s de derde en laatste van die met
dubbele bloemen , welke van Iris Kaempferi bij den Heer
Krelage te verkrijgen zijn. Ofschoon zij het laatst door
ons werd overgenomen, behoeft zij toch, wat iedereen gaarne
zal toestemmen, geenszins voor de beide andere verscheiden-
lieden onder te doen , en overtreft zij deze zelfs in de
grootte harer bloemen. De kleur dezer laatsten is zuiver
wit, hoewel wij ook hier weder eene goudgele vlek aan
den voet van elk blaadje aantreffen, en zelfs de aderen, die
zich van uit die vlek naar voren begeven, min of meer met
die tint zijn bedeeld.

Alles wat aangaande de beide vorige verscheidenheden
gezegd is met betrekking tot hare afkomst, haar ' ontstaan
en hare waarde; de plaats, waar zij het best kunnen vol-
doen; den grond waarop zij tieren; de wijze waarop men
ze vermenigvuldigt, geldt ook voor de Alexander von lliim-
boldt.

IRIS KAEMPFEIÏI.

Ten slotte vermelden wij, dat de Heer Krelage den prijs
dezer verscheidenheid op f 3.50 gesteld heeft, en dat de
drie verscheidenheden gezamenlijk bij hem voor f 7.50 te
verkrijgen zijn.

II. WETENSCHAPPELIJKE MEDEDEELIXCKX.

NIEUWSTE PROEVEN OVER DEN INVLOED VAN HET LICHT OP HET
VERMOGEN VAN STENGELS OM ZICH OM ANDERE VOORWER-
PEN HEEN TE SLINGEREN.

Zooals elkeen weet, bestaan er vele planten, die het
vermogen missen , om , aan zich zelven overgelaten , rechtop
te groeien , en die , zonder steunsel , op den grond blijven
liggen, en, in lengte toenemend, als ware het over den
bodem heenkruipen. Even bekend is het wellicht, dat men
deze planten in twee rubrieken verdeden kan , naar gelang
zij n.1. , na een steunsel gevonden te hebben , eenvoudig
daartegen opklimmen, zooals het Klimop, of zich daarom
heenwentelen, zooals de Erwt, de Hop, de Winden (Convul-
vulus) , enz. Het is over de gewassen der tweede rubriek,
die men in wetenschappelijke taal gewoon is » Slingerplanten"
te noemen , dat dit opstel handelt.

Het is noodig , voor wij tot onze eigenlijke mededeeling
overgaan , enkele punten aan te roeren , die op de slinger-
planten in het algemeen betrekking hebbeu, en na te gaan,
tot welk besluit vroegere proeven dan de thans bedoelde
de geleerden omtrent den invloed van het zonlicht op win-
dende planten gebracht hadden.

Men verdeelt de slingerplanten in twee groepen , al naar
mate zij zich van rechts naar links of van links uaar rechts
winden , d. i. : wanneer men zich daarvóór plaatst , naar
mate de stengel van de rechter- naar de linker-, of van de
linker- naar de rechterhand opklimt. Als regel kan men
stellen, dat geeue plantsoort immer van den altijd gevolgden
regel bij het klimmen afwijkt , of m. a. w. dat alle indivi-
duen, tot eene en de zelfde soort van klimplant behoorend,
altijd in de zelfde richting klimmen , geklommen hebben en

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DEK FLANTEX.

klimmen zullen. — Wij zeggen: als regel, omdat er in elk
geval drie uitzonderingen op liet feit bekend zijn ge-
worden ; de eene met betrekking tot Sohnnau Dalen munt
(liet gewone Bitterzoet langs onze slooten), welke plant dan
alleen slingerend wordt , als zij met een steunsel in aanraking
komt , maar anders rechtop groeit ; de tweede met betrek-
king tot Mühlenbeckia varians, eene soort van Duizendkuoop
[Pólygoneè) , die de richting, waarin zij opstijgt, van tijd
tot tijd afbreekt , om in eene tegenovergestelde voort te
gaan; en de derde met betrekking tot Loasa aurantiaca ,
van welke plant Üarwin 17 exemplaren waarnam, wTaaronder
8 zich van links naar rechts, 5 van rechts naar links
wendden , terwijl de 4 overigen zich nu eens naar rechts
en dan eens naar links keerden.

Men heeft zich echter niet tevreden gesteld met alleenlijk
op te merken hoe de planten zich wel om andere voorwerpen
heenslingeren , maar tevens er naar gestreefd , tot de beant-
woording der vraag te komen , welke wel de oorzaak van
dat spiraalswijs klimmen wezen mocht. En onder de perso-
nen , die het meest ter opheldering dezer zeer belangrijke ,
maar niet minder netelige, zaak hebben bijgedragen, verdienen
in de allereerste plaats twee Duitschers genoemd te worden :
L. H. Palm en H. von Mohl , die, onafhankelijk van elk-
ander, in 1827 efene prijsvraag beantwoordden, in 1826
door de Hoogescliool te Tubingen over het winden der planten
uitgeschreven , en beiden ook met de eerepenning werden
bekroond.

Het is wel bijna overbodig te zeggen , dat zoowel Palm
als von Mohl , in hun antwoord , ook over den invloed van
het licht op het winden der planten hunne meening te kennen
hebben gegeven : hoewel het aan den anderen kant een
vreemden indruk te weeg- moet brengen , te moeten hooren ,

INVLOED VAX HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

dat beide proefnemers tot lijnrecht tegenovergestelde uitkom-

sten gebracht werden.

Een gedeelte der verhandeling van Palm strekte om te
bewijzen, dat er, zonder zonlicht, geen winden mogelijk
is, en dat men het dus in zijne hand heeft om, eenvoudig
door het licht door duisternis te doen vervangen, het winden
tegen te gaan , of het zelfs , bij pas gekiemde planten , ge-
heel te onderdrukken of te voorkomen. Mohl daarentegen
beweerde , dat gebrek , zelfs volslagen gebrek , aan licht
geen invloed op het winden uitoefent; ja, ging zelfs nog
verder, door te verzekeren, dat juist de windende stengels
minder gevoelig zijn voor het zonlicht dan men gewoon
is zulks bij niet windende op te merken.

Bij het tegenwoordig geslacht van kruidkundigen, en ook
bij vroegere beoefenaren der Botanie , werd aan de leer van
von Mohl boven die van Palm de voorkeur gegeven ; en
proeven, niet lang geleden door den Hoogleeraar Jülius
Sachs, te Bonn, genomen met de gewone Snijboon (Phaseolus
cowpressus) en Ipomoea purpurea , waarbij de nog groeiende
uiteinden dier planten in volslagen duistere kasten werden
geleid, met het gevolg, dat zij zich bleven rondslingeren
om de steunsels, welke haar aldaar werden aangeboden,
droegen er zeker niet weinig toe bij , om haar een langer
bestaan te verzekeren.

Nogtans, ook andere, en daaronder van de nieuws! e
waarnemingen, waren niet geheel met de oude leer in over-
eenstemming , zoodat ik meen te mogen aannemen , dat men
zich door de autoriteit van von Mohl een weinig te ver
heeft laten meeslepen, niet gedachtig aan de, voor de orga-
nische wereld althans zoo algemeene wet, dat er geen regel
is zonder uitzondering.

De twee personen , die zich in den allerlaatsten tijd bij-
na

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

zonder verdienstelijk gemaakt hebben ten opzichte van het
op dit oogenblik bij ons aanhangig-e vraagstuk, zijn Darwin
en Ducharthe, waarvan de eerste in een werkje, getiteld:
On the movemenl and liabïts of climhing flanis (overgedrukt
uit het Journal of the Linnean Society, IX, 1865, u°. 33
en 34) , en de tweede in een opstel , medegedeeld aan de
» Société impériale et centrale d'Hortieultare" te Parijs, op den
14"" December 1865, en in de werken dier Maatschappij
afgedrukt onder den titel van Expériences relatïves d Vinflu-
ciice de la lumière sur l ' enroulement des tiges", hunne
bevindingen medegedeeld en voor de nakomelingschap bewaard
hebben.

Een der voornaamste, door Darwin verkregen uitkomsten,
ten bewijze dat het licht wél eenigen invloed op windende
planten uitoefent , is deze , dat dusdanige gewassen , in een
vertrek geplaatst , 't welk slechts aan eene zijde door een
venster verlicht wordt, bij het volbrengen hunner omwentelingen
rondom het steunsel , veel meer tijd behoeven om de halve
omwenteling, die naar de duistere zijde, dan om die, welke
naar de lichte zijde van het vertrek gekeerd is, af te leggen.
Zoo zag Darwin , dat eene Ipomoea Jucunda , die 5 uur en
20 minuten noodig gehad had om , onder de hierboven be-
schreven omstandigheden, eene geheele omwenteling te ma-
ken, daarvan 4^- uur gebruikt had om den halven cirkel,
die naar de duistere, en slechts 50 minuten om dien,
welke naar de lichte zijde gekeerd was, te beschrijven. Wat
Darwin hier gezien had , leidde hem tot de gevolgtrekking ,
dat, zoo het licht een versnellenden invloed op het winden
uitoefent, de duisternis die beweging verlangzaamt, en er
zal wel niemand wezen , die hiermede niet volkomen zal
instemmen.

De vraag, of de duisternis aan het slingerend vermogen

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

"Vt^n

der planten geheel paal en perk kan stellen , werd meer
opzettelijk door Duchartre behandeld. Deze geleerde nam
zijne voornaamste proeven dienaangaande met Dioscorea Ba-
tatas , en wel om deze reden , dat gezegde plant een zeer
vleezigen wortel heeft , waarin zeer veel voedende stoffen
opgehoopt zijn, en die dus om zoo te zeggen te gemoet kon
komen aan het gebrek aan organisch voedsel ., dat er bij
planten , die in de duisternis overgeplaatst worden , altijd
ontstaat tengevolge van de onderdrukking van het normale
ademhalingsproces.

Een zevental individuen" werden , onder afwisselende om-
standigheden , eenige maanden achtereen waargenomen , en
de verkregen uitkomsten nauwkeurig- opgeteekend.

A. Een knol werd, in het voorjaar van 1864, eenvoudig
op eene tafel, in een volmaakt donkeren kelder, neergelegd.
In den herfst van het zelfde jaar had hij een stengel van 9
centim. gemaakt, maar die volkomen recht was en geen
spoor cener wrong vertoonde. De bedoelde stengel had ver-
scheiden leden , tusschen welke telkens twee zeer kleine
blaadjes gezeten waren; hij lag horizontaal op de tafel uit-
gespreid, en had geene gelegenheid gehad zich ergens om
heen te woelen. Gedurende den winter van '64 op '65
nam die stengel niet in lengte toe, en in Mei '65 stierf hij.

B. Tegen het einde van Mei '65 werd een Dioscorea-
knol in een pot gezet in de open lucht , zoolang- tot er een
klein uitspruitseltje boven de aarde zichtbaar werd (medio
Juni). Toen werd die pot in een volmaakt donkeren kelder
overgebracht en daar gelaten tot den 20n Augustus. Gedu-
rende de 7 weken verblijf in den kelder, had er zich een

stengel van 1,50 meter gevormd met talrijke leden, die van
onder naar boven in lengte afnamen. Genoemde stengel
was over zijne geheele lengte volkomen recht, en dat wel

IIS

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

niettegenstaande men een langen stok in zijne onmiddellijke
nabijheid geplaatst en hem daaraan zelfs op enkele plaatsen
vastgebonden had.

Uit deze twee proeven leidt Duchartre af: ln dat de
stengel van Dloscorea in de duisternis geene neiging vertoont
om zich te winden , ook niet nadat er zich een genoegzaam
aantal leden ontwikkeld hebben, om het winden zoo gemak-
kelijk mogelijk te maken ; 2° dat de aanraking met een
steunsel niet genoegzaam is om de plant tot eene slingerende
beweging te nopen , niettegenstaande von Mohl en andere
planten-physiologen aannemen , dat de prikkel , door het
steunsel te weeg gebracht, eene der voornaamste oorzaken
is , die tot het winden aanleiding geven.

C. Bij een anderen pot met eene Dloscorea, geheel con-
form aan B., zag Duchartre den hoofdstengel op 3 centim.
boven het laagste blad ophouden met groeien , maar uit den
oksel van dat blad een nieuwen tak oprijzen , die zich verder
in alle opzichten zoo gedroeg als de stengel van B. Nadat
deze tak, die eene lengte van 1,15 meters bereikt had, met
pot en al naar eene lichte plaats in een tuin was overge-
bracht, zag men hem weldra met het maken van omwente-
lingen beginnen en zijn steunsel omslingeren. De verklaring
van Palm , dat zulk een verbleekte stengel langzaam aan
het licht gewend moet worden om hem tot winden te nopen,
is dus onjuist.

D. Deze proef had betrekking op een individu , dat , op
den 23en Mei 'G5 geplant , den 15c" Juni begon uit te
loopen , doch toen, met een stokje tot steun, zoolang buiten
gelaten werd, tot de stengel zich tweemaal daarom heenge-
slingerd had. Thans in den donkeren kelder overgebracht,
beschreef die stengel nog ééne losse winding om zijn steunsel ,
doch groeide toen recht door. Den 7e" Juli was hij 1,20

INVLOED VAN HET LICHT OP HUT WINDEN DER PLANTEN.

meters hoop-, waarvan 0,70 m. zonder wrong" of draai. Op
den zelfden dag weder naar den tuin verplaatst , nam de
stengel in 10 dagen tijds 0,35 meters in lengte toe, doch
in dien zin, dat deze geheele aanwinst gestrekt had om •">
omwentelingen om het steunsel te maken. Ten tweeden
male naar den kelder teruggebracht, bleef de stengel nog
eenigen tijd doorgroeien , maar al weder zonder van de
, • rechte lijn af te wijken.

Toen de proef ten einde was, leverde dus deze plant L).
het voorbeeld op van een stengel , die tweemaal afwisselend
spiraalswijs opgerold en weder recht doorgegroeid was, al
naai' gelang hij aan het licht of de duisternis was blootge-
steld geweest.

Het resultaat der proeven met de planten E , F en G ,
die bijna geheel als plant I) behandeld werden , was ook
geheel aan dat van die plant gelijk, zoodat de gevolgtrek-
king voor al deze 7 gevallen niet konde uitblijven , dat de
invloed van het zonlicht op het winden van den stengel van
Dioscorea Batatas niet is weg te cijferen.

Van de tweede reeks van proeven, genomen met Mande-
villea suaxeolens , wenschen wij alleen mede te deelen , dat
deze plant zich niet in een kelder liet opsluiten zonder te
sterven , zoodat de Heer Duchartre genoodzaakt was , ten
einde den invloed der duisternis ook bij dit gewas na te
gaan, zinken kokers te laten maken, waarin hij enkele harer
takken opsloot en dat wel zóó, dat het zonlicht tot het in-
wendige dier kokers geen toegang had. Met de opgesloten
takken van Mandevillea gebeurde volkomen het zelfde als met
de stengels van Dioscorea in den kelder. Zij hielden op niet
zich om het hun aangeboden steunsel been te slingeren,
zoodat, toen de lieer Duchartre 14 dagen na hel begin
•der proefde kokers wegnam, hij den tak wel 0,11 meiers

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

ia lengte vond toegenomen , maar zonder dat het nieuwe
stuk ook slechts eene poging had aangewend om van de
rechte lijn af te wijken. Men moet hierbij in het oog- hou-
den , dat die lengte van 14 centimeters voor takken , welke
zich in het vrije zonlicht ontwikkeld hadden, genoegzaam was
geweest om drie windingen rondom hun steunsel te volbrengen.

Nadat de koker weggenomen was, groeide de tak, die
daarin opgesloten geweest was , verder. In 8 dagen nam
hij G centim. in lengte toe, maar beschreef hij te gelijkertijd
ook weder 1^ windingen om het steunsel (natuurlijk zonder
dat het recht uitgegroeide stuk daaraan deel nam), zoodat
de gevolgtrekking, uit de proeven met Mandevillea te maken,
geene anderen konden wezen dan die zich reeds uit de
proeven met Dioscorea hadden laten afleiden. Er bestaan
derhalve planten , dit is zeker , wier van nature tot winden
geneig'de stengel door de duisternis in het uitoefenen zijner
karakteristieke functie tegengegaan wordt ; waaruit volgt ,
dat het licht , tot het volbrengen van die functie , voor die
planten noodzakelijk vereischt wordt.

Hoe verkeerd men nu echter zoude doen om uit de ver-
schijnselen, welke Dioscorea en Mandevillea opgeleverd hebben ,
te besluiten , dat die voor alle slingerplanten onder de zelfde
omstandigheden zouden wederkeeren , blijkt uit eene derde
en laatste reeks van proeven van Prof. Duchartre, genomen
met Ipomoea purpurea. Juist zooals vox Mohl en Sachs
het voor deze plant reeds hadden aang-egeven , vond ook
Duchartre het bewaarheid , dat geene duisternis , hoe ook
aangebracht , in staat is , den stengel dier plant de hem
toekomende neiging te ontnemen, en van het beschrijven van
spiralen rondom een steunend voorwerp terug te houden.
Duchartre maakte , ook voor Ipomoea purpurea , weder ten
deele van zinken kokers en teil deele van den donkeren

INVLOED VAN HET LICHT OP HET WINDEN DER PLANTEN.

kelder gebruik , maar in geen enkel geval moclit het hem
gelukken een resultaat te verkrijgen , 't welk ook slechts in
de verte aan dat van Dioscorea en Mand&oillea denken deed.
Met Prof. Duchartre komen wij derhalve tot het volgende
besluit : dat men de zoogenoemde slingerplanten , wat den
invloed betreft, dien het zonlicht op het winden harcr stengels
uitoefent, in twee categoriën verdeelen moet; eene, bij welke
dat winden slechts zoo lang duurt als de stengel door het
licht beschenen wordt, en eene andere, bij welke het zoowel
onder als buiten den invloed van dat licht zich blijft ver-
toonen. Tot de eerste rubriek behooren Dioscorea Batatas
en Maudevillea suaveokns, tot de tweede Ipomoea purpurca
en Phaseolus. Met andere slingerplanten dan de genoemde
zijn nog geene afsluitingsproeven genomen geworden.

HET BLOEIEN VAN EEN DASYLIRION GRACILE IN DE OPEN LUCHT.

In de Revue Iwrtïcole van 16 Sept. 11. wordt eene mede-
deeling gevonden van Prof. Ch. Martins te Montpellier ,
betreffende het bloeien van een Dasylirion (jracïlc in de
open lucht aldaar. De plant, hier bedoeld, werd in 1861
in den vollen grond gezet, en vertoonde in Juni 11. de eerste
kenteekenen dat haar bloei aanstaande was. Op dien datum
had zich reeds , tusschen een bundel van lange en over
elkaar gelegen bladen, een bloemstengel van 85 centimeters
ontwikkeld, en nam men het besluit, het toenemen in leng-te
van dien stengel nauwkeurig na te gaan, door hem dagelijks
tweemaal, en wel des morgens en des avonds, telkens te 6
ure te meten. Tot op den 14cn Juni hield bet Langer
worden van den bloemstengel met kracht aan ; toen echter
verminderde die onstuimigheid , toLj er , den 23cn Juni

HET BLOEIEN VAN EEN DASYLIRION GKACILE IN DE OPEN LUCHT.

's avonds , geen vooruitgang meer in den groei te bespeuren
was. De bloemstengel had toen eene hoogte van 2,881
meters bereikt.

Prof. Mautins berekende nu — terwijl hij daarbij aannam ,
dat de ontwikkeling van den bloemstengel den lün Juni
aangevangen was — dat deze , gedurende 23 dagen , ge-
middeld 125 millim. per dag -in lengte was toegenomen,
doch deed tevens opmerken, dat men verkeerd zou doen, te
meenen , dat de eene dag volkomen aan den anderen gelijk
zou zijn geweest. Integendeel ; gedurende de eerste elf dagen
was de groei veel onstuimiger, en bedroeg hij ongeveer 190
millim. per dag, terwijl hij gedurende de laatste twaalf, bij
eene veel geringere krachtsuiting', op niet meer dan 66
millim. per dag' geschat kon worden. — Nog bleek het
den zelfden waarnemer, dat de nacht gunstiger voor den groei
geweest was dan de dag , en dat de bloemstengel vooral des
morgens tusschen 3 en 6, en des avonds tusschen 9 en 12
uur in lengte vooruit was gegaan ; en verder , dat men de
verhouding tusschen den naehtelijken en den dagelijkschen
groei konde uitdrukken door te zeggen , dat gene stond tot
deze als 1 tot 0,63. — Door een bijzonder toeval was Prof.
Martins daarenboven in de gelegenheid om op te merken ,
dat (althans voor Dasylirion gracilè) de overmaat van groei
bij nacht , boven dien bij dag , minder sterk was bij een
exemplaar dat in eene tob, dan bij het hier boven bedoelde,
't welk in den vollen grond zijn bloemstengel tot ontwikke-
ling- gebracht had.

Bij eene Phormium tenax, die te Montpellier in 1854 (in
een pot) gebloeid had, was aan Prof. Martins de zelfde overmaat
van groei bij nacht reeds opgevallen , terwijl hein , omge-
keerd, bij Agave americana meer dan eenmaal gebleken was,
dat de dag gunstiger werkte op de ontwikkeling van een

il?

HET BLOEIEN VAN EEN DASYLIRION GRACILE IN DE OPEN LUCHT.

III. GEMENGDE BERICHTEN.

Op het botanisch Congres, dat nu onlangs te Londen
plaats had , bij gelegenheid van de internationale bloemen-
tentoonstelling , werd door Prof. Ai.ph. de Candolle eene
papieren strook vertoond, die, niet lang geleden, den Heer
de la Rue gediend had, om daarmede, in Californië, de
middellijn te meten van een der grootste Wellingtonid 's , daar
aanwezig, en bekend onder den naam van «the old maid".

lis

bloemstengel dan de nacht. Voegen wij hier nu bij , dat-
wijlen de Hoogleeraar E. Meijer voor den bloemstengel van
Amaryllis Belladonna de zelfde waarneming deed (ten voor-
deele nl. van den dag), terwijl nu onlangs Prof. Duchartre
in het » Journal de la Société Impériale et centrale d'Hor-
ticulture" 186G, p. 212, zeer wetenswaardige mededee-
lingen leverde aangaande G planten uit vijf verschillende
natuurlijke familiën [Vilis vinifera, Althaea rosea , Fra-
garia var. Marguerite, Humulus Zupulus en Gladiolus
gandavensis in twee verscheidenheden), bij welke allen
hij , omgekeerd , weder een overmaat van groei bij nacht
had opgemerkt : dan is het duidelijk , dat wij hier staan
vóór een dier wonderlijke gevallen op het gebied der orga-
nische wereld, waarbij de natuur met zich zelve in tegen-
spraak schijnt te wezen; gevallen, die, zoo zij voor verklaring
vatbaar zijn , van de zijde der waarnemers eene onvermoeid-
heid in het nasporen vereischen, gepaard met eene zekere
mate van g-enialiteit, die het verband tusschen de verkregen
uitkomsten weet op te sporen. Vooralsnog is de ontcijfering
van het raadsel, dat hierboven werd opgegeven, niet
opgelost. O.

GEMENGDE BERICHTEN .

De bedoelde boom was 350 Eng', voet hoog geweest, doch,
bij een storm, op eene hoogte van 128 voet afgebroken.
Op eene hoogte van 6 voet boven den beganen grond , had
hij eene middellijn van 2G voet en 5 duim (Engelsche maat),
en deed hij aan twee waarnemers, waarvan de eene van het
middelpunt naar den omtrek, eii de andere van den omtrek
naar het middelpunt telde , 1 245 en 1 223 jaarringen onder-
scheiden, zoodat men den boom, zonder vrees voor overdrij-
ving, een ouderdom van 1234 jaar kon toeschrijven. Uit
de strook papier , die tevens gediend had om de jaarringen
op af te teekenen, kou blijken, dat de Welling toni a's veel
langer regelmatig in dikte toenemen dan bij boomen van
ons klimaat. Want , terwijl bij laatstgenoemden de dikte
der jaarringen met het 80e — 120c levensjaar reeds zichtbaar
begint af te nemen , kon men op de strook papier nog- niet
veel onderscheid bemerken tusschen de dikte van den lcn
en den 500en ring.

Op den 19cn Augustus jl. overleed, in den ouderdom van
43 jaar, aan cholera, Dr. Georg Heinrich Mettenius, ge-
boren te Frankfort a/M. , Hoogleeraar in de Plantenkunde
en Directeur van den botanischen tuin aan de Hoog-eschool
te Leipzig. De overledene promoveerde in 1845, werd in
1848 privaat-docent in de plantenkunde te Heidelberg, in
1850 buitengewoon Hoogleeraar te Freiburg, en in 1852
Hoogleeraar te Leipzig. Hij onderscheidde zich door eene
grondige kennis der Varens, en bewerkte die familie voor
de «Annales" van Prof. Miquel. \

I. BESCHRIJVINGEN VAN AFGEBEELDE PLANTEN.

DE REUS VAN ZUIDWIJK ca van de water)

Deze aardbeziën-variëteit ontstond uit het zaad op de kwee-
kerij van den te Boskoop wonenden boomkweeker C. van de
Water. Voor zes jaren vond genoemde kweeker, in liet"
midden van een bed peergezaai , een uit liet zaad ontsproten
aardbeziënplantje , hetwelk al aanstonds door den bijzonderen
bladerenvorm zijne belangstelling wekte. Het werd door hem
verplant en gedurende zes jaren wijdde hij het zijne bijzon-
dere aandacht. Spoedig ondervond hij , dat deze plant van
de bestaande, hembekende, verscheidenheden verschilde , ook
door de weinige voorttelingsranken , welke ze uitschoot ,
waardoor het hem niet gelukken mogt, gedurende al dien
tijd, meer dan vijftien planten er van aan te kweeken.

Ten einde de kracht der planten te bevorderen , onder-
drukte hij het vruchtdragen , door er de bloemen van te ver-
wijderen , totdat hij in dit jaar , zijne planten sterk genoeg
oordeelende , de natuur haren vrijen loop liet. Spoedig meende
hij reeds te kunnen ontdekken , dat zijne moeiten niet te
verg-eefs zouden zijn geweest, en dat het verschil zich niet
alléén tot de bladeren zoude bepalen , maar dat ook buiten-
gewone vruchtbaarheid eene harer kenmerken zoude zijn.

Hoe verbaasd was hij echter , toen de vruchten zich meer
en meer ontwikkelden, en 't hem te aanschouwen gaven , dat
eene geheel nieuwe variëteit het voorwerp zijner zorgen was
geweest. Terstond was dan ook zijn besluit genomen , der
Pomologische Vereeniging kennis te geven van zijne aanwinst.

Een gevolg hiervan was, dat aan eene Commissie, be-
staande uit de Heeren J. Hooftman, Pz. , A. Koster, Mz. ,

DE REUS VAN ZUIDWIJK.

en ('. (i. Overeijnder werd opgedragen , de zaak te onderzoe-
ken en de planton te gaan bezichtigen.

En werkelijk , ook wij stonden verbaasd bij bet zien van
deze, als door het toeval bewaard geblevene aadbeziënsoort ,
en volmondig erkenden wij bet', «nimmer iets scbooners van
dien aard gezien te hebben." Zij onderscheidde zich van alle
andere ons bekende variëteiten, door haar robusten groei, bij-
zonderen bladvorm, en het weinig of niet uitschieten van ran-
ken . maar bovenal ook door de buitengewone grootte der
vruchten en alle verwachting overtreffende vruchtbaarheid ,
terwijl de late rijpwording de waarde- der soort aanmerkelijk
verhoogt. Als de zoo gunstig bekende Lord Grey en andere
tot de laatrijpende verscheidenheden behoorende Aardbeziën
zoo ^'oed als gepasseerd zijn , dan beginnen de vruchten van
den Reus van Zuid-wijk te rijpen , zoodat het vooruitzigt
geopend is, den dunr van het aardbeziënsaizoen te verlengen:
iets wat zeker eiken liefhebber van deze heerlijke fruit wel-
kom zal wezen.

Onze Yereeniging aarzelde dan ook niet aan dezen eerste-
ling' van Boskoopschen oorsprong eene geldelijke premie met
een getuigschrift toe te kennen , terwijl ze later door aan-
koop eigenaresse werd van de geheele verzameling. Ze wordt
thans door haar aangekweekt, en na 1 Augustus 1867 zullen
er, uitsluitend bij hare leden, naar volgorde der opgaven,
voor zoo ver de voorraad strekt , jonge plantjes verkrijgbaar
zijn tegen ƒ 1,50 per stuk.

De naam is ontleend aan de grootte der vruchten en aan
de vroegere Heerlijkheid Zuidwijk nabij Boskoop, waar de
kweekerij . waarop ze ontstond , is gelegen.

Namens de Pomologische Vevceniging t< Boskoop:

V. G. OVEREIJNDER. ,T. HOOFT.MAX. Pz.

ARIE KOSTER, Mz. K. J. W. OTTOLANDER.

REUS VAN ZUIDWIJK

th.v.EmrikS

II. AANBEVELENSWAARDIGE PLANTEN.

KEUR VAN EENIGE ZEER SCHOONE , BONTBLADIGE . BOOMEN
EN HEESTERS MET AFVALLEND BLAD.

Acer campeslre var. puherulenUim . Een zeer schoone boom,
met wit , groen en rood gestreepte bladen , die zeer stand-
vastig is. Hij voldoet het best op grasperken , alleenstaand,
zonder andere gewassen nevens hem. Nogtans kan hij , als
heester gekweekt , ook eene zeer goede uitwerking doen , als
men hem op den voorgrond tegen boschjes met donker loof
plaatst. Men ent deze verscheidenheid op Acer campestre of
monspessulanum.

Acer psciuloplatanus foliis variegatis, met bleekgeel en
donkergroen gevlamde bladen. Eene zeer schoone en stand-
vastige verscheidenheid , die als hoogstammig exemplaar liet
best voorkomt. Men kan haar, verspreid of tot kleine groe-
pen vereenigd , op grasperken gebruiken , of ook tusschen
andere boomen inplaatsen. Acer platanoides foliis aureo-varie-
gatis en argenteo-variegatis (d. w. z. Acer -platanoides met goud
en zilver gestreepte bladen) is, wegens de onbeduidendheid
en de onbestendigheid der teekening, niet aan te bevelen.

Acer N eg undo foliis argenteo-variegatis of de witbonte Esch-
bladige Eschdoorn is de schoonste onder alle boomen met
witbonte bladen — een ware prachtboom. In zijne jeugd
is hij min of meer gevoelig , en verlangt dan eene beschutte ,
half beschaduwde standplaats. Zoowel in alleenstaande exem-
plaren , op grasperken , als in groepjes , voldoet hij evenzeer.
Men vermenigvuldigt hem door enting op de soort, of door
stekken, daar deze gemakkelijk wortel schieten. Acer Ne-

KI-IK VAN BOOMEN EN HEESTERS MET BONTE BLADEN.

gundo met goudbont blad is ook aanbevelenswaard, en harder
dan de vorige verscheidenheid.

Acer psendoplatanus var. tricolor heeft geel, rood en groen
gevlekte bladen en staat zeer fraai. Hij is echter niet zeer
standvastii:' en gaat soms in den gewonen bontbladigen Acer
pseudoplatanus over.

Acer p&eudo platanus var. Leopoldii. Eene nieuwe en tot
hiertoe zeldzame , doch zeer fraaie verscheidenheid , met pur-
perrood , vleeschkleurig en groen gemarmerde bladen. Jammer
slechts dat zij wat langzaam g-roeit en wat gevoelig- is.

Quercus Robv.r var. Concordia. Deze prachtige verschei-
denheid heeft zuiver lichtgele bladen en is, zoover de onder-
vinding tot hiertoe strekt, zeer standvastig. Zij is echter,
even als de bloed-Eik , langzaam in den groei. Zij laat zich niet
anders dan door enting" op de soort zelve vermenigvuldigen.

Aescultts Hippocastanum Jol. aureo-variegatis en argenteo-
var. De paarden-Kastanje niet goud- en die met zilver-

bont blad zijn beiden aanbevelenswaardig, maar hebben, om
goed te gedijen, een min of meer vochtigen , vruchtbaren

< f— J o

bodem en halve schaduw noodig. Men plant deze verschei-
denheden nimmer anders dan alleen, en vermenigvuldigt ze
door oculeering op de soort zelve.

Aesculns rubicanda var. folils marginatis. Deze verschei-
denheid ? de roodbloemige Kastanje met bleekgeel gerande
bladen, is zeer schoon en standvastig, en daardoor uiterst
aanbevelenswaardig. Zij is minder keurig op den grond dan
de beide vorige variëteiten , en wordt even als deze verme-

nigvuldigd.

Aikmthiis glandulosa foliis variegatis heeft roodachtig- wit
en groen gestreepte bladen , en wordt niet anders dan in
alleenstaande exemplaren gebruikt. Deze verscheidenheid is
wel nog niet algemeen , maar toch aanbevelenswaardig, om-

KEUR VAN BOOMEN 1CN HEESTERS MET BONïli BLAÜ1SN.

dat zij ook zelfs op den slechtsten zandbodem tiert, indien

zij in de diepte slechts geen gebrek aan vochtigheid 1 ft. .Men

vermeerdert haar door enting op stukken wortel van de stamsoort.

Alnus glutinosa var. aurea. Van dezen Els met goudgeel
blad werd onlangs eene afbeelding gegeven in de Illustration
korticole (1866, pi. 490). Ue plant werd gewonnen bij de
weduwe Vervaene bij Grend en verkocht aan A. Verschaf-
felt. Zij is volkomen voor den vollen grond geschikt. Op
de plaat, die wij zagen, is slechts zeer weinig groen in de
bladen te bespeuren.

Bronssoiinctia papyrifera foliis variegatis. Deze plant heeft
geelbonte bladen en is uitmuntend geschikt om op grasvel-
den als alleenstaande exemplaren dienst te doen. Zij moet
echter beschut staan, veel zon hebben, en 's winters drong
gedekt worden. Men vermenigvuldigt haar door enting op
de soort zelve of op Mortis all/a.

Carpinus Belulus fol. aureo- et argenteo-variegatis of Haag-
beuk met goud- en met zilverbont blad. Beiden schoon en
standvastig. Voldoen zeer goed in gezelschap van den Bloed-
beuk , en worden op de soort zelve door enting of copulee-
• ring vermenigvuldigd.

Berberis canadensis marginata (Canadasehe Berberis met
geel gerande bladen) en B. vnlgaris foliis aureo-variegatis
(gewone B. met goudbonte bladen) zijn eveneens schoon en
standvastig , en doen , zoowel langs wegen als in kleine
boschjes , op den voorgrond van grootere partijen , eene goede
.uitwerking. Men vermenigvuldigt ze door afleggers of stek-
ken en ook door enting- op B. vnlgaris.

Castanea vesca fol. aureo- et argenteo-variegatis (Fransche
Kastanje met goud- en zilverbont blad). Beiden zeer prach-
tig, maar eenigszins gevoelig. Men plant ze alleen. Zij
hebben een vruchtbaren en vochtigen grond noodig.

KEUR VAN BOOMEN EN HEESTERS MET BONTE BLADEN.

('umus sericea foliis variegatis. Een middelmatig groote,
zeer schoone, heester met wit en rozerood gevlamde bladen.
.Men plant hem meest aan wegen, en vermenigvuldigt hem
door stekken of afleggers.

Grataegus Oxyacantha fol. aureo var. et argenteo-var. (Ge-
meene Meidoorn met goud- en zilverbont blad). Vooral aan
te bevelen voor slechte gronden , waar de plant toch nog
goed voortkomt. Men vermenigvuldigt hem door enting op
de soort.

Fraosinus excelsior Jol. argenteis (de gewone Esch met zil-
verbonte) en F. jitglandifolia var. aiicubaefolia (de nootbla-
dige Esch met geelbonte bladen), Hïbiscus syriacus met goud-
en zilverbont blad, Jitglans regia laciniaia fok variegatis,
d. i. de gewone Okkernoot met ingesneden geelbont blad;
Kerria jayonica met witbont blad; JUespiliis germanica of de
gewone Mispel met geelbont blad; Philadelp/ms coronarius
of de Boeren- Jasmijn met goud- en zilverbont blad; Prunus
PtiJiis met geel gemarmerd blad ; Qaercits ltobur of de Eik
met zilverbout blad ; Ribes nigrwm of de zwarte Aalbezie
met geel gezoomd blad : Sallx aurita of de geoorde Wilg
met wit , groen en geel gevlamd blad ; Salix Caprea of de
ruig-e Wilg met wit , groen en rood gevlamd blad ; Sambu-
cus iiigra of de gewone \ lier met witbont blad; Sgmphori-
carpiis orbiculatus of de rondbladige Sneeuw-bessenstruik met
geelbont blad; Tilia grandifolia of de grootbladige Linde
met zilverbont blad ; Ulmus campestris of de gewone IJp
met zilverwit gevlamd blad; Weigelia amabilis en Weigelia.
rosea nana , beiden met zilverbont blad , verdienen ook allen
zeer te worden aanbevolen.

(Uit de lllustrivtc Gartenzeitung , ().

1866, p. 116.)

■

III. GEMENGDE BEMCHTEN.

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING VAN VOORTBRENGSELEN VAN
TUINBOUW TE PARIJS (1 APRIL -1 OCT. 1807.)

NADER PROGRAMMA.

Eerste "Wedstrijd (1 April). Zal omvatten :

11 prijzen
4
2
3

4
4
6
6
2
3
4
2
4
2
3
1
5
4
3
3
1
4
1
1

i
ï

prijs
prijzen

prijs

prijzen

prijs

prijzen

voor Camcllia's in bloei.

voor nieuw ingevoerde warme-kasplanten.

voor warme-kasplanten, op het vaste land uit zaad verkregen.

voor nieuw ingevoerde planten voor de gematigde kas.

voor planten voor de gematigde kas, op het vaste land uit

zaad verkregen,
voor Orchideeën
voor Bromcliaeeeën
voor kruidachtige Varens
voor bloeiende Erica's
voor Acacia's en Mimosa's
voor kruidachtige Varens
voor Amaryllissen in bloei
voor Cineraria's in bloei*
voor Primula's sinensis in bloei
voor bloeiende Daphne's
voor bloeiende Cyclamens
voor bloeiende Violieren ( Girofli 1 8
voor diverse planten
voor Hulsten

voor Magnolia's grandiflora
voor Yucca's
voor Klimop

voor verschillende houtige gewassen
voor vroege Tulpen in bloei
voor bloeiende Crocussen
voor bloeiende Seringen
voor bloeiende Eozen
voor verschillende bloeiende heesters

bestemd voor de
wanne-kas.

bestemd voor de
gematigde en de

koude kas.

s
s

voor den vollen
grond.

verkregen door

geforceerde

kuituur.

•

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PAUIJS.

prijzen

voor

•>

voor

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

1
l

prijs

voor

ter
voor

verschillende nieuwe planten.

Ananassen

vruchtdragende vrnchtboomen

Meloenen

A ardbeziën

Komkommers

verschillende groenten

overgehouden vruchten.

Pereboomen

Appel „

Perzik „

Kersc „

Wijnstokken

Pruimeboomen

Abrikozeboomen

verschillende vrnchtboomen of hecs-

vrnchtboomen op stam gekweekt.

verkregen door
geforceerde

kuituur.

in gefatsoeneerde
exemplaren.

Tweede Wedsxeict (15 April).

prijzen

voor

•>

voor

■i

voor

prijs

voor

prij zen

voor

•>
ó

voor

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

•»

voor

Coniferen ter versiering.

Coniferen voor bosehbouw.

planten met sierlijke bladen

Orchideeën

Cacteeën

Selaginella's en Lyeopodiums

Agave' s

Aloë's

Darylirions en Bonapartea's

Yucca's

Rhododendrons in bloei

bloeiende Epacrissen

bloeiende Erica's

bloeiende Cineraria's

overblijvende planten

Hyacinthen

driekleurige Violen {Pensees)

Sleutelbloemen (Print uhi veris)

gele Cheiranthussen (Muurbloemen)

Magnolia's met afvallend blad

bloeiende Stamrozen

bloeiende Dwergrozen

verschillende nieuwe planten.

voor de warme
kas.

voor de gematig-
de en koude kas.

f beste

nul voor den
Hen grond.

bestemd voor den
vollen grond.

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PARIJS.

prijs voor meloenen

„ voor aardbeziën

„ voor aspergies

„ voor komkommers

prijzen voor verschillende groenten

verkregen door

geforceerde

kuituur.

8 prijzen

8 ' „

2
4
2
2
2
2

1 prijs
3 prijzen
prijs

prijzen
prijs

2 prijzen

Derde Wedstrijd (1 Mei).

voor Azalea's indica in bloei.

voor Khododendrons arboreum in bloei.

voor nieuwe planten van allerhanden aard.

voor bloeiende planten van allerhanden aard.

voor bloeiende Orchideeën voor de warme kas.

voor planten , in 't bijzonder aanbevelenswaardig ter ver

siering van vertrekken,
voor Ixia's en Sparaxisscn in bloei,
voor boom-Pioenen [Paeonia arborea) in bloei.
voor kruid-Pioenen in bloei,
voor bloeiende Stamrozen.
voor bloeiende Dwergrozen,
voor bloeiende Clematissen.

voor hangers, gevuld met planten met neerhangende takken
voor bloeiende Tulpen,
voor bloeiende Viola's tricolor,
voor bloeiende Auricula's.
voor bloeiende Mathiola's annua.
voor bloeiende Reseda's,
voor dwerg-Gladiolussen in bloei,
voor verschillende nieuwe planten,
voor aspergies.
voor champignons,
voor verschillende groenten.
voor meloenen
voor verschillende groenten
voor vruchtdragende vruchtboomen
voor ananassen

Vierde Wedstrijd (15 Mei).

verkregen door

geforceerde

kuituur.

11 prijzen voor Palmen.

pnjs

voor Cyeadeeën.

voor bloeiende Orchideeën.

voor Ixora's.

voor bloeiende Azalea's indica.

voor bloeiende Calceolaria's.

voor planten, bestemd om de markt te \oorzien.

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING Tl'. PARIJS.

■ - .

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

prijs

voor

prijzen

voor

Himalaya-Rhododendrons in bloei.

bloeiende Aurieula's.

bloeiende Rhododendrons voor den vollen grond.

bloeiende Azalea's voor den vollen grond.

bloeiende Kalmia's.

bloeiende Clematissen.

bloeiende Stamrozen.

bloeiende Theerozen op stam.

bloeiende Dwergrozen.

verschillende houtige gewassen

bloeiende overblijvende planten

bloeiende éénjarige planten

bloeiende kruid-Pioenen

bloeiende boom-Pioenen

bloeiende Ranonkels.

bloeiende Anemonen.

bloeiende Madelieven.

verschillende nieuwe planten.

geforceerde vruchten.

geforceerde tafeldruiven.

verschillende groenten.

Vijfde Wedstrijd (1 Juni).

oor den vollen
grond.

9 prijzen

11
11

1
3

prijs
prijzen

4
2

prijs

prijzen

prijs

prijzen

prijs

prijzen

voor bloeiende Orchideeën,
voor bloeiende grootbloemige Pelargoniums.
voor bloeiende fantaisie-Pelargoniums.
voor verschillende planten voor de wanne kas.
voor planten met sierlijke bladen,
voor knoldragende Caladiums.

voor verschillende planten voor de gematigde kas.
voor bloeiende Calceolaria's.
voor bloeiende Verbena's,
voor bloeiende éénjarige planten.
voor bloeiende overblijvende planten,
voor Chinesche Pioenen in bloei,
voor bloeiende Anjelieren,
voor houtige gewassen
voor verschillende planten, welke in hei-
grond tieren
voor Rhododendrons \ voor den vullen

voor bloeiende Azalea's / grond,

voor bloeiende Kalmia's
voor bloeiende Stamrozen
voor bloeiende Dwergrozen

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PARIJS.

1 prijs voor bloeiende Klimrozen (Rosiers sur- i voor den vollen

menteux et grimpants) j grond.

5 prijzen voor afgesneden rozen.

2 „ voor verschillende nieuwe planten.
1 prijs voor meloenen.

3 prijzen voor verschillende groenten.

3 „ voor vervroegde vruchten.

Zesde Wedstrijd (15 Jnni).

4 prijzen voor bloeiende Stanirozen.

5 „ voor bloeiende Dwergrozen.

1 prijs voor bloeiende Klimrozen.
4 prijzen voor afgesneden rozen.

4 „ voor Pandaneeën.

4 „ voor bloeiende grootblocmige Pelargoniums.

3 „ voor bloeiende fantaisie-Pelargoniums.

3 „ voor bloeiende Pelargoniums zonale en inquinans.

4 „ voor bloeiende Orchideeën voor de warme kas.
3 „ voor Theophrasta's en Clavya's.

5 „ voor Maranta's, Calathea's en Phryniums.
3 „ voor Musa's.
3 „ voor Begonia's (typen).

3 „ voor Begonia's (variëteiten).

2 „ voor Oranje- en Citroenboomen , enz.

4 „ voor bloeiende Verbena's.

1 prijs voor bloeiende Calceolaria's.

1 „ voor bloeiende overblijvende planten.

1 „ voor bloeiende éénjarige planten.

2 prijzen voor bloeiende Delphiniums.
2 „ voor bloeiende Irissen.

2 „ voor bloeiende Mathiola's annua

1 prijs voor inlandsche Orchideeën.

2 prijzen voor Alpenplanten.

2 „ voor verschillende nieuwe planten.

3 „ voor kruid-Pioenen in bloei.
1 prijs voor boom-Pioenen in bloei.
;ï prijzen voor verschillende groenten.

1 prijs voor bananen.

2 prijzen voor kersen.

4 „ voor aardbeziën.

Zevende Wedstrijd (] Juli).

7 prijzen voor bloeiende Pelargoniums zonale en inquinans.

1 „ voor Pelargoniums zonale niet bont blad.

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PARIJS.

2 prijzen voor Pelargoniums (typen).

5 „ voor Boomvarens.

2 „ voor nuttige , offieinele planten uit de keerkringslanden.

2 „ voor bloeiende Orchideeën voor de warme kas.

2 „ voor Nepenthessen.

4 „ voor bloeiende Gloxinia's.

2 „ voor knoldragende Caladiums.

4 „ voor bloeiende Petunia's.

1 prijs voor bloeiende Rockea's.

1 „ voor bloeiende Crassula's.

1 „ voor Sarracenia's.

1 „ voor bloeiende Amaryllissen.

1 „ voor bloeiende Liliums auratum.

1 „ voor bloeiende overblijvende planten

1 „ voor bloeiende éénjarige planten

1 ,, voor overblijvende planten met bont blad I ,,

, ., , .. •* \ voor den vollen

4 prijzen voor kruidachtige V arens > ,

2 „ voor bloeiende Delphiniums

1 prijs voor bloeiende Reseda's

2 prijzen voor bloeiende Stokrozen
4 „ voor afgesneden rozen.

2 „ voor verschillende nieuwe planten.

3 „ voor verschillende groenten.

1 prijs voor champignons.
3 prijzen voor kersen.

3 „ voor aardbeziën.

Achtste "Wedsthud (15 Juli).
*

4 prijzen voor bloeiende Vlaamsche, fantaisic- en andere Anjelieren.

2 „ voor doorbloeiende Anjelieren.

6 ,, voor planten voor de warme kas.

2 „ voor uitheemsche vruchtboomen.

3 „ voor bloeiende Gloxinia's.

4 „ voor bloeiende Lantana's.
4 „ voor bloeiende Petunia's.

1 prijs voor bloeiende overbhjvende planten ) voor den vollen

2 prijzen voor bloeiende éénjarige planten f grond.

2 „ voor bloeiende Phloxen.

3 „ voor bloeiende Pentstemons.
3 „ voor Canna's.

3 „ voor bloeiende Stokrozen.

3 „ voor bloeiende Gladiolussen.

2 „ voor bloeiende Delphiniums.

3 ,. voor bloeiende Thloxen Drummondi.

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PAIUJS.

1 prijs voor Alströmeria's.

3 prijzen voor Hydrangea's on Hortensia's in bloei.

2 „ voor Verschillende nieuwe planten.

4 „ voor boomen uit de groep der Steenvruchten.

3 „ voor boomen en heesters , die bessen tot vruchten hebben.
3 „ voor meloenen.

3 „ voor verschillende groenten.

Negende \\ edstrud ,1 Augustus).

6 prijzen voor bloeiende Fuchsia's.

4 „ voor bloeiende Grladiolussen.

3 „ voor uitheemsche klimplanten in ruimen zin

2 „ voor bloeiende Pnssiflora's.

4 „ voor bloeiende Heliotropen.
1 prijs voor Phyliea's ericoides.

3 prijzen voor bloeiende Dahlia's.

1 prijs voor bloeiende overblijvende planten.

2 prijzen voor bloeiende éénjarige planten.

3 „ voo)- verschillende bloeiende Anjelieren,
ö „ voor bloeiende Stokrozen.

3 „ voor bloeiende Phloxen decussata.

2 „ voor bloeiende Leliën.

2 „ voor bloeiende Zinnia's met gevulde bloemen.

2 „ voor bloeiende Lobelia's.

2 „ voor bloeiende Tropaeolums.

3 „ voor bloeiende Hydrangea's en Hortensia's.

2 „ voor verschillende nieuwe plantin.

3 „ voor pitvruchten.

4 „ voor steenvruchten.
3 „ voor besvruehtcn.

2 „ voor vervroegde druiven.
1 prijs voor perziken.

3 prijzen voor verschillende groenten.

Tiende Wedstrijd (15 Augustus

12 prijzen voor verschillende Aroïdeeën.

1 prijs voor Orchideeën voor de warme kas.

3 prijzen voor bloeiende Gesneria's.

3 „ voor bloeiende Achimenessen.

1 prijs voor bloeiende Naegelia's , enz.

4 prijzen voor bloeiende Fuchsia's.

3 „ voor bloeiende Krvthrina's.

2 „ voor bloeiende Pelargoniums zonali er mquinans.
2 „ voor hangplanten.

2 „ voor bloeiende overblijvende planten.

ISO

2
3

prijzen
f/
n

prijs

2
4

prijzen

prijs

4
1

prijzen
prijs

prijzen

prijs

prijzen

prijs

3
3

prijzen

ir
tt

prijs

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PABUS.

voor bloeiende Dahlia's,
voor bloeiende Stokrozen.
voor bloeiende Pentstemons.
voor bloeiende Phloxen.
prijzen voor bloeiende doorbloeiende Anjelieren,
voor bloeiende Chinescbe Asters.
voor bloeiende Balseruienen.
voor bloeiende Zinnia's met gevulde bloemen,
voor verschillende bloeiende éénjarige planten,
voor bloeiende Leliën,
voor bloeiende Gladiolussen.
voor bloeiende inlandsche Erica's,
voor uitneemsche waterplanten,
voor inlandsche waterplanten.
voor verschillende nieuwe planten,
voor verschillende groenten,
voor meloenen,
voor pitvruchten,
voor steenvruchten,
voor perziken,
voor tafeldruiven,
voor vijgen.

Elfde Wedsikijd (1 September).

7 prijzen voor bloeiende Dahlia's.

4 „ voor Dracaena's en Cordyline's.

3 „ voor Croton's.

2 „ voor Allamanda's.

2 „ voor bloeiende Fuchsia's.

3 „ voor bloeiende Veronica's.

2 „ voor bloeiende Pelargoniums zonale en inquinans.

1 prijs voor bloeiende overblijvende planten voor den vollen grond.

1 „ voor bloeiende Dianthussen sinensis , Hedwigii , enz.

2 prijzen voor bloeiende éénjarige planten.
2 „ voor bloeiende Chinesehe Asters.

1 prijs voor bloeiende Balsemienen.

2 prijzen voor afgesneden rozen.

1 prijs voor bloeiende Theerozen.

1 „ voor bloeiende Gladiolussen.

2 prijzen voor verschillende nieuwe planten.

3 „ voor verschillende groenten.
3 „ voor pitvruchten.

3 „ voor steenvruchten.
1 prijs voor perziken.

131

INTERNATIONALE TENTOONSTELLING TE PARIJS.

3 prijzen voor tafeldruiven.

2 „ voor vijgen.

3 „ voor ananassen.

3 „ voor boomen met afvallend blad , geschikt voor bosebbouw.

3 „ voor heesters en lage boomen , geschikt om steile hellingen

of naakte terreinen te bckleeden.

Twaalfde Wedstkltd (15 September).

4 prijzen voor verschillende Araliacecën.

2 „ voor planten voor de warme kas met bladen van groote

afmetingen.

4 „ voor Canna's.

4 „ voor Solariums.

4 „ voor Tijgeboomen en Artocarpeeën.

2 „ voor bloeiende Hibiseussen sinensis.

2 „ voor Musa's.

2 „ voor bloeiende Fuchsia's.

1 prijs voor bloeiende Pelargoniums zonale en inquinans.

1 „ voor bloeiende overblijvende planten.

1 „ voor Gramineeën , geschikt ter versiering.

3 prijzen voor afgesneden dahlia's.

1 prijs voor bloeiende vroege Chrysanthemums.

1 „ voor bloeiende Asters.

3 prijzen voor bloeiende Grladiolussen.

1 prijs voor afgesneden rozen.

2 prijzen voor verschillende soorten van Bamboes.

1 prijs voor bloeiende éénjarige planten.

2 prijzen voor verschillende nieuwe planten. .

3 „ voor velschillende groenten.
7 „ voor tafeldruiven.

2 „ voor pitvruchten.

Tot ons leedwezen werd dezer dagen door de nieuwsbla-
den het bericht medegedeeld van liet overlijden van Jhr. F.
von Siebold , den welbekenden .lapanschen reiziger, gedu-
rende eene reeks van jaren hoofd-officier bij het Nederland-
sche leger. Het is te bekend wat von Siebold voor de
kennis der Flora van Japan , en vooral van die planten ge-
daan heeft, welke als sierplanten verdienen gekweekl te
weiden, om daarbij uitvoerig stil te staan. Dit alleen zij

GEMENGDE BERICHTEN.

herinnerd, dat- hij met Zuccabini een gedeelte der Flora
Japonica in het licht gaf, en in de nabijheid van Leiden
eene kweekerij deed verrijzen , voor den invoer en de ver-
menigvuldiging van Japansche planten bestemd. — Von
Siebold overleed te Munchen aan eene typheuse koorts, in
den ouderdom van 71 jaar.

Den 12on October overleed te Halle, aan de gevolgen
eener longontsteking , Dr. Diederich Franz Leonhard von
Schi.echtendal , Hoogleeraar in de plantenkunde en Directeur
van den plantentuin te Halle , oprichter en redacteur van
de Linnaea en de Botanische Zeïtimg , van welk laatste tijd-
schrift de overledene het 25-jarig bestaan, dat in 18G7 zou
hebben plaats gehad, niet heeft mogen beleven.

en 8 zilveren medailles ter beschikking eresteld van de Corn-
et o

missie ter beoordeeling.

Van den 6cn tot en met den 11°" April 18G7 zal er in
het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam eene tentoonstelling
van voortbrengselen van tuinbouw gehouden worden, waar-
van de regeling is opgedragen aan de Heeren Groenewegen
en C°. en J. C. Krook , bloemisten ter zelfder stede. Vol-
gens het onlangs uitgegeven Programma dier Tentoonstelling-
worden er door het Bestuur van het Paleis voor Volksvlijt
voor 55 vragen uitgeloofd 37 gouden , 90 zilveren medailles
en f 1105 in specie. Buitendien zijn er nog 2 gouden

#•'. i*r-

f.-rM'-- .

Êty:

■m*W' i

:;.

s*:

**%*

' ' *

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Neerland's Plantentuin : Afbeeldingen en beschrijvingen van sierplanten voor tuin en kamer"

See other formats